'Khoản đầu tư' lớn của Mỹ ở Biển Đông

Lưu Huỳnh
Học giả Greg Poling, Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược quốc tế (CSIS) ngày 14/8 nhận định nghiên cứu lịch sử cho thấy Mỹ có lợi ích và đang tiếp tục cam kết tại Biển Đông.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
(08.16) Tàu sân bay USS Ronald Reagan di chuyển trên Biển Đông ngày 12/7/2022. (Nguồn: USNI)
Tàu sân bay USS Ronald Reagan di chuyển trên Biển Đông ngày 12/7/2022. (Nguồn: USNI)

Mối quan tâm lâu đời nhất của Mỹ đối với Biển Đông đến từ quyền tự do biển cả. Trong hơn hai thế kỷ qua, Washington luôn coi tự do ở các vùng biển như là nhân tố quan trọng đối với an ninh và sự thịnh vượng của quốc gia. Nhìn lại lịch sử, nước Mỹ không có nhiều lợi ích xuyên suốt và nhất quán như vậy.

Chính cam kết này đã đẩy một nước Mỹ, khi ấy còn non trẻ, khởi động các cuộc tấn công ở nước ngoài với Barbary, dẫn tới Chiến tranh năm 1812 trước Anh. Không lâu sau đó, Hải quân Mỹ tham gia Hải đội Đông Ấn năm 1835. Từ đó, các tàu thuộc hải quân Mỹ đều duy trì hoạt động ở châu Á, chỉ trừ thời kỳ nội chiến.

Vì thế, tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh ở Biển Đông, đặc biệt là các “quyền lịch sử” trong cái gọi là “đường chín đoạn”, đe doạ cam kết của Mỹ với tự do biển cả, cũng như nguyên tắc cơ bản nhất của luật pháp quốc tế là quyền bình đẳng của các quốc gia.

Mối quan tâm thứ hai của Mỹ ở Biển Đông, ít nhất là kể từ sau Thế chiến II, là duy trì các cam kết quốc phòng ở khu vực mà không bị lôi kéo vào tranh chấp chủ quyền giữa các đồng minh.

Sự can dự sớm nhất của Mỹ vào Biển Đông trong những thập kỷ trước chiến tranh đến từ Philippines. Khi Philippines giành độc lập vào năm 1946, không bên nào muốn các lực lượng Mỹ rời đi vì lo ngại về ảnh hưởng của Liên Xô ở châu Á. Họ đã ký Hiệp định Căn cứ quân sự vào năm 1947 và Hiệp ước Phòng thủ lẫn nhau vào năm 1951, tạo ra liên minh an ninh sớm nhất của Mỹ ở Thái Bình Dương.

Đây là bước đầu tiên trong việc hình thành hệ thống liên minh lâu đời của Mỹ ở châu Á cho đến ngày nay. Sau đó, Mỹ đã sớm ký các hiệp ước quốc phòng tương tự với Australia, New Zealand, Đài Loan (Trung Quốc), Nhật Bản và Hàn Quốc.

Giai đoạn 1970, chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa tiếp quản quần đảo Trường Sa, Trung Quốc chiếm quần đảo Hoàng Sa và Mỹ bãi bỏ hiệp ước với Đài Loan (Trung Quốc). Trong bối cảnh đó, Philippines trở thành đồng minh duy nhất của Mỹ tại Biển Đông. Trong bốn thập kỷ qua, Washington khẳng định Hiệp ước Phòng thủ tương trợ Mỹ - Philippines áp dụng cho bất kỳ cuộc tấn công nào nhằm vào lực lượng của Manila ở Biển Đông, song mặt khác luôn cố gắng cân bằng cam kết này với quan điểm trung lập lãnh thổ.

Tuy nhiên, sự trỗi dậy và ý định xét lại của Trung Quốc khiến ảnh hưởng của Mỹ ở châu Á giảm sút nhanh chóng, đồng thời khiến tình hình tại khu vực bất ổn hơn nhiều so với năm 1970. Nếu Mỹ muốn đảm bảo lợi ích quốc gia của mình ở Biển Đông, Mỹ cần phải cân nhắc nhiều hơn trong việc xác định và theo đuổi chúng.

Từ lâu, Mỹ đã bảo vệ quyền tự do ở các vùng biển và xây dựng một mạng lưới liên minh đáng tin cậy ở châu Á, giúp bảo đảm an ninh quốc gia, thịnh vượng của các bên. Tuy nhiên, giờ đây những lợi ích quan trọng này đang đứng trước thách thức đến từ sự trỗi dậy của Trung Quốc, thể hiện rõ nét ở Biển Đông. Lần đầu tiên gặp “đối thủ” sau hàng thập kỷ, Mỹ cần đánh giá thực tế về lợi ích của mình.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin từng nói: “Ngày nay, Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương là trọng tâm chiến lược lớn của Mỹ”. Song chiến lược đó sẽ khó thành công nếu Washington không thể bảo vệ các quy tắc và liên minh của mình ở Biển Đông.

Giá trị chiến lược của ASEAN vững vàng giữa muôn trùng biến động

Giá trị chiến lược của ASEAN vững vàng giữa muôn trùng biến động

Nguyên Thứ trưởng Ngoại giao, Đại sứ Phạm Quang Vinh đã có những đánh giá, phân tích về Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN ...

Ngoại giao khoa học bảo vệ môi trường biển: Con đường khai thông những bế tắc ở Biển Đông?

Ngoại giao khoa học bảo vệ môi trường biển: Con đường khai thông những bế tắc ở Biển Đông?

Tranh chấp trên Biển Đông có thể được xoa dịu bằng nỗ lực nghiên cứu khoa học chung nhằm giải quyết các vấn đề liên ...

(theo Foreign Policy)

Bài viết cùng chủ đề

Biển Đông

Đọc thêm

Tiết lộ nguyên nhân chính khiến giá khí đốt châu Âu tăng liên tiếp, có liên quan đến Nga và Ukraine?

Tiết lộ nguyên nhân chính khiến giá khí đốt châu Âu tăng liên tiếp, có liên quan đến Nga và Ukraine?

Giá khí đốt ở châu Âu ngày 18/3 (giờ địa phương) tiếp đà tăng và ghi nhận chuỗi đi lên 4 ngày liên tiếp.
Lỡ hẹn với ngày xanh tập 2: Duyên phát hiện đưa nhầm chiếc USB cho Chủ tịch Thắng

Lỡ hẹn với ngày xanh tập 2: Duyên phát hiện đưa nhầm chiếc USB cho Chủ tịch Thắng

Lỡ hẹn với ngày xanh tập 2, Duyên mới phát hiện đã đưa nhầm cho Chủ tịch Thắng (NSƯT Mai Nguyên) chiếc USB có chứa bài thuyết trình.
Nhật Bản đăng cai đối thoại quốc phòng với các quốc đảo Thái Bình Dương lần thứ 2

Nhật Bản đăng cai đối thoại quốc phòng với các quốc đảo Thái Bình Dương lần thứ 2

Cuộc họp diễn ra trước thềm Hội nghị lãnh đạo Quần đảo Thái Bình Dương lần thứ 10, dự kiến diễn ra vào tháng 7 tới tại Tokyo, Nhật Bản.
TP. Hồ Chí Minh công bố kế hoạch tuyển sinh vào lớp 1, lớp 6, lớp 10

TP. Hồ Chí Minh công bố kế hoạch tuyển sinh vào lớp 1, lớp 6, lớp 10

UBND TP. Hồ Chí Minh vừa công bố kế hoạch tuyển sinh vào lớp 1, lớp 6, lớp 10. Năm nay đối với lớp 6 sẽ khảo sát vào các ...
Dự báo thời tiết ngày mai (20/3): Bắc Bộ trời rét, có mưa; Bắc Trung Bộ mưa to cục bộ; phía Nam ngày nắng, Nam Bộ có nắng nóng

Dự báo thời tiết ngày mai (20/3): Bắc Bộ trời rét, có mưa; Bắc Trung Bộ mưa to cục bộ; phía Nam ngày nắng, Nam Bộ có nắng nóng

Thông tin dự báo thời tiết các khu vực ngày mai (20/3) từ Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia.
Chiến lược vàng - Tổng thống Nga ‘cao tay’ hóa giải ma trận 16.000 lệnh trừng phạt thế nào?

Chiến lược vàng - Tổng thống Nga ‘cao tay’ hóa giải ma trận 16.000 lệnh trừng phạt thế nào?

Dùng Chiến lược vàng - Tổng thống Nga Putin đã ‘cao tay’ hóa giải ma trận 16.000 lệnh trừng phạt, khiến mục tiêu cyyar Mỹ và phương Tây phá sản?
Nhật Bản đăng cai đối thoại quốc phòng với các quốc đảo Thái Bình Dương lần thứ 2

Nhật Bản đăng cai đối thoại quốc phòng với các quốc đảo Thái Bình Dương lần thứ 2

Cuộc họp diễn ra trước thềm Hội nghị lãnh đạo Quần đảo Thái Bình Dương lần thứ 10, dự kiến diễn ra vào tháng 7 tới tại Tokyo, Nhật Bản.
Bị phạt 464 triệu USD, tỷ phú Donald Trump... không đủ tiền mặt để kháng cáo dù sắp đến hạn, điều gì sẽ xảy ra?

Bị phạt 464 triệu USD, tỷ phú Donald Trump... không đủ tiền mặt để kháng cáo dù sắp đến hạn, điều gì sẽ xảy ra?

Ông Donald Trump phải nộp phạt tổng cộng 464 triệu USD liên quan vụ kiện vì tội gian lận tài chính ở New York.
Xung đột Nga-Ukraine: Ông Zelensky thúc giục Quốc hội Mỹ mở 'hầu bao', Thổ Nhĩ Kỳ không vui vì EU

Xung đột Nga-Ukraine: Ông Zelensky thúc giục Quốc hội Mỹ mở 'hầu bao', Thổ Nhĩ Kỳ không vui vì EU

Tổng thống Ukraine hối thúc Quốc hội Mỹ về việc viện trợ quân sự cho Kiev, cho rằng điều này rất quan trong trong xung đột của nước này với Nga.
Ngoại trưởng Mỹ đến Philippines

Ngoại trưởng Mỹ đến Philippines

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã tới thủ đô Manila của Philippines và sẽ có cuộc gặp ba bên với những người đồng cấp nước chủ nhà và Nhật Bản.
Khủng hoảng Haiti: Washington nói tình huống nhân đạo 'thảm khốc nhất', cả nghìn người Mỹ tìm cách tháo chạy

Khủng hoảng Haiti: Washington nói tình huống nhân đạo 'thảm khốc nhất', cả nghìn người Mỹ tìm cách tháo chạy

Khoảng 1.000 công dân Mỹ yêu cầu Bộ Ngoại giao nước này hỗ trợ để rời Haiti, trong bối cảnh khủng hoảng nghiêm trọng tại quốc gia Mỹ Latinh.
Vừa phóng tên lửa đạn đạo, Triều Tiên lại tung vũ khí 'siêu mạnh duy nhất trên thế giới'

Vừa phóng tên lửa đạn đạo, Triều Tiên lại tung vũ khí 'siêu mạnh duy nhất trên thế giới'

Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un đã chỉ đạo cuộc huấn luyện sử dụng pháo phản lực phóng loạt cỡ nòng 600 mm.
Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Thông điệp mà Thủ tướng Thái Lan Srettha Thavisin muốn chuyển tới châu Âu, đặc biệt là Pháp và Đức là 'Thái Lan đã mở cửa kinh doanh trở lại'.
Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Chuyến thăm Mỹ của Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda cùng Thủ tướng Donald Tusk có thể coi là nỗ lực nâng tầm gắn kết mối quan hệ đồng minh với Mỹ.
Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Sau ngày Siêu thứ Ba, việc lựa chọn ứng viên Tổng thống của đảng Dân chủ và Cộng hòa gần như đã an bài.
Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp đến CH Czech không chỉ đáp lễ mà còn là nỗ lực thể hiện vai trò dẫn dắt của nước Pháp và tìm kiếm sự ủng hộ của đồng minh.
Điều gì ẩn sau tuyên bố gửi quân đến Ukraine của ông Macron?

Điều gì ẩn sau tuyên bố gửi quân đến Ukraine của ông Macron?

Thượng đỉnh các nhà lãnh đạo châu Âu về Ukraine mới đây tại Paris với những lời kêu gọi tiếp tục hỗ trợ Ukraine nhưng đã không đưa ra được biện pháp cụ thể nào.
Hoàn thiện cấu trúc an ninh của NATO: ‘Hành trình Odyssey’ đã kết thúc!

Hoàn thiện cấu trúc an ninh của NATO: ‘Hành trình Odyssey’ đã kết thúc!

Khác với Phần Lan, hành trình trở thành thành viên NATO của Thụy Điển gập ghềnh, khó lường và kéo dài hơn rất nhiều.
Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Những rắc rối trong chương trình tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel đang khiến cho Mỹ khó tiếp cận mục tiêu răn đe hạt nhân của mình.
Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn chính trị, tranh giành quyền lực giữa các băng đảng cùng các vụ đảo chính và nghèo đói là những gì mà người dân Haiti tiếp tục phải đối mặt...
70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

Baoquocte.vn. Ngày 13/3/1954 là ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử - nguồn cổ vũ lớn lao cho toàn thể nhân dân ta trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.
Tháng Ramadan linh thiêng

Tháng Ramadan linh thiêng

Tháng Ramadan là tháng thứ Chín trong lịch Hồi giáo, được xem là tháng linh thiêng nhất trong năm đối với người Hồi giáo trên toàn thế giới.
Vụ vượt ngục gây 'sốc' và mối quan hệ với các băng đảng khét tiếng ở Haiti

Vụ vượt ngục gây 'sốc' và mối quan hệ với các băng đảng khét tiếng ở Haiti

Bất ổn chính trị, băng đảng tội phạm mọc lên như nấm khiến cuộc sống của người dân Haiti bị đe dọa nghiêm trọng, khủng hoảng nhân đạo ngày càng trầm trọng.
‘Guồng máy’ Đối tác chiến lược toàn diện ASEAN-Australia

‘Guồng máy’ Đối tác chiến lược toàn diện ASEAN-Australia

Mối quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện ASEAN-Australia có vai trò quan trọng đối với hòa bình, ổn định và thịnh vượng trong khu vực.
Phiên bản di động