Lực lượng Taliban: Sinh ra từ bạo lực, trỗi dậy từ tro tàn và đến tận cùng giấc mộng

Các thủ lĩnh của Taliban bên bàn làm vệc của tổng thống ở Kabul. (Nguồn: AP)

Ngày 16/8, người phát ngôn của văn phòng chính trị Taliban, Mohammad Naeem cho biết, chiến tranh ở Afghanistan đã chấm dứt, nhóm sẽ sớm thông báo chế độ và cách thức cai trị.

Ông Naeem cho biết, lực lượng có được ngày hôm nay là thành quả của những nỗ lực và hy sinh trong suốt 20 năm.

“Chúng tôi đã đạt được những gì chúng tôi mong mỏi. Đó là sự tự do của đất nước chúng tôi, sự độc lập của dân tộc chúng tôi”.

20 năm 1 giấc mộng

Taliban nổi lên ở Afghanistan trong thập niên 1990, nòng cốt là lực lượng du kích từng chiến đấu chống lại lực lượng chiếm đóng Afghanistan.

Đa phần chiến binh cốt cán ban đầu của Taliban là người Pashtun, nhóm bộ lạc lớn nhất ở Afghanistan.

Người sáng lập Taliban là Mohammad Omar, từng là chỉ huy của lực lượng du kích.

Sau khi ra đời năm 1994, Taliban mở chiến dịch quân sự nhằm giành quyền kiểm soát Kandahar, một trong những đô thị lớn nhất ở miền Nam Afghanistan, khi đó đang chìm trong tội phạm và bạo lực.

Tầm nhìn về công lý mà Taliban rao giảng giúp lực lượng này nhanh chóng mở rộng ảnh hưởng, thâu tóm quyền lực. Năm 1996, Taliban chiếm được thủ đô Kabul, tuyên bố Afghanistan trở thành một vương quốc Hồi giáo.

Tư tưởng của Taliban khi đó được có nhiều điểm tương đồng với tổ chức khủng bố Al-Qaeda của Osama Bin Laden, điểm khác là Taliban chỉ tập trung vào sự cai trị ở trong nước.

Al-Qaeda sát cánh với Taliban tấn công các nhóm vũ trang liên kết với quân đội chính phủ. Đổi lại, lãnh đạo Taliban cung cấp địa điểm trú ẩn và rèn quân cho Al-Qaeda.

Từ Afghanistan, đầu não của Al-Qaeda đã lên kế hoạch vụ tấn công khủng bố 11/9/2001. Và chỉ vài tháng sau đó, liên quân quốc tế do Mỹ dẫn đầu tấn công lật đổ chế độ Taliban nhằm truy quét Al-Qaeda.

Sau khi thua trận trước liên quân quốc tế năm 2001, Taliban tháo chạy về các vùng nông thôn. Một số thủ lĩnh Taliban bỏ trốn sang Pakistan. Dưới sự bảo trợ của cơ quan an ninh Pakistan, Taliban xây dựng lại lực lượng.

Mục tiêu của Taliban rất đơn giản, đó là giành lại những gì lực lượng này đã mất khi Mỹ đưa quân vào Afghanistan năm 2001. Lực lượng này không cần quốc hội, không muốn bầu cử. Taliban có lãnh tụ tối cao và hội đồng quan chức, đó là những gì Taliban cho là tốt nhất cho Hồi giáo.

Lời hứa hão huyền?

Quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết, lá cờ nước này không còn bay trên nóc đại sứ quán ở thủ đô Kabul, giữa lúc các nhân viên đại sứ quán đang cố gắng rời khỏi Afghanistan. Mỹ mới quyết định rút quân khỏi Afghanistan thì giờ đây lại phải phái thêm 1.000 lính đến Kabul và đưa mình vào thế bị động.

Sau 20 năm ở lại Afghanistan, Mỹ đã quyết định không chỉ rút quân khỏi đất nước này mà còn đưa ra các điều khoản với Taliban, từng cung cấp nơi trú ẩn an toàn cho al-Qaeda và thủ lĩnh Osama bin Laden.