Kỷ niệm 20 năm Công ước 2003: Việt Nam tự hào với những thành quả và đóng góp tích cực

Việt Nam chính thức trở thành một trong 30 quốc gia đầu tiên gia nhập Công ước quốc tế quan trọng này, đánh dấu sự hội nhập, xác định vai trò quốc tế của Việt Nam trên lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể với UNESCO và các nước trên thế giới.

Những nỗ lực tích cực của Việt Nam

Ở tầm quốc gia, Việt Nam đã thực hiện nhiều nỗ lực lồng ghép và phát huy các nội dung và tinh thần của Công ước vào các luật, các chương trình, dự án liên quan đến di sản văn hóa phi vật thể nói riêng và kinh tế - xã hội nói chung.

Đoàn Việt Nam tham dự Kỳ họp Đại hội đồng lần thứ 9 các quốc gia thành viên Công ước Bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể. (Nguồn: nhandan.vn)m 20 năm Công ước 2003: Việt Nam tự hào với những đóng góp tích cực

Đoàn Việt Nam tham dự Kỳ họp Đại hội đồng lần thứ 9 các quốc gia thành viên Công ước 2003 tháng 7/2022. (Nguồn: nhandan.vn)

Những kinh nghiệm, hiểu biết và nỗ lực của Việt Nam trong bảo vệ và phát huy di sản văn hoá phi vật thể ở cả phương diện lý luận và thực tiễn được đánh giá cao, là bài học tốt cho nhiều quốc gia ở khu vực và quốc tế, đóng góp vào việc thực thi Công ước một cách hiệu quả, thiết thực.

Công ước Bảo vệ Di sản văn hoá phi vật thể (Công ước 2003) được UNESCO thông qua năm 2003 nhằm gìn giữ, bảo tồn, truyền bá và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể trong đời sống của nhân loại, tăng cường nhận thức và sự tham gia của các cộng đồng, địa phương, quốc gia, thúc đẩy hợp tác và hỗ trợ quốc tế trong lĩnh vực này.

Chúng ta có 15 di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO ghi danh. Với việc bảo vệ và phát huy hiệu quả giá trị của các di sản văn hóa phi vật thể trên, chúng ta góp phần gìn giữ những di sản đại diện cho nhân loại, bảo vệ khẩn cấp những di sản có nguy cơ bị mai một, đóng góp quan trọng vào bức tranh đa dạng văn hóa nhân loại.

Ở tầm toàn cầu, Việt Nam đã có nhiều đóng góp chủ động và mang tính xây dựng cho sứ mệnh của Công ước 2003, nhất là cho cơ chế điều hành then chốt của Công ước là Ủy ban liên Chính phủ.

Chúng ta là một trong số những thành viên được bầu sớm nhất vào Ủy ban liên Chính phủ Công ước 2003 nhiệm kỳ 2006-2010. Năm ngoái, ta được tín nhiệm bầu vào Ủy ban nhiệm kỳ 202202026 với số phiếu cao nhất.

Điều này có ý nghĩa quan trọng về nhiều mặt, thể hiện vị thế và uy tín ngày càng cao của đất nước trên trường quốc tế, thể hiện sự tin tưởng của cộng đồng quốc tế đối với khả năng đóng góp và năng lực điều hành của ta tại các thể chế đa phương toàn cầu, sự ghi nhận đối với những đóng góp của Việt Nam trong gìn giữ, bảo tồn và phát huy giá trị di sản phi vật thể trong nước và trên thế giới.

Đây là kết quả của đường lối đối ngoại đa phương hóa, đa dạng hóa và hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng và hiệu quả của Việt Nam.

Ở vị trí điều hành, chúng ta đã, đang và sẽ trực tiếp tham gia vào quá trình xây dựng, thông qua các quyết định quan trọng của UNESCO về văn hóa, đóng góp hơn nữa cho việc hoàn thiện, thực hiện các mục tiêu và ưu tiên của Công ước 2003, đồng thời cũng bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia, dân tộc trong hợp tác văn hóa ở tầm toàn cầu.

Điều này khẳng định vai trò, uy tín của Việt Nam tại UNESCO nói riêng và trên trường quốc tế nói chung trong nỗ lực nâng tầm quan trọng của di sản văn hóa phi vật thể vì đây không chỉ là nguồn lực thiết yếu cho đa dạng văn hóa, sáng tạo, đối thoại giữa các nền văn hóa và gắn kết xã hội mà còn là động lực cho sự phát triển bền vững.

Nhận thức sâu sắc trách nhiệm phát huy giá trị di sản

Với 8 di sản văn hoá và thiên nhiên thế giới, 15 di sản văn hoá phi vật thể được UNESCO ghi danh, chúng ta tự hào là một trong những quốc gia có nền văn hóa phong phú, đa dạng, đậm đà bản sắc dân tộc, đặc trưng riêng có của từng vùng miền, đóng góp quan trọng vào kho tàng văn hoá của nhân loại

Thông qua các di sản được ghi danh, chúng ta có cơ hội tôn vinh di sản, tôn vinh và tri ân những nỗ lực bền bỉ của cộng đồng và nghệ nhân trong bảo tồn, phát huy, trao truyền giá trị của di sản như mục tiêu mà UNESCO đang thúc đẩy.

Ông Tim Curtis, Trưởng Ban thư ký của Công ước 2003:

Việt Nam đã là một thành viên tích cực của Công ước 2003 kể từ khi phê chuẩn vào năm 2005. Đến nay, Việt Nam đã hai lần là thành viên của Ủy ban liên Chính phủ, đóng góp to lớn cả về cơ chế và tinh thần của Công ước.

Tôi rất vui khi thấy Việt Nam kỷ niệm 20 năm Công ước 2003. Với 181 quốc gia thành viên, Công ước đã đi một chặng đường dài trong 20 năm qua. Nó đã mở rộng khái niệm về di sản văn hóa, lồng ghép di sản vào các chính sách và chương trình ở cấp quốc gia và thiết lập vững chắc các nỗ lực bảo vệ ở cấp độ quốc tế.

Sau khi đặt nền móng này, chúng tôi hiện đang xem xét cách thức Công ước và di sản có thể đáp ứng nhu cầu và thách thức của sự phát triển bền vững, bao gồm thúc đẩy phát triển kinh tế và xã hội toàn diện, duy trì tính bền vững của môi trường và ứng phó với các trường hợp khẩn cấp.

Chúng tôi sẽ làm việc để mở rộng quy mô tiếp cận theo chủ đề này trong những năm tới và hy vọng Việt Nam sẽ tiếp tục hành trình này với chúng tôi với tư cách là một thành viên tích cực và có giá trị trong cộng đồng của chúng ta.

Với các di sản được ghi danh, Việt Nam cũng có điều kiện để tranh thủ sự ủng hộ, để cộng đồng quốc tế cùng chung tay bảo vệ và phát huy giá trị di sản.

Nhưng chúng ta cũng nhận thức sâu sắc, các di sản được ghi danh không chỉ là niềm vinh dự, tự hào, mà cùng đó là trách nhiệm của quốc gia, các cấp, các ngành, các địa phương, các thế hệ nghệ nhân trong triển khai các biện pháp thiết thực và hiệu quả bảo tồn và phát huy giá trị di sản của nhân loại.

Theo đó, cần tiếp tục triển khai nghiêm túc, hiệu quả "Chương trình hành động quốc gia bảo vệ và phát huy giá trị của di sản” theo đúng cam kết với UNESCO, thúc đẩy trách nhiệm trao truyền di sản giữa các thế hệ và thực hành di sản trong đời sống đương đại với cả tâm huyết và tấm lòng vì di sản, vì dân tộc.

Việc bảo tồn, phát huy di sản không chỉ trong nước mà còn cần để quốc tế biết đến di sản của chúng ta nhiều hơn, yêu quý, trân trọng và kết nối chặt chẽ, hiệu quả hơn với đất nước, con người Việt Nam, góp phần thúc đẩy giao lưu giữa văn hóa truyền thống của dân tộc và văn hóa nhân loại, ngày càng lan tỏa trong dòng chảy văn hóa nhân loại.

Đồng thời, chúng ta cũng cần tiếp tục nghiên cứu, có giải pháp giữ gìn và phát huy giá trị di sản trong phát triển kinh tế-xã hội, nhất là phát triển du lịch gắn kết chặt chẽ với văn hóa, con người và lịch sử, góp phần đưa “di sản” thành “tài sản”, biến “tiềm lực” thành “nguồn lực”, để văn hóa, di sản thực sự trở thành sức mạnh nội sinh, nguồn lực quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

Một nghi thức trong Lễ giỗ Tổ Hùng Vương. (Nguồn: VGP)

Lễ kỷ niệm 20 năm Công ước 2003 về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể được tổ chức tại tỉnh Phú Thọ đúng dịp hướng về ngày Giỗ tổ Hùng Vương.

Lễ kỷ niệm 20 năm Công ước 2003 về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể sẽ diễn ra tối 21l4 tại Quảng trường Hùng Vương, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ.

Sự kiện nhằm tăng cường phối hợp với UNESCO và các cơ quan, tổ chức cũng như các quốc gia thành viên trong việc thúc đẩy việc thực hiện Công ước, nâng cao năng lực bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể; tăng cường phối hợp với UNESCO, các tổ chức trực thuộc và các quốc gia thành viên của Công ước trong việc thúc đẩy triển khai Công ước và đặc biệt là bảo đảm thực hiện hiệu quả nghĩa vụ của Quốc gia Thành viên Ủy ban liên chính phủ Công ước 2003 của Việt Nam.