Kinh tế thế giới nổi bật (23-29/8): Nga kịp Nhật Bản về số lò phản ứng hạt nhân, Trung Quốc dẫn đầu thị trường vàng, xuất khẩu Hàn Quốc ấn tượng

Nhà máy điện hạt nhân Rostov tại Nga. (Nguồn: TASS)

Kinh tế thế giới

Trung Quốc-Nga thúc đẩy công suất điện hạt nhân toàn cầu cao kỷ lục

Công suất điện hạt nhân toàn cầu đã đạt mức cao kỷ lục, trong đó Trung Quốc và Nga chiếm phần lớn các lò phản ứng mới của thế giới.

Theo Diễn đàn Công nghiệp nguyên tử Nhật Bản và các nguồn khác, thế giới có 436 lò phản ứng đang hoạt động tính đến tháng 6/2024. Tổng công suất của các lò phản ứng đạt gần 416 GW, vượt so với mức kỷ lục trước đó là 414 GW vào năm 2018.

Các lò phản ứng mới đi vào hoạt động tại Trung Quốc, Mỹ, Hàn Quốc và Ấn Độ trong một năm tính đến tháng 6/2024 có tổng công suất 4,53 GW. Chỉ một lò phản ứng công suất 1 GW tại Nga ngừng hoạt động trong thời gian này.

Trung Quốc đạt tốc độ phát triển nhanh cả về công suất và công nghệ. Trung Quốc và Nga chiếm 60% trong số gần 70 lò phản ứng được xây dựng trong thập niên qua, trong đó Trung Quốc xây dựng 39 lò phản ứng. Lò phản ứng thứ 56 của nước này đã đi vào hoạt động vào tháng 5/2024 tại nhà máy điện hạt nhân Fangchenggang ở khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây.

Điện hạt nhân là một phần của nỗ lực cắt giảm khí thải và ô nhiễm không khí tại Trung Quốc, quốc gia phụ thuộc vào các nhà máy điện chạy bằng nhiên liệu hóa thạch trong sản xuất 70% lượng điện.

Trong khi đó, Nga đã bắt kịp Nhật Bản về số lò phản ứng. Trong số 33 lò phản ứng của Nga, 9 lò đã bắt đầu hoạt động trong thập niên qua. Nga có thêm 10 lò phản ứng đang xây ứng và trên 20 lò đang trong giai đoạn lập kế hoạch, khi nước này muốn giảm mức tiêu thụ khí đốt tự nhiên, mặt hàng xuất khẩu chính.

Mỹ

* Tập đoàn công nghệ Mỹ IBM đang đóng cửa phần lớn các hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D) tại Trung Quốc, trở thành một trong số những công ty Mỹ rời khỏi thị trường này trong bối cảnh bất đồng thương mại giữa Washington và Bắc Kinh gia tăng. Hơn 1.000 người đã mất việc, chủ yếu tại một số văn phòng ở các thành phố tại Trung Quốc đại lục và hai đơn vị tập trung vào nghiên cứu.

Theo hai nguồn tin, một số nhân viên IBM bị ảnh hưởng tại Trung Quốc được quyền lựa chọn chuyển đến các quốc gia khác, trong khi nhiều người được nhận trợ cấp thôi việc dựa trên thời hạn làm việc nếu họ đồng ý với các gói ưu đãi nghỉ việc trong vòng ba tuần. Hồ sơ doanh nghiệp Trung Quốc cho thấy IBM có hơn 7.500 nhân viên tại quốc gia này, với một văn phòng lớn ở thành phố Đại Liên.

Tin liên quan
Tổng thống Mỹ tiếp theo không nên tạo cuộc chiến kinh tế đồng thời với cả Trung Quốc và Nga, đây là lý do

Trung Quốc

* Theo Giám đốc điều hành Hội đồng Vàng thế giới (WGC) David Tait, thị trường vàng Trung Quốc từ chỗ đi sau đã vươn lên vị trí dẫn đầu và được dự báo sẽ đóng vai trò lớn hơn trên toàn cầu trong những năm tới.

Ông Tait cho rằng, nhờ tăng trưởng kinh tế mạnh trong những thập niên qua, Trung Quốc giành được vị trí dẫn đầu trên thị trường vàng thế giới. Trong 10 năm liên tiếp, Trung Quốc là nước tiêu thụ vàng lớn nhất thế giới. Và trong 15 năm liên tiếp, nước này đứng đầu thế giới về sản xuất vàng.

* Theo báo cáo Triển vọng thị trường thương mại (CMO) năm 2024 của Trung Quốc do Boeing công bố, quốc gia Đông Bắc Á này sẽ tăng gấp đôi quy mô đội bay thương mại vào năm 2043 khi ngành hàng không mở rộng và hiện đại hóa để đáp ứng nhu cầu vận chuyển hành khách, hàng hóa bằng đường hàng không ngày càng gia tăng.

Theo CMO, đội bay thương mại của Trung Quốc sẽ tăng trưởng 4,1% mỗi năm, từ 4.345 máy bay lên 9.740 máy bay vào năm 2043 và tốc độ tăng trưởng lưu lượng hành khách hàng năm của nước này là 5,9%, vượt mức trung bình toàn cầu 4,7%.

Châu Âu

* Liên minh châu Âu (EU) hôm 22/8 tuyên bố sẽ gửi thêm 122 triệu Euro (135 triệu USD) viện trợ nhân đạo cho 3 quốc gia ở vùng Sừng châu Phi là Ethiopia, Somalia và Nam Sudan.

Tuyên bố nêu rõ, trong số các khoản viện trợ bổ sung này, 42 triệu Euro sẽ được chuyển đến Ethiopia, 40 triệu Euro cho Somalia và 40 triệu Euro cho Nam Sudan, nâng tổng số tiền viện trợ của EU cho các quốc gia này lên hơn 421 triệu Euro cho đến nay. Theo Ủy ban châu Âu, hơn 70 triệu người ở khu vực Sừng châu Phi đang cần hỗ trợ nhân đạo ngay lập tức.

* Kết quả cuộc khảo sát công bố ngày 28/8 cho thấy, tội phạm mạng và các hành vi phá hoại khác đã khiến các doanh nghiệp tại Đức thiệt hại khoảng 267 tỷ Euro (298 tỷ USD) trong 12 tháng qua, tăng 29% so với năm trước đó.

Hiệp hội Kỹ thuật số Bitkom của Đức đã khảo sát khoảng 1.000 công ty thuộc mọi lĩnh vực và phát hiện rằng 90% có thể sẽ hứng chịu nhiều vụ tấn công mạng hơn trong 12 tháng tới. Khoảng 70% số công ty bị nhắm mục tiêu cho rằng các vụ tấn công là do tội phạm có tổ chức gây ra, trong khi 81% báo cáo bị đánh cắp dữ liệu, bao gồm dữ liệu khách hàng, dữ liệu truy cập và mật khẩu, cũng như các tài sản trí tuệ như bằng sáng chế.

* Hãng sản xuất ô tô Thụy Điển Volvo ngày 23/8 thông báo kế hoạch đầu tư 700 triệu USD vào dự án xây dựng nhà máy sản xuất xe tải hạng nặng tại bang miền Bắc Nuevo León của Mexico nhằm tăng cường sự hiện diện tại thị trường Bắc Mỹ.

Thông cáo cùng ngày của Volvo cho biết, nhà máy sẽ được xây dựng trên khu vực có diện tích 160.000 m2 tại thành phố Ciénega de Flores cách thủ phủ Monterrey của Nuevo Leon 30 km. Dự kiến nhà máy sẽ bắt đầu vận hành vào đầu năm 2026, thu hút 2.500 lao động trực tiếp cùng hàng ngàn lao động gián tiếp hoạt động trong chuỗi cung ứng và hậu cần.

* Unite, tổ chức công đoàn lớn thứ hai của Anh, đang kêu gọi chính phủ nước này áp mức thuế tài sản khẩn cấp 1% đối với tài sản của giới siêu giàu để trang trải cho mức tăng lương 10% cho người lao động ở khu vực công.

Đề xuất của Unite là áp thuế 1% trên giá trị tài sản của những người có khối tài sản hơn 4 triệu Bảng (khoảng 5,28 triệu USD). Bằng cách này, Unite cho biết chính phủ sẽ thu được 25 tỷ Bảng mỗi năm để chi cho các khoản đầu tư vào các dịch vụ công và tránh phải quay lại chính sách “thắt lưng buộc bụng”.

* Mới đây, Thủ tướng Anh Sir Keir Starmer đã phát đi tín hiệu rằng chính phủ sẽ tăng thuế vào tháng 10 trong Ngân sách mùa Thu. Trước đó, chính phủ đã loại trừ khả năng tăng thuế thu nhập, bảo hiểm quốc gia và VAT, vốn chiếm phần lớn thu nhập của chính phủ.

Cụ thể, trong bài phát biểu mới đây tại Phố Downing, Thủ tướng Starmer cũng tái khẳng định: "Liên quan đến người lao động - thuế thu nhập, bảo hiểm quốc gia, VAT - chúng tôi sẽ không tăng thuế". Bên cạnh đó, Thủ tướng Starmer cũng nhắc lại thông điệp trước cuộc bầu cử rằng chính phủ phải thoát khỏi ý tưởng rằng đòn bẩy duy nhất là tăng thuế và tăng chi tiêu. Cho đến nay, ông Starmer chưa từng nêu rõ loại thuế nào có thể tăng trong Ngân sách mùa Thu.

Nhật Bản và Hàn Quốc

* Giá bán buôn tại Nhật Bản của thịt bò Wagyu đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ tháng 6/2020, khi nhu cầu giảm mạnh. Trong khi giá chưa có dấu hiệu phục hồi, các nông dân lại đối mặt với khó khăn giữa bối cảnh chi phí ngày càng gia tăng. Nhu cầu đối với thịt bò Wagyu cao cấp đã yếu đi rõ rệt trong thời kỳ lạm phát, khiến một số siêu thị ngừng bán sản phẩm này hoàn toàn.

Giá bán buôn trung bình của thịt bò Wagyu hạng A5 đã giảm xuống 2.377 Yen (16,13 USD) cho mỗi kilogram trên thị trường Tokyo vào tháng 7/2024, giảm 7% so với cùng kỳ năm trước. Mức giá này đã giảm liên tục trong 5 tháng qua và là mức thấp nhất của 4 năm.

* Dữ liệu của Bộ Nội vụ Nhật Bản công bố ngày 23/8 cho thấy, giá tiêu dùng (CPI) lõi của nước này trong tháng 7/2024 đã tăng 2,7% so với cùng kỳ năm trước, đồng thời ghi nhận tháng tăng thứ ba liên tiếp do chi phí năng lượng tăng lên sau khi chính phủ chấm dứt trợ cấp

Mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng lõi toàn quốc, không tính thực phẩm tươi sống biến động, “nối dài” mức tăng 2,6% hồi tháng 6/2024. Tỷ lệ lạm phát đã duy trì ở mức hoặc trên mục tiêu 2% của Ngân hàng trung ương Nhật Bản (BoJ) kể từ tháng 4/2022. CPI lõi, loại bỏ cả năng lượng và thực phẩm tươi sống, đã tăng 1,9%.

Kết quả này nêu bật tình hình lạm phát đang diễn ra, mà đã gây sức ép lên các hộ gia đình Nhật Bản. Đồng Yen suy yếu cũng đã đẩy giá nhập khẩu từ thực phẩm đến năng lượng tăng.

* Bộ Thương mại, Công nghiệp và Năng lượng Hàn Quốc ngày 26/8 cho biết, tốc độ tăng trưởng xuất khẩu của Hàn Quốc đạt mức cao nhất trong số 10 nước xuất khẩu hàng đầu thế giới.

Từ tháng 10/2023, xuất khẩu của Hàn Quốc đang duy trì đà tăng vững chắc, là đầu tàu kéo tăng trưởng toàn bộ nền kinh tế.

Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) cho biết, trong vòng 5 tháng đầu năm nay, xuất khẩu của Hàn Quốc tăng 9,9% so với cùng kỳ năm trước, vượt trội so với mức tăng 4,7% của Trung Quốc và 1,8% của Mỹ.

* Một báo cáo gần đây cho thấy, công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) là công cụ hữu ích tại nơi làm việc đối với phần lớn thanh niên ở Hàn Quốc và thanh niên nước này đứng đầu trong danh sách ưa thích AI so với các quốc gia khác.

Công ty Samsung Electronics đã công bố báo cáo "Hiệu ứng AI-Preneur năm 2024" để tìm hiểu cách Thế hệ Z sử dụng công nghệ tiên tiến để thúc đẩy công việc ra sao. Báo cáo nghiên cứu cho thấy 80% thanh niên ở Hàn Quốc phụ thuộc vào AI như một nguồn lực hữu ích cho công việc. Xếp sau Hàn Quốc là 61% thanh niên Đức, 59% ở Anh, 56% ở Mỹ và 55% ở Pháp.

Tham gia cuộc khảo sát có 5.048 tại năm quốc gia, trong đó có 1.021 người ở Hàn Quốc.

ASEAN và các nền kinh tế mới nổi

* Chính phủ Indonesia và Hạ viện nước này trong Dự thảo ngân sách quốc gia 2025 (RAPBN) đã đồng ý giảm một phần ngân sách trợ giá nhiên liệu với mục tiêu đảm bảo phân bổ nguồn lực quốc gia hiệu quả hơn.

Khối lượng nhiên liệu được trợ cấp, bao gồm dầu hỏa và dầu diesel, sẽ giảm xuống còn 19,41 triệu kilolitre (kl), giảm so với mục tiêu năm 2024 là 19,58 triệu kl. Mức giảm này là một phần trong kế hoạch rộng hơn nhằm phân phối trợ cấp có mục tiêu và hiệu quả hơn vào năm 2025.

Chính phủ muốn đảm bảo những khoản trợ cấp nhiên liệu này sẽ mang lại lợi ích cho những người dân nghèo.

* Ngày 27/8, Giám đốc Văn phòng chiến lược và chính sách thương mại của Thái Lan, ông Poonpong Naiyanapakorn, cho biết xuất khẩu của nước này trong tháng 7/2024 tăng 15,2% so với cùng kỳ năm ngoái, lên 25,7 tỷ USD, là mức tăng trưởng cao nhất kể từ tháng 3/2022.

Trong khi đó, nhập khẩu trong tháng 7/2024 trị giá khoảng 27 tỷ USD, tăng 13,1% so với cùng kỳ năm trước, dẫn đến thâm hụt thương mại 1,37 tỷ USD.

Nếu không tính nhập khẩu dầu, vàng và hàng hóa chiến lược, xuất khẩu của Thái Lan trong tháng 7/2024 vẫn tăng 9,3%.

* Chính phủ Malaysia đang phải đối mặt với nhiều thách thức trong quá trình triển khai kế hoạch tăng lương cho 1,6 triệu công chức. Theo Tiến sỹ Goh Lim Thye, giảng viên Khoa Kinh tế, Đại học Malaya (Malaysia), mặc dù việc tăng lương là điều cần thiết để giải quyết tình trạng lương ở khu vực công thấp hơn so với khu vực tư nhân, song chính sách này chắc chắn sẽ gây thêm áp lực lên ngân sách quốc gia và mục tiêu giảm thâm hụt tài chính của chính phủ.

Tuy nhiên, Tiến sỹ Goh cũng nhận định, điều quan trọng là không phải tất cả 1,6 triệu công chức đều tự động được hưởng lợi từ việc tăng lương. Nguồn tài chính sẽ được phân phối một cách có chọn lọc, đảm bảo chỉ những công chức có hiệu suất làm việc cao mới được hưởng lợi.

Ngoài ra, chính phủ cũng đã triển khai một số biện pháp như mở rộng cơ sở tính thuế, giảm trợ cấp, cắt giảm chi tiêu không cần thiết để có thêm nguồn tài chính, hướng tới mục tiêu đạt mức thâm hụt ngân sách 4,3% vào năm 2024 và 3% vào năm 2025.

Tổng thống Mỹ tiếp theo không nên tạo cuộc chiến kinh tế đồng thời với cả Trung Quốc và Nga, đây là lý do

Trong bài viết mới đây trên Aljazeer, tác giả Maximilian Hess (*) cho rằng, nếu tổng thống Mỹ tiếp theo quyết định tiến hành một ...