Hiệp ước INF: Cuộc chơi mới với thứ đồ cũ

Dịch Dung
Phân tích và Bình luận chính trị
TGVN. Ngày 2/8, Hiệp ước về vũ khí hạt nhân tầm trung (INF) được ký kết năm 1987 giữa Mỹ và Liên Xô sẽ hết hiệu lực. Có thể trù liệu thấy triển vọng của giải trừ vũ khí hạt nhân trên thế giới trong tương lai đầy bất trắc hiện nay. Phân tích của Báo Thế giới & Việt Nam.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
hiep uoc inf cuoc choi moi voi thu do cu Điều gì xảy ra khi Mỹ, Nga rút khỏi “hòn đá tảng cho hòa bình của thế giới” INF?
hiep uoc inf cuoc choi moi voi thu do cu Nga, Mỹ đình chỉ INF, khi nào tên lửa tầm trung sẽ xuất hiện ở châu Âu?
hiep uoc inf cuoc choi moi voi thu do cu
Mỹ đã tuyên bố rút khỏi INF và sau đó, phía Nga cho biết, nếu Mỹ quyết định như thế thì Nga cũng sẽ ngừng tuân thủ INF. (Minh họa của Sergii fedko - Nga)

Chấm dứt cuộc chơi cũ

Ngay từ cách đây nửa năm, Mỹ đã tuyên bố rút khỏi INF và sau đó, phía Nga cho biết, nếu Mỹ quyết định như thế thì Nga cũng sẽ ngừng tuân thủ INF. Mỹ cho rằng, vì Nga vi phạm INF nên Mỹ từ bỏ. Nga lập luận Mỹ đã từ bỏ INF thì Nga không tiếp tục thực thi làm gì nữa. Cả hai phía hiện đều không có ý định gia hạn hiệu lực của INF.

Hai bên cũng đã nhiều lần trao đổi với nhau ở các cấp về vấn đề này, nhưng việc đàm phán lại để có được thoả thuận mới vẫn còn ở nơi rất xa vời bởi, INF là thoả thuận song phương giữa Mỹ và Liên Xô trong khi thoả thuận mới thay thế cho INF sẽ không còn là thoả thuận riêng giữa Mỹ và Nga nữa mà chắc chắn sẽ phải đụng chạm đến kho vũ khí hạt nhân của cả nhiều nước khác như Anh, Pháp, Trung Quốc, Ấn Độ, Pakistan hay Israel, đặc biệt là Trung Quốc.

Trung Quốc đã cho thấy là không sẵn sàng tham gia thoả thuận mới. Mấy nước còn lại không thể hiện phản ứng gì nhưng suy tính lợi ích cũng không khác gì Trung Quốc. Họ đặc biệt hăng hái thôi thúc Mỹ và Nga duy trì INF không phải bởi thoả thuận này là một trong những trụ cột quan trọng nhất của giải trừ vũ khí hạt nhân trên thế giới mà trước hết bởi, chừng nào INF còn tồn tại thì chừng đó cấu trúc và mô thức giải trừ quân bị lâu nay trên thế giới vẫn còn được duy trì và kho vũ khí hạt nhân của họ còn không bị để ý đến.

Trong số 3 thoả thuận đã đạt được giữa Mỹ và Liên Xô về giải trừ vũ khí hạt nhân thì phía Mỹ cho đến nay đã đơn phương rút ra khỏi 2. Chuyện giải trừ vũ khí hạt nhân vì thế sẽ trở thành cuộc chơi mới là sự kết hợp giữa cuộc chơi riêng giữa Mỹ với Nga và cuộc chơi của hai nước này với tất cả những nước khác hiện có vũ khí hạt nhân.

hiep uoc inf cuoc choi moi voi thu do cu

Chính sách của ông Trump tác động thế nào đến thế giới ? (Bài cuối)
hiep uoc inf cuoc choi moi voi thu do cu

Kết quả đối ngoại của Donald Trump (Bài số 3)

Nhận diện cuộc đua mới

Khi xưa, răn đe hạt nhân là một đặc tính của thời kỳ chiến tranh lạnh. Hiệp ước INF là chiếc cầu bắc từ chiến tranh lạnh với đặc thù là răn đe hạt nhân sang thời kỳ hậu chiến tranh lạnh với bản chất được gọi là "hoà bình hạt nhân", tức là hoà bình và hợp tác trong điều kiện vẫn có vũ khí hạt nhân. Vũ khí hạt nhân và INF chi phối trật tự chính trị an ninh thế giới qua các thời kỳ lịch sử như thế.

Sau khi INF không còn hiệu lực, số phận của thoả thuận cuối cùng còn lại giữa Mỹ và Nga về giải trừ vũ khí hạt nhân START 2 - về cắt giảm và giới hạn vũ khí tấn công chiến lược - xem ra rồi cũng khó có thể có số phận khác hoặc nếu có được Mỹ và Nga tiếp tục duy trì thì vẫn sẽ không ảnh hưởng lớn gì đến cuộc chơi mới nói trên.

Vũ khí hạt nhân trong cuộc chơi mới này tuy vẫn là thứ đồ cũ nhưng tiếp tục chiếm vị thế trung tâm. Một khi mọi rào cản bị dỡ bỏ và mọi hạn chế bị nới lỏng đối với chuyện giải trừ vũ khí hạt nhân thì chuyện chạy đua hạt nhân sẽ trở nên không thể tránh khỏi mà lại không chỉ có giữa Mỹ và Nga với nhau.

Có thể nhận diện ra được ở đây 3 đặc điểm nổi bật nhất của chuyện chạy đua vũ trang hạt nhân nói trên sau khi INF và START 2 không còn hiệu lực.

Thứ nhất, Mỹ và Nga chạy đua vũ trang hạt nhân với nhau chủ yếu trên phương diện hiện đại hoá tiềm lực vũ khí hạt nhân, phát triển vũ khí hạt nhân thế hệ mới cho dù không nhằm mục đích trước hết để tấn công hay răn đe nhau. Cả hai đều sẽ vẫn dành cho vũ khí hạt nhân sự coi trọng về chiến lược. Vũ khí hạt nhân vẫn chiếm vị trí rất quan trọng trong chiến lược quân sự, quốc phòng, an ninh và chính trị thế giới của họ, nhưng không còn là tác nhân ảnh hưởng như trước trong cặp quan hệ song phương này.

Thứ hai, Mỹ và Nga sẽ có chiến lược và chính sách sử dụng tác dụng của vũ khí hạt nhân của họ riêng cho từng diện đồng minh và đối tác, trước hết và chủ yếu đối với các thành viên NATO ở châu Âu. Mỹ có được phương cách gia tăng áp lực đối với NATO trong khi Nga có thể phân hoá Mỹ với NATO và có thêm con chủ bài đắc dụng mới để đối phó với NATO ở châu Âu.

Thứ ba, các nước khác hiện có vũ khí hạt nhân sẽ tìm cách bảo tồn kho vũ khí hạt nhân của họ bằng mọi giá, tiếp tục phát triển và cũng hiện đại hoá vũ khí hạt nhân chứ không sẵn sàng chủ động tham gia hoặc để bị Mỹ và Nga lôi kéo vào quá trình giải trừ vũ khí hạt nhân mới.

Từ đó có thể trù liệu thấy triển vọng của việc giải trừ vũ khí hạt nhân trên thế giới trong tương lai đầy bất trắc. Mỹ và Nga không hẳn vô lý khi cho rằng, chuyện giải trừ vũ khí hạt nhân đã từ lâu rồi không còn là chuyện riêng giữa Mỹ và Nga nữa và không thể được giải quyết ổn thoả và dứt điểm lâu bền chỉ với thoả thuận giữa Mỹ và Nga.

Nhưng việc chấm dứt hiệu lực của những thoả thuận đã đạt được trên lĩnh vực giải trừ vũ khí hạt nhân vẫn là bước lùi chứ không thể là bước tiến bởi lẽ ra, hai bên phải dựa trên nền tảng ấy để nhằm tới những bước tiến mới và vừa dẫn dắt, vừa thúc ép các nước khác có vũ khí hạt nhân phải tham gia.

Thứ đồ cũ, trong cuộc chơi mới, ở thời mới nên có tác dụng và tác động mới chứ không còn như xưa nữa.

Dịch Dung

hiep uoc inf cuoc choi moi voi thu do cu Mỹ - Trung lại bất đồng trước đề xuất đa phương hóa INF

TGVN. Ngày 30/7, Trung Quốc đã tái khẳng định lập trường phản đối việc đa phương hóa Hiệp ước Các lực lượng hạt nhân tầm ...

hiep uoc inf cuoc choi moi voi thu do cu Tổng thống Nga chính thức ký ban hành luật đình chỉ Hiệp ước INF với Mỹ

Ngày 3/7, Tổng thống Vladimir Putin đã ký ban hành luật đình chỉ sự tham gia của Nga vào Hiệp ước Các lực lượng hạt nhân ...

hiep uoc inf cuoc choi moi voi thu do cu Nga: "Đình chỉ tham gia INF với Mỹ không có nghĩa là Moscow từ bỏ"

Ngày 4/3, Chủ tịch Ủy ban Quốc phòng và An ninh thuộc Hội đồng Liên bang (tức Thượng viện) Nga Viktor Bondarev cho rằng, việc ...

Xem nhiều

Đọc thêm

Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 6/11/2024, Lịch vạn niên ngày 6 tháng 11 năm 2024

Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 6/11/2024, Lịch vạn niên ngày 6 tháng 11 năm 2024

Lịch âm 6/11. Lịch âm hôm nay 6/11/2024? Âm lịch hôm nay 6/11. Lịch vạn niên 6/11/2024. Ngày hôm nay tốt hay xấu? Xem ngày giờ, hướng tốt xấu...
Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Tư ngày 6/11/2024: Song Tử sự nghiệp phát triển

Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Tư ngày 6/11/2024: Song Tử sự nghiệp phát triển

Tử vi hôm nay 6/11/2024 của 12 cung hoàng đạo - Ma Kết, Bảo Bình, Song Ngư, Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử, Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên ...
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 6/11/2024: Tuổi Tỵ áp lực tài chính

Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 6/11/2024: Tuổi Tỵ áp lực tài chính

Xem tử vi 6/11 - tử vi 12 con giáp hôm nay 6/11/2024 - Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất và Hợi về công việc, ...
Đoàn doanh nghiệp công nghệ hàng đầu Estonia đến Việt Nam, sẵn sàng góp sức trong nỗ lực chuyển đổi số

Đoàn doanh nghiệp công nghệ hàng đầu Estonia đến Việt Nam, sẵn sàng góp sức trong nỗ lực chuyển đổi số

Từ ngày 4-8/11, một đoàn đại biểu từ Estonia sẽ có chuyến thăm Việt Nam nhằm tìm kiếm cơ hội hợp tác trong lĩnh vực chuyển đổi số.
Tin thế giới 5/11: Ông Trump thừa nhận có thể thua, Hàn Quốc nói 10.000 binh sĩ Triều Tiên đã ở Nga, Ngoại trưởng Đức bất ngờ thăm Ukraine

Tin thế giới 5/11: Ông Trump thừa nhận có thể thua, Hàn Quốc nói 10.000 binh sĩ Triều Tiên đã ở Nga, Ngoại trưởng Đức bất ngờ thăm Ukraine

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin quốc tế nổi bật trong 24 giờ qua.
Giá vàng hôm nay 6/11/2024: Giá vàng có 'phá lệ' sau bầu cử Mỹ? Thị trường sẽ đi lên dù ai là tổng thống? Vàng nhẫn rớt mạnh

Giá vàng hôm nay 6/11/2024: Giá vàng có 'phá lệ' sau bầu cử Mỹ? Thị trường sẽ đi lên dù ai là tổng thống? Vàng nhẫn rớt mạnh

Giá vàng hôm nay 6/11/2024 ghi nhận thị trường thế giới duy trì tương đối ổn định khi chờ đợi kết quả bầu cử tổng thống Mỹ 2024.
Bầu cử Mỹ trước 'giờ G': 'Kỳ phùng địch thủ' Trung Quốc vẫn gia tăng sức ảnh hưởng, chiến lược châu Á sẽ được định hình ra sao?

Bầu cử Mỹ trước 'giờ G': 'Kỳ phùng địch thủ' Trung Quốc vẫn gia tăng sức ảnh hưởng, chiến lược châu Á sẽ được định hình ra sao?

Cả ông Trump và bà Harris đều đang tìm cách mô tả bên kia là 'yếu thế trước Trung Quốc' trong nỗ lực vượt qua phe đối lập.
Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ truyền thống Mỹ-Anh có thể sẽ đổi khác, khi cuộc bầu cử sắp tới mở ra hai viễn cảnh khác nhau cho mối thâm tình này.
Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Phó Tổng thống Kamala Harris đã có bài phát biểu khép lại chiến dịch tranh cử tại công viên Ellipse ở Washington, D.C.
'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

Kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024 sẽ có ảnh hưởng lớn đến cục diện xung đột Nga-Ukraine.
Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Bất kể ai giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, chính quyền Washington mới cần tiếp tục xây dựng quan hệ hợp tác tốt đẹp với Ấn Độ.
Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Sức ảnh hưởng toàn cầu đang gia tăng của BRICS định vị nhóm này sẽ là một nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai.
Phiên bản di động