Mỹ gặp khó với mục tiêu làm chủ đại dương

TGVN. Là quốc gia có hạm đội tàu chiến và hàng không mẫu hạm hùng hậu nhất hành tinh, liệu Mỹ có còn khả năng làm chủ đại dương?    
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
lieu my se tiep tuc lam chu dai duong Mỹ: Một thập kỷ, doanh số bán vũ khí của Nga cho Venezuela đạt 9 tỷ USD
lieu my se tiep tuc lam chu dai duong Mỹ và các đồng minh NATO tiến hành cuộc tập trận lớn nhất khu vực Baltic và Bắc Âu
lieu my se tiep tuc lam chu dai duong
Mẫu hạm USS Gerald Ford có giá 12,9 tỷ USD. (Nguồn: Wikipedia)

Theo tờ The Diplomat, Mỹ luôn là siêu cường quân sự hàng đầu thế giới, có mặt gần như khắp nơi trên địa cầu, từ châu Á cho đến Nam Mỹ, đi qua cả châu Âu và châu Phi. Tàu chiến Mỹ thống lĩnh nhiều vùng biển lớn. Quân đội Mỹ được triển khai ở những nơi nào có các lợi ích của Mỹ, trên khắp năm châu và nhất là tại vùng Ấn Độ - Thái Bình Dương.

Ngày 1/6/2019, Mỹ công bố “Chiến lược Ấn Độ - Thái Bình Dương”, trong đó nhấn mạnh “Ấn Độ - Thái Bình Dương là mặt trận ưu tiên của Bộ Quốc phòng Mỹ”. Đối với Washington, vùng biển này được cho là tâm điểm địa chính trị và phải được bảo đảm an ninh, phát triển thịnh vượng, tự do lưu thông và mở rộng.

Vậy đâu là những vùng lợi ích của Mỹ?

Cường quốc hải quân số 1

Mỹ hiện đang có vùng biển rộng lớn nhất thế giới với tổng diện tích 11,35 triệu km2. Nét đặc thù của Mỹ là có được 3 bờ biển dài. Đó là các vùng duyên hải Thái Bình Dương, Đại Tây Dương và vịnh Mexico. Mỹ còn sở hữu một vùng lãnh thổ hải ngoại to lớn, bắt đầu từ Alaska và quần đảo Aleut, được mua lại từ Nga năm 1867, cho phép Mỹ mở rộng cánh cửa ra Thái Bình Dương và Bắc Băng Dương.

Năm 1898, Washington còn thu được đảo Guam và Puerto Rico sau cuộc chiến với Tây Ban Nha. Cùng năm đó, Mỹ cho sáp nhập quần đảo Hawai, nằm kế tiếp quần đảo Samoa. Tại Thái Bình Dương, Mỹ còn có được quần đảo Bắc Mariana sau khi Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc, cũng như là một số đảo nhỏ khác.

Đây là những tiểu đảo nằm cách xa Mỹ mà nước này chiếm được trong giai đoạn 1859 - 1899 rồi sau đó sáp nhập vào Mỹ bằng đạo luật với tên gọi Đảo Phân Chim với mục đích là để khai thác phân chim (được cho là một nguồn phân bón tốt cho nông nghiệp vào thời kỳ đó).

Cuối cùng, tại vùng biển Caribe, ngoài Puerto Rico, Mỹ còn mua thêm các đảo hoang từ Đan Mạch vào năm 1917. Một số vùng hải ngoại của Mỹ có quy chế đặc thù, như hai bang của Mỹ là Hawai và Alaska, cùng với 4 vùng lãnh thổ chưa hợp nhất và được tổ chức - áp dụng Hiến Pháp Mỹ - bao gồm Guam, quần đảo Bắc Mariana, Puerto Rico và quần đảo Virgin. Phần còn lại vẫn là những vùng lãnh thổ chưa hợp nhất và chưa được tổ chức (không áp dụng Hiến Pháp).

Vậy Mỹ phải làm thế nào để bảo đảm chủ quyền lãnh thổ trên một diện tích lãnh hải rộng lớn như thế?

Việc kiểm soát chủ quyền khá thuận lợi bởi nét đặc thù của những vùng lãnh thổ mà Mỹ kiểm soát: Hawai nằm trơ trọi giữa Thái Bình Dương, Alaska ít dân cư ở miền Nam và hầu như hoang vắng ở phía Bắc… Mỹ gần giống như Pháp, có nhiều lãnh thổ nhưng giá trị kinh tế chủ yếu dựa vào lợi ích các vùng ngư trường, cho dù đó chưa phải là những ngư trường hấp dẫn nhất, các mỏ dầu khí, đặc biệt là ở Alaska.

Thế khó của Mỹ

Mỹ vẫn là cường quốc hải quân hàng đầu thế giới, cả về số lượng lẫn chất lượng. Liệu Hải quân Mỹ có thật sự làm chủ được các vùng đại dương?

Theo phân tích của ông Paul Tourret, Giám đốc Viện Nghiên cứu Kinh tế Hàng hải trên The Diplomat, kể từ cuối Chiến tranh thế giới thứ hai, Mỹ từng đóng vai trò cân bằng quyền lực, nhất là với Liên Xô. Sau khi Liên Xô tan rã, thế giới dường như khởi đầu giai đoạn hòa hoãn.

Ngày nay, tình hình lại trở nên phức tạp nhưng không còn khía cạnh “hai cực” nữa. Do vị thế của Mỹ trên thế giới, siêu cường này lại trở về nắm giữ vai trò trọng yếu đối với toàn bộ các vùng biển trên toàn cầu. Tuy nhiên, đó là vai trò “cảnh sát biển” hay là chỉ để có một vị thế nhất định đối với nước này hay nước khác?

Hiện Hải quân Mỹ phải đối mặt cùng lúc với nhiều tình huống phức tạp khác nhau.

Chẳng hạn, tại Địa Trung Hải, tình hình còn tệ hơn trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh với sự hiện diện của Nga tại Syria, nơi Nga có một căn cứ hải quân.

Ở Trung Đông, tình thế còn rối rắm hơn nữa với cuộc xung đột kéo dài ở Yemen và tình hình phức tạp ở Qatar, nước đang có những căng thẳng với các quốc gia láng giềng. Qatar là quốc gia láng giềng của Bahrain, nơi neo đậu Hạm đội 5 của Mỹ.

Ở Đông Á, các hành động gây rối của Triều Tiên buộc Mỹ phải gửi một hàng không mẫu hạm đến Bán đảo Triều Tiên. Ở vùng bắc Đại Tây Dương, Mỹ thông báo cho điều trở lại Hạm đội II trước mối đe dọa từ tàu ngầm Nga...

Mục tiêu không dễ dàng

Theo tờ The Diplomat, vấn đề an ninh hàng hải liên quan đến Mỹ ngày nay đã trở nên phức tạp và cấp thiết. Điều này đòi hỏi Mỹ phải có một nỗ lực hải quân mà mục tiêu đặt ra là gia tăng số lượng đội tàu chiến từ 280 lên 350 chiếc.

Tháng 7/2017, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã cho khánh thành chiếc USS Gerald Ford, một chiếc hàng không mẫu hạm đời mới có tổng trị giá 12,9 tỷ USD. Trong suốt chiến dịch tranh cử của mình, ông Trump cũng từng hứa phát triển mạnh lực lượng hải quân, với mục tiêu có 350 tàu chiến và tàu ngầm trong những năm sắp tới. Vậy những mục tiêu này liệu có thể đạt được hay không?

Giới quan sát nhận định, việc đầu tư cho công nghệ mới và quá trình cách tân hàng hải nhằm phát triển các đội tàu chiến mới sẽ cực kỳ tốn kém và trường hợp của chiếc hàng không mẫu hạm là một ví dụ điển hình. Hiện tại, chi phí để chế tạo và lắp ráp chiếc hàng không mẫu hạm USS Gerald Ford ngang ngửa với chi phí đóng 13 chiếc tàu du lịch cực lớn (với giá 1 tỷ Euro/chiếc).

Liên quan đến vấn đề này, các cơ quan thuộc Quốc hội Mỹ chuyên trách giám sát các khoản bội chi ngân sách đã bày tỏ quan ngại vì nếu như Mỹ phải có mặt cùng lúc nhiều nơi trên toàn cầu, ngân sách nước này sẽ bị bội chi quá mức. Mỹ hiện đang trong cuộc chiến chống thâm hụt thương mại và kích thích tăng trưởng kinh tế nên ông Trump sẽ khó có thể khai thông dễ dàng một nguồn ngân sách cho những khoản chi tốn kém như vậy. Washington cũng không thể trông cậy vào các đồng minh, vốn cũng đang phải đối phó với những khó khăn kinh tế, chính trị và an ninh.

Tờ The Diplomat cho rằng, Mỹ hiện vẫn chưa thể thích ứng với tình huống thế giới đa cực mới trên phương diện địa chính trị và địa kinh tế - một thế giới hoàn toàn khác xa với thế giới lưỡng cực và Mỹ dường như sẽ rất khó khăn để đối phó với diện mạo mới này của thế giới.

lieu my se tiep tuc lam chu dai duong Nhu cầu kết nối Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương ngày càng tăng

Chiều ngày 28/8, tại Hà Nội, sau 2 ngày làm việc, Hội thảo Ấn Độ Dương lần thứ ba với chủ đề Hướng tới xây ...

lieu my se tiep tuc lam chu dai duong Ấn Độ và tầm nhìn Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương

Tầm nhìn Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương là sự phát triển và tích hợp từ các chủ trương Láng giềng trên hết, sáng ...

lieu my se tiep tuc lam chu dai duong Mỹ khẳng định Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương vẫn là khu vực ưu tiên

Ngày 2/6, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis cho biết nước này sẵn sàng hợp tác với Trung Quốc dựa trên một mối quan ...

(theo The Diplomat)

Đọc thêm

Nguyễn Thùy Linh thắng nhanh vòng đầu tiên giải Spainish Masters 2024

Nguyễn Thùy Linh thắng nhanh vòng đầu tiên giải Spainish Masters 2024

Tay vợt nữ số 1 Việt Nam Nguyễn Thùy Linh giành chiến thắng trước Tiffany Ho chỉ sau 25 phút tại vòng đầu tiên giải Spainish Masters 2024.
Israel phát hiện đèn dầu cổ quý hiếm 1.600 năm tuổi được các binh lính La Mã sử ​​dụng

Israel phát hiện đèn dầu cổ quý hiếm 1.600 năm tuổi được các binh lính La Mã sử ​​dụng

Israel tìm thấy một chiếc đèn dầu cổ quý hiếm được các binh lính La Mã sử dụng cách đây khoảng 1.600 năm tại sa mạc Negev, miền Nam nước ...
Pháp khẳng định thành ý với Brazil về tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân

Pháp khẳng định thành ý với Brazil về tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân

Pháp mong muốn chia sẻ kiến thức kỹ thuật với Brazil trong khi vẫn tôn trọng mọi cam kết không phổ biến vũ khí hạt nhân.
Ukraine hạ 26 UAV một đêm, Nga tuyên bố đanh thép về F-16, thế mạnh của Ấn Độ giữa xung đột Moscow-Kiev

Ukraine hạ 26 UAV một đêm, Nga tuyên bố đanh thép về F-16, thế mạnh của Ấn Độ giữa xung đột Moscow-Kiev

Nga cho rằng, nếu phương Tây cung cấp cho Ukraine máy bay tiêm kích F-16, điều đó cũng sẽ không làm thay đổi tình hình trên chiến trường.
Hướng dẫn ASEAN về tăng cường quyền năng cho phụ nữ và trẻ em: Vì một Cộng đồng không còn bạo lực

Hướng dẫn ASEAN về tăng cường quyền năng cho phụ nữ và trẻ em: Vì một Cộng đồng không còn bạo lực

Các nước ASEAN đã có những kế hoạch, lộ trình cụ thể để hiện thực hóa Tuyên bố Hà Nội về Thúc đẩy công tác xã hội hướng tới Cộng ...
Châu Âu đang có rất nhiều tiền mặt, vì đâu khoảng cách với Mỹ vẫn xa?

Châu Âu đang có rất nhiều tiền mặt, vì đâu khoảng cách với Mỹ vẫn xa?

Tiền tư nhân, đầu tư vào chứng khoán địa phương tại châu Âu liệu có thể giúp thu hẹp khoảng cách tăng trưởng, năng suất với Mỹ và Trung Quốc?
Pháp khẳng định thành ý với Brazil về tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân

Pháp khẳng định thành ý với Brazil về tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân

Pháp mong muốn chia sẻ kiến thức kỹ thuật với Brazil trong khi vẫn tôn trọng mọi cam kết không phổ biến vũ khí hạt nhân.
Ukraine hạ 26 UAV một đêm, Nga tuyên bố đanh thép về F-16, thế mạnh của Ấn Độ giữa xung đột Moscow-Kiev

Ukraine hạ 26 UAV một đêm, Nga tuyên bố đanh thép về F-16, thế mạnh của Ấn Độ giữa xung đột Moscow-Kiev

Nga cho rằng, nếu phương Tây cung cấp cho Ukraine máy bay tiêm kích F-16, điều đó cũng sẽ không làm thay đổi tình hình trên chiến trường.
Hàn Quốc cảnh giác động thái mới của Triều Tiên, thảo luận cùng Mỹ-Nhật Bản tìm cách hợp tác an ninh

Hàn Quốc cảnh giác động thái mới của Triều Tiên, thảo luận cùng Mỹ-Nhật Bản tìm cách hợp tác an ninh

Triều Tiên dường như đang chuẩn bị cho vụ phóng vệ tinh do thám tiếp theo, mặc dù không có dấu hiệu cho thấy vụ phóng sắp xảy ra.
Mỹ tính 'đục thủng' túi tiền ở nước ngoài dành cho vũ khí Triều Tiên, Moscow-Bình Nhưỡng hợp tác đối phó thách thức

Mỹ tính 'đục thủng' túi tiền ở nước ngoài dành cho vũ khí Triều Tiên, Moscow-Bình Nhưỡng hợp tác đối phó thách thức

Mỹ đã công bố các biện pháp trừng phạt đối với 6 cá nhân và hai tổ chức với cáo buộc chuyển tiền cho các chương trình vũ khí của Triều Tiên.
Đã từng thân thiết, Niger nay vội gây sức ép muốn Mỹ rút quân, Nga có thế chân?

Đã từng thân thiết, Niger nay vội gây sức ép muốn Mỹ rút quân, Nga có thế chân?

Chính phủ Niger cho hay, Mỹ sẽ sớm đệ trình đề xuất rút binh lính của họ khỏi quốc gia Tây Phi này.
Giữa lúc chìm trong nội chiến lẫn các cuộc oanh tạc của Mỹ, Yemen chào đón Ngoại trưởng mới

Giữa lúc chìm trong nội chiến lẫn các cuộc oanh tạc của Mỹ, Yemen chào đón Ngoại trưởng mới

Hội đồng Tổng thống Yemen đã bổ nhiệm ông Shayea Mohsen Al-Zindani làm Ngoại trưởng mới của nước này.
Ngoại trưởng Mỹ thăm Hàn Quốc: Thông điệp nồng ấm

Ngoại trưởng Mỹ thăm Hàn Quốc: Thông điệp nồng ấm

Sự hiện diện của Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tại Seoul lần này cũng cho thấy quan hệ đồng minh tiếp tục gắn kết chặt chẽ giữa Mỹ và Hàn Quốc.
Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Thông điệp mà Thủ tướng Thái Lan Srettha Thavisin muốn chuyển tới châu Âu, đặc biệt là Pháp và Đức là 'Thái Lan đã mở cửa kinh doanh trở lại'.
Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Chuyến thăm Mỹ của Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda cùng Thủ tướng Donald Tusk có thể coi là nỗ lực nâng tầm gắn kết mối quan hệ đồng minh với Mỹ.
Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Sau ngày Siêu thứ Ba, việc lựa chọn ứng viên Tổng thống của đảng Dân chủ và Cộng hòa gần như đã an bài.
Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp đến CH Czech không chỉ đáp lễ mà còn là nỗ lực thể hiện vai trò dẫn dắt của nước Pháp và tìm kiếm sự ủng hộ của đồng minh.
Điều gì ẩn sau tuyên bố gửi quân đến Ukraine của ông Macron?

Điều gì ẩn sau tuyên bố gửi quân đến Ukraine của ông Macron?

Thượng đỉnh các nhà lãnh đạo châu Âu về Ukraine mới đây tại Paris với những lời kêu gọi tiếp tục hỗ trợ Ukraine nhưng đã không đưa ra được biện pháp cụ thể nào.
Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Việc Mỹ bỏ phiếu trắng với nghị quyết kêu gọi ngừng bắn ở Gaza của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc liệu có thể làm chuyển hướng quan hệ với Israel?
Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Kế hoạch theo Chương trình Không quân Chiến đấu Toàn cầu (GCAP) của Nhật Bản, Anh và Italy báo hiệu sự thay đổi then chốt trong chiến lược an ninh khu vực.
Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ tìm cách tối đa hóa hoạt động ngoại giao để đưa mối quan hệ của Ấn Độ với các đối tác Đông Nam Á lên một tầm cao mới.
Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Khi chính lực lượng IS đã nhận là chủ mưu cuộc khủng bố, Nga vẫn chưa thể vội vàng tin bởi nếu vội tin rất có thể Moscow đã dính bẫy.
Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

EU đồng lòng hỗ trợ Ukraine 'bằng mọi giá' vì hòa bình trong bối cảnh Nga đang dành nhiều lợi thế trong cuộc xung đột.
Mỹ sắp tổ chức thượng đỉnh ba bên, sẽ có thêm một thế 'kiềng ba chân' trong quan hệ quốc tế?

Mỹ sắp tổ chức thượng đỉnh ba bên, sẽ có thêm một thế 'kiềng ba chân' trong quan hệ quốc tế?

Hội nghị thượng đỉnh ba bên giữa Nhật Bản, Mỹ và Philippines sẽ lần đầu tiên được tổ chức tại Mỹ vào giữa tháng 4 này.
Phiên bản di động