Lực lượng Taliban: Sinh ra từ bạo lực, trỗi dậy từ tro tàn và đến tận cùng giấc mộng

Phương Hà
Lực lượng Taliban tuyên bố chiến tranh ở Afghanistan đã chấm dứt. 'Giấc mộng' 20 năm của Taliban đã được hiện thực hóa nhanh đến mức chính lực lượng này cũng ngỡ ngàng.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Lực lượng Taliban: Sinh ra từ bạo lực, trỗi dậy từ tro tàn, ‘khô máu’ vì giấc mộng giản đơn
Các thủ lĩnh của Taliban bên bàn làm vệc của tổng thống ở Kabul. (Nguồn: AP)

Ngày 16/8, người phát ngôn của văn phòng chính trị Taliban, Mohammad Naeem cho biết, chiến tranh ở Afghanistan đã chấm dứt, nhóm sẽ sớm thông báo chế độ và cách thức cai trị.

Ông Naeem cho biết, lực lượng có được ngày hôm nay là thành quả của những nỗ lực và hy sinh trong suốt 20 năm.

“Chúng tôi đã đạt được những gì chúng tôi mong mỏi. Đó là sự tự do của đất nước chúng tôi, sự độc lập của dân tộc chúng tôi”.

20 năm 1 giấc mộng

Taliban nổi lên ở Afghanistan trong thập niên 1990, nòng cốt là lực lượng du kích từng chiến đấu chống lại lực lượng chiếm đóng Afghanistan.

Đa phần chiến binh cốt cán ban đầu của Taliban là người Pashtun, nhóm bộ lạc lớn nhất ở Afghanistan.

Người sáng lập Taliban là Mohammad Omar, từng là chỉ huy của lực lượng du kích.

Sau khi ra đời năm 1994, Taliban mở chiến dịch quân sự nhằm giành quyền kiểm soát Kandahar, một trong những đô thị lớn nhất ở miền Nam Afghanistan, khi đó đang chìm trong tội phạm và bạo lực.

Tầm nhìn về công lý mà Taliban rao giảng giúp lực lượng này nhanh chóng mở rộng ảnh hưởng, thâu tóm quyền lực. Năm 1996, Taliban chiếm được thủ đô Kabul, tuyên bố Afghanistan trở thành một vương quốc Hồi giáo.

Tư tưởng của Taliban khi đó được có nhiều điểm tương đồng với tổ chức khủng bố Al-Qaeda của Osama Bin Laden, điểm khác là Taliban chỉ tập trung vào sự cai trị ở trong nước.

Al-Qaeda sát cánh với Taliban tấn công các nhóm vũ trang liên kết với quân đội chính phủ. Đổi lại, lãnh đạo Taliban cung cấp địa điểm trú ẩn và rèn quân cho Al-Qaeda.

Từ Afghanistan, đầu não của Al-Qaeda đã lên kế hoạch vụ tấn công khủng bố 11/9/2001. Và chỉ vài tháng sau đó, liên quân quốc tế do Mỹ dẫn đầu tấn công lật đổ chế độ Taliban nhằm truy quét Al-Qaeda.

Sau khi thua trận trước liên quân quốc tế năm 2001, Taliban tháo chạy về các vùng nông thôn. Một số thủ lĩnh Taliban bỏ trốn sang Pakistan. Dưới sự bảo trợ của cơ quan an ninh Pakistan, Taliban xây dựng lại lực lượng.

Mục tiêu của Taliban rất đơn giản, đó là giành lại những gì lực lượng này đã mất khi Mỹ đưa quân vào Afghanistan năm 2001. Lực lượng này không cần quốc hội, không muốn bầu cử. Taliban có lãnh tụ tối cao và hội đồng quan chức, đó là những gì Taliban cho là tốt nhất cho Hồi giáo.

Lời hứa hão huyền?

Quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết, lá cờ nước này không còn bay trên nóc đại sứ quán ở thủ đô Kabul, giữa lúc các nhân viên đại sứ quán đang cố gắng rời khỏi Afghanistan. Mỹ mới quyết định rút quân khỏi Afghanistan thì giờ đây lại phải phái thêm 1.000 lính đến Kabul và đưa mình vào thế bị động.

Sau 20 năm ở lại Afghanistan, Mỹ đã quyết định không chỉ rút quân khỏi đất nước này mà còn đưa ra các điều khoản với Taliban, từng cung cấp nơi trú ẩn an toàn cho al-Qaeda và thủ lĩnh Osama bin Laden.

Câu hỏi đặt ra rằng, đã là “kẻ thù không đội trời chung”, một thỏa thuận liệu có giá trị ràng buộc?

Thỏa thuận giữa Mỹ và Taliban (ký kết ngày 29/2/2020 tại Doha, Qatar) được chính quyền cựu Tổng thống Trump coi là một "thỏa thuận hòa bình". Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là nó mang lại hòa bình, thậm chí còn tạo ra một thế vững chắc cho lực lượng Taliban.

Việc Mỹ rút quân tạm thời không bàn đến đúng sai, nhưng khi rút quân, Washington nên tham vấn ý kiến của chính phủ Kabul, lên kế hoạch cho các bước tiếp theo và đảm bảo thực hiện từng bước một cách có trật tự.

Một số quan chức Mỹ đã cảnh báo tình hình ngày càng tồi tệ và Taliban khó có thể giữ lời hứa ngừng hỗ trợ al-Qaeda.

Tháng 5/2021, một báo cáo của Nhóm giám sát Liên hợp quốc gồm 18 thành viên đã chỉ ra sự liên kết mạnh mẽ giữa al-Qaeda và Taliban.

Báo cáo cho rằng hai nhóm này không chỉ liên kết chặt chẽ với nhau mà mối quan hệ của họ đã "phát triển sâu sắc hơn do sự hợp tác chung trong cuộc đấu tranh và hiện được củng cố thông qua mối quan hệ thế hệ thứ hai".

Lực lượng Taliban: Sinh ra từ bạo lực, trỗi dậy từ tro tàn, ‘khô máu’ vì giấc mộng giản đơn
Quân đội Afghanistan không thể chống cự trước làn sóng tấn công của lực lượng Taliban. (Nguồn: NPR)

Lỗ hổng được hé lộ

Chiến dịch quân sự của Taliban khởi động từ tháng 5, khi Mỹ bắt đầu rút những binh sĩ cuối cùng khỏi Afghanistan.

Ban đầu, đó chỉ là các chiến dịch nhỏ lẻ, chiếm lấy các khu vực nông thôn, hoặc những vùng xa xôi hẻo lánh thưa thớt dân cư. Sau đó lực lượng này bắt đầu đánh chiếm thủ phủ của các tỉnh và tiến quân với tốc độ vũ bão.

Sự sụp đổ quá chóng vánh của quân đội Afghanistan cũng như chính phủ Kabul là một cú sốc đối với nước Mỹ, là sự ngỡ ngàng ngay với chính lực lượng Taliban.

Việc các lực lượng Afghanistan sụp đổ trước phe nổi dậy Taliban chỉ trong vài tuần là một điều không ai ngờ tới. Chỉ trong vòng 45 ngày, Taliban đã chinh phục được phần lớn khu vực phía Bắc, phía Nam, phía Tây và áp sát Kabul.

Một câu hỏi đã được đặt ra: Làm thế nào mà một đội quân với quân số đông, được cường quốc hàng đầu thế giới là Mỹ huấn luyện, tài trợ và trang bị, lại có thể mất phương hướng nhanh chóng như vậy?

Về mặt chính thức, Kabul chỉ có khoảng 300.000 nhân viên an ninh, bao gồm cả lực lượng tinh nhuệ, và gần 50.000 binh sĩ thuộc lực lượng đặc biệt.

Theo một nguồn tin quân sự cấp cao của Mỹ, nhà chức trách Afghanistan đã thổi phồng các con số nhằm tăng hóa đơn chi trả của Mỹ và tiếp tay cho nạn tham nhũng.

Quyết định rút quân sớm của Mỹ đã phơi bày những lỗ hổng trong quân đội chính quy của Afghanistan: nghèo nàn, tham nhũng, không được đầu tư và thiếu sự hỗ trợ của không quân.

Đó chính là những nguyên nhân dẫn đến thất bại của chính quyền Kabul. Quy mô của các trung đoàn Afghanistan thực chất chỉ là sự thổi phồng.

Tình hình Afghanistan: Mỹ hạ cờ ở Đại sứ quán, kiểm soát không phận Kabul, ra yêu cầu gì với Taliban?

Tình hình Afghanistan: Mỹ hạ cờ ở Đại sứ quán, kiểm soát không phận Kabul, ra yêu cầu gì với Taliban?

CNN đưa tin, trong thông báo mới nhất sáng 16/8 (giờ Việt Nam, tối 15/8 giờ Mỹ), Bộ Ngoại giao và Bộ Quốc phòng Mỹ ...

Tình hình Afghanistan: NATO, EU và hàng loạt quốc gia gấp rút hành động

Tình hình Afghanistan: NATO, EU và hàng loạt quốc gia gấp rút hành động

Trong bối cảnh Taliban chiếm được thủ đô Kabul và ra tuyên bố giành chiến thắng, kết thúc chiến tranh kéo dài ở Afghanistan, các ...

(theo Reuters, AFP, Times of India)

Bài viết cùng chủ đề

Tình hình Afghanistan

Đọc thêm

Vietlott 29/3, kết quả xổ số Vietlott Mega thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số Mega 645

Vietlott 29/3, kết quả xổ số Vietlott Mega thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số Mega 645

Vietlott 29/3 - xổ số Vietlott Mega 29/3. Trực tiếp xổ số Vietlott hôm nay 29/3/2024 nhanh nhất và chính xác nhất. Vietlott Mega 645 hôm nay.
XSVL 29/3, Trực tiếp kết quả xổ số Vĩnh Long hôm nay 29/3/2024. KQXSVL thứ 6

XSVL 29/3, Trực tiếp kết quả xổ số Vĩnh Long hôm nay 29/3/2024. KQXSVL thứ 6

XSVL 29/3 - Trực tiếp kết quả xổ số Vĩnh Long hôm nay - XSVL 29/3/2024. xo so vinh long. KQXSVL thứ 6. kết quả xổ số Vĩnh Long ...
XSMN 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Sáu 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3

XSMN 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Sáu 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3

XSMN 29/3 - kết quả xổ số ngày 29 tháng 3. trực tiếp kết quả xổ số miền Nam 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. xo so mien nam. SXMN ...
XSBD 29/3, trực tiếp kết quả xổ số Bình Dương hôm nay 29/3/2024. KQXSBD thứ 6

XSBD 29/3, trực tiếp kết quả xổ số Bình Dương hôm nay 29/3/2024. KQXSBD thứ 6

XSBD 29/3 - Trực tiếp xổ số Bình Dương hôm nay - XSBD 29/3/2024. xo so binh duong. KQXSBD thứ 6. kết quả xổ số Bình Dương ngày 29 tháng ...
XSMT 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Sáu ngày 29/3/2024. SXMT 29/3/2024

XSMT 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Sáu ngày 29/3/2024. SXMT 29/3/2024

XSMT 29/3 - xổ số hôm nay 29/3. trực tiếp xổ số miền Trung 29/3/2024. kết quả xổ số miền Trung hôm nay. xổ số miền Trung thứ 6. SXMT ...
XSMB 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. dự đoán XSMB 29/3/2024

XSMB 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. dự đoán XSMB 29/3/2024

XSMB 29/3 - Trực tiếp xổ số miền Bắc 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. kết quả xổ số miền Bắc hôm nay. dự đoán xổ số miền Bắc thứ ...
Hợp tác tài nguyên nước trong khuôn khổ Lan Thương - Mekong thể hiện sự đoàn kết khu vực

Hợp tác tài nguyên nước trong khuôn khổ Lan Thương - Mekong thể hiện sự đoàn kết khu vực

Sáu nước dọc sông Lan Thương - Mekong cùng giải quyết thách thức tài nguyên nước, thúc đẩy phát triển kinh tế khu vực và phúc lợi người dân.
Tin thế giới 28/3: Mỹ rút quân khỏi Niger, Nga gia tăng tấn công Ukraine, Australia hủy vụ kiện Trung Quốc

Tin thế giới 28/3: Mỹ rút quân khỏi Niger, Nga gia tăng tấn công Ukraine, Australia hủy vụ kiện Trung Quốc

Iran bị trừng phạt vì cấp tên lửa cho Nga, Philippines cứng rắn với Trung Quốc, Cố vấn cảnh báo lực lượng Ukraine bị 'đình trệ', Trung Quốc-Nga-Iran tập trận
Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: Nga xác nhận đã được Mỹ cảnh báo, Đức nói chẳng biết thông tin nào trước

Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: Nga xác nhận đã được Mỹ cảnh báo, Đức nói chẳng biết thông tin nào trước

Đức cho rằng, Mỹ có thể có manh mối về vụ tấn công khủng bố cướp đi sinh mạng của hơn 140 ở ngoại ô thủ đô Moscow của Nga tối 22/3.
Pháp khẳng định thành ý với Brazil về tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân

Pháp khẳng định thành ý với Brazil về tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân

Pháp mong muốn chia sẻ kiến thức kỹ thuật với Brazil trong khi vẫn tôn trọng mọi cam kết không phổ biến vũ khí hạt nhân.
Ukraine hạ 26 UAV một đêm, Nga tuyên bố đanh thép về F-16, thế mạnh của Ấn Độ giữa xung đột Moscow-Kiev

Ukraine hạ 26 UAV một đêm, Nga tuyên bố đanh thép về F-16, thế mạnh của Ấn Độ giữa xung đột Moscow-Kiev

Nga cho rằng, nếu phương Tây cung cấp cho Ukraine máy bay tiêm kích F-16, điều đó cũng sẽ không làm thay đổi tình hình trên chiến trường.
Hàn Quốc cảnh giác động thái mới của Triều Tiên, thảo luận cùng Mỹ-Nhật Bản tìm cách hợp tác an ninh

Hàn Quốc cảnh giác động thái mới của Triều Tiên, thảo luận cùng Mỹ-Nhật Bản tìm cách hợp tác an ninh

Triều Tiên dường như đang chuẩn bị cho vụ phóng vệ tinh do thám tiếp theo, mặc dù không có dấu hiệu cho thấy vụ phóng sắp xảy ra.
Quan hệ Pháp-Brazil: Nối lại nồng ấm

Quan hệ Pháp-Brazil: Nối lại nồng ấm

Chuyến đi của Tổng thống Pháp tới Brazil được cho là làm nồng ấm trở lại mối quan hệ băng giá dưới thời Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro.
Ngoại trưởng Mỹ thăm Hàn Quốc: Thông điệp nồng ấm

Ngoại trưởng Mỹ thăm Hàn Quốc: Thông điệp nồng ấm

Sự hiện diện của Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tại Seoul lần này cũng cho thấy quan hệ đồng minh tiếp tục gắn kết chặt chẽ giữa Mỹ và Hàn Quốc.
Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Thông điệp mà Thủ tướng Thái Lan Srettha Thavisin muốn chuyển tới châu Âu, đặc biệt là Pháp và Đức là 'Thái Lan đã mở cửa kinh doanh trở lại'.
Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Chuyến thăm Mỹ của Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda cùng Thủ tướng Donald Tusk có thể coi là nỗ lực nâng tầm gắn kết mối quan hệ đồng minh với Mỹ.
Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Sau ngày Siêu thứ Ba, việc lựa chọn ứng viên Tổng thống của đảng Dân chủ và Cộng hòa gần như đã an bài.
Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp đến CH Czech không chỉ đáp lễ mà còn là nỗ lực thể hiện vai trò dẫn dắt của nước Pháp và tìm kiếm sự ủng hộ của đồng minh.
Nghi phạm khủng bố đến từ Tajikistan: Tiếng chuông cảnh tỉnh cho Nga và thế giới

Nghi phạm khủng bố đến từ Tajikistan: Tiếng chuông cảnh tỉnh cho Nga và thế giới

Việc 4 nghi phạm vụ tấn công nhà hát ở Nga hôm 22/3 đều mang quốc tịch Tajikistan khiến sự chú ý đổ dồn về quốc gia Trung Á này.
Vụ tấn công đẫm máu ở Nga: Lý do Moscow 'lọt' tầm ngắm của IS

Vụ tấn công đẫm máu ở Nga: Lý do Moscow 'lọt' tầm ngắm của IS

Vụ tấn công đẫm máu ở Nga ngày 22/3 do tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng thực hiện cho thấy sự thay đổi mục tiêu của tổ chức khủng bố này.
Diễn đàn châu Á Bác Ngao: Tiếng nói của kinh tế châu Á

Diễn đàn châu Á Bác Ngao: Tiếng nói của kinh tế châu Á

Diễn đàn châu Á Bác Ngao được đánh giá là kênh hiệu quả để trao đổi ý kiến về các vấn đề kinh tế đáng quan tâm nhất trong suốt hai thập kỷ qua.
Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Những rắc rối trong chương trình tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel đang khiến cho Mỹ khó tiếp cận mục tiêu răn đe hạt nhân của mình.
Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn chính trị, tranh giành quyền lực giữa các băng đảng cùng các vụ đảo chính và nghèo đói là những gì mà người dân Haiti tiếp tục phải đối mặt...
70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

Baoquocte.vn. Ngày 13/3/1954 là ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử - nguồn cổ vũ lớn lao cho toàn thể nhân dân ta trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.
Phiên bản di động