Người hối hả
Hậu bầu cử, Tổng thống đắc cử Joe Biden đang đẩy nhanh tiến trình lựa chọn quan chức chủ chốt. Mới đây, theo CNN, ông đã nhắm cựu Tư lệnh Bộ Tư lệnh Trung tâm Mỹ Lloyd Austin làm Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ. Nếu được Thượng viện thông qua, ông Austin sẽ trở thành Bộ trưởng Quốc phòng da màu đầu tiên, sau khi đi vào lịch sử với tư cách là người da màu đầu tiên giữ chức Phó Tham mưu trưởng Lục quân và Chỉ huy Bộ Tư lệnh Trung tâm Mỹ (CENTCOM). Ông Austin được chọn vì bốn lý do sau.
| Tướng Lloyd Austin được ông Joe Biden nhắm làm Bộ trưởng Quốc phòng mới. (Nguồn: AP) |
Thứ nhất, ông sẽ ít nhiều giải tỏa áp lực mà ông Biden đang đối mặt về đa dạng hóa nội các. Mới đây, các nhóm nghị sỹ gốc Tây Ban Nha đã phàn nàn rằng nội các của Tổng thống đắc cử thiếu vắng người Mỹ gốc Latin. Chỉ trích này chỉ lắng xuống sau khi ông Biden lựa chọn Tổng Chưởng lý bang California Xavier Becerra làm Bộ trưởng Y tế.
Thứ hai, ông Austin là người dày dặn kinh nghiệm, từng được thử lửa trong nhiều cuộc khủng hoảng. Ông từng giám sát hoạt động rút quân và điều chuyển 50.000 lính Mỹ tại Iraq, chỉ huy CENTCOM, giám sát việc triển khai lực lượng và thực thi các chiến dịch chống Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng cho đến khi nghỉ hưu.
Thứ ba, dù am hiểu chiến trường và là người có năng lực, song ông thường thận trọng và tránh xuất hiện trước công chúng. Tính cách này khiến ông ít vướng vào rắc rối, dù còn đó vấn đề gây tranh cãi như lập trường của ông trong các vấn đề nóng mà nước Mỹ phải đối mặt, thời gian rời quân ngũ chưa đủ để được bổ nhiệm hay quan hệ cá nhân của ông với các tập đoàn quốc phòng và công nghiệp.
Cuối cùng, ông và ông Biden có quan hệ tốt, từng nhiều lần làm việc cùng nhau dưới thời cựu Tổng thống Barack Obama - ông Biden phụ trách Iraq, còn ông Austin chỉ huy lực lượng Mỹ tại đây. Tất cả những yếu tố này khiến ông Austin là lựa chọn hợp lý cho vị trí Bộ trưởng Quốc phòng.
Ai chẳng vội vã
Tuy nhiên, nỗ lực bổ nhiệm Bộ trưởng Quốc phòng da màu đầu tiên của Tổng thống đắc cử Joe Biden sẽ gặp cản trở đáng kể nếu như phe Cộng hòa chiến thắng trong bầu cử Thượng Nghị sỹ bang Georgia, dự kiến diễn ra vào tháng 1/2021.
Ngày 5/12, Tổng thống Donald Trump đã tới bang này vận động cho cuộc tranh cử vào Thượng viện của hai ứng cử viên đảng Cộng hòa là Nghị sỹ David Perdue và Kelly Loeffler. Ông Trump đã đúng khi khẳng định: “Cử tri Georgia sẽ quyết định đảng nào điều hành ở mỗi ủy ban, viết mọi điều luật, kiểm soát từng đồng USD thuế.”
Tuy nhiên, đối với kết quả chung cuộc của bang Georgia, theo đó ông Biden giành chiến thắng, thì ông Trump lại nói khác. Trong phát biểu tại Georgia, ông đã dành phần lớn thời gian chỉ trích kết quả bầu cử, thậm chí cả Thống đốc Cộng hòa của bang này. Đây là thông điệp đã được ông lặp lại nhiều lần, mới đây là tại Hội nghị Thượng đỉnh Warp Speed về vaccine Covid-19 ngày 12/9.
| Ông Joe Biden và ông Donald Trump đang đứng ở hai thái cực hoàn toàn khác nhau. (Nguồn: AP) |
Thêm vào đó, ông liên tục đưa ra các quyết định bổ nhiệm gây tranh cãi. Ngày 8/12, Nhà Trắng đã liệt kê danh sách các cá nhân mà Tổng thống Donald Trump có ý bổ nhiệm vào “các vị trí quan trọng trong chính quyền”, đồng thời thông báo rằng bà Kellyane Conway, cựu Cố vấn Nhà Trắng, sẽ tiếp tục được bổ nhiệm vào một vị trí của ban Cố vấn Học viện Không quân Mỹ. Động thái này đã gây nhiều tranh cãi khi bà Conway chỉ vừa từ chức 4 tháng trước và không có kinh nghiệm trong việc quản lý một trong những cơ sở đào tạo quân sự hàng đầu của Mỹ.
| Ông Trump đã đúng khi khẳng định: “Cử tri Georgia sẽ quyết định đảng nào điều hành ở mỗi ủy ban, viết mọi điều luật, kiểm soát từng đồng USD thuế.” |
Cuối cùng, ông Trump đã tăng cường tần suất ban hành sắc lệnh hành pháp, trong số đó có nhiều sắc lệnh quan trọng. Theo Reuters, ông Donald Trump sẽ ký sắc lệnh hành pháp để đảm bảo quyền ưu tiên tiếp cận vaccine Covid-19 cho người dân Mỹ, trước khi hỗ trợ các quốc gia khác. Theo một quan chức Mỹ giấu tên, lệnh hành pháp này được kỳ vọng sẽ thiết lập khuôn khổ cho các cơ quan chính phủ Mỹ trong việc hỗ trợ các quốc gia khác mua vaccine Covid-19.
Tuy nhiên, các quan chức thuộc nhóm chuyển đổi của Tổng thống đắc cử Joe Biden không được mời tham dự sự kiện này. Quan trọng hơn, các chế tài và cách thực thi sắc lệnh nhằm đảm bảo người Mỹ có “quyền tiếp cận ưu tiên” với vaccine là không rõ ràng. Ông Trump khẳng định Cố vấn An ninh Quốc gia Robert O’Brien sẽ lên kế hoạch giúp các quốc gia khác tiếp cận dễ dàng hơn, song thông tin về kế hoạch này vẫn là một ẩn số.
Như vậy, sắc lệnh này có thể là cách ông Trump không vội vã rời bỏ quyền lực, thu hút sự chú ý còn sót lại sau khi kết quả bầu cử dần an bài, trước khi "ánh đèn sân khấu" chuyển hoàn toàn sang ông Joe Biden và đội ngũ mới.