Xin Đại sứ cho biết ý nghĩa và những nội dung trọng tâm chuyến thăm Việt Nam lần này của Thủ tướng Đức Olaf Scholz?

Đây là một chuyến thăm có ý nghĩa lịch sử quan trọng đối với quan hệ hai nước trong bối cảnh Việt Nam và Đức đang triển khai rất thành công trong hơn một thập kỷ qua Hiệp định Đối tác chiến lược được ký ngày 11/10/2011 nhân chuyến thăm Hà Nội của Thủ tướng Đức lúc đó là bà Angela Merkel, cũng như thành tựu to lớn trong hợp tác kinh tế - thương mại sau 2 năm Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EU)-EVFTA có hiệu lực từ tháng 1/2020.

Đây cũng là chuyến thăm Cấp cao đầu tiên giữa hai nước sau năm năm kể từ chuyến thăm Đức của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhân dịp tham dự Hội nghị Cấp cao G20 năm 2017 và đặc biệt là sau khi cả hai nước có Chính phủ mới.

Trong chuyến thăm, dự kiến Thủ tướng Olaf Scholz sẽ có các cuộc hội kiến với Lãnh đạo cấp cao của Việt Nam, trong đó có cuộc hội đàm quan trọng với Thủ tướng Phạm Minh Chính, chứng kiến Lễ ký một số văn kiện và thỏa thuận quan trọng, tham dự cuộc Đối thoại Bàn tròn với doanh nghiệp hai nước, và dự tiệc Thủ tướng Chính phủ Việt Nam.

Nhân dịp này, Việt Nam và Đức sẽ chính thức thông qua Kế hoạch Hành động cho hai năm 2023-2024 nhằm triển khai mạnh mẽ Đối tác Chiến lược song phương, đồng thời đưa ra một tầm nhìn dài hạn cho quan hệ Đối tác Chiến lược giữa hai nước từ nay tới 2030 và sau đó.

Hai bên cũng sẽ trao đổi sâu rộng về các biện pháp thúc đẩy hợp tác song phương trong những lĩnh vực quan trọng như phát triển bền vững, chống biến đổi khí hậu, chuyển đổi năng lượng, phát triển năng lượng xanh và tái tạo, đào tạo nghề và giáo dục, công nghệ thông tin, công nghiệp chế tạo, chế biến sản phẩm nông nghiệp, y học, dược, hóa chất, các dự án quan trọng sử dụng vốn ODA của Đức... cũng như các vấn đề quốc tế và khu vực mà hai bên cùng quan tâm.

Như vậy, chuyến thăm này của Thủ tướng Đức Olaf Scholz mở ra một chương mới rất tươi sáng trong quan hệ hợp tác và hữu nghị tốt đẹp giữa hai nước, là một cột mốc khẳng định hai nước đã vượt qua tất cả mọi khó khăn, thách thức đối với việc phát triển quan hệ song phương thời gian qua, trong đó một phần gây ra bởi dịch bệnh, cũng như tình hình phức tạp của khu vực và thế giới, thể hiện cam kết và quyết tâm chung tay đưa quan hệ hai nước lên một tầm cao mới.

Đồng thời, chuyến thăm cũng thể hiện sự quan tâm và coi trọng ngày một cao của Đức đối với khu vực Đông Nam Á, đặc biệt là vị thế và vai trò của Việt Nam, một đối tác tin cậy và ổn định của Đức ở khu vực và trong thế giới đang có nhiều biến động.

Như Đại sứ đã đề cập, Việt Nam và Đức đang triển khai rất thành công trong hơn một thập kỷ qua Hiệp định Đối tác Chiến lược được ký ngày 11/10/2011. Xin Đại sứ cho biết cụ thể hơn những thành tựu nổi bật trong quan hệ song phương?

Trong suốt 11 năm qua, Việt Nam và Đức đã triển khai rất thành công quan hệ Đối tác chiến lược và đang xây dựng Kế hoạch Hành động để thực hiện các mục tiêu đề ra cho giai đoạn 2022-2024, giai đoạn then chốt tiến tới kỷ niệm 50 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước (1975-2025).

Trong những năm gần đây, kể cả trong đại dịch, quan hệ hợp tác giữa hai nước tiếp tục được thúc đẩy mạnh mẽ trong mọi lĩnh vực, từ đầu tư-kinh doanh, giáo dục-đào tạo, khoa học-công nghệ, đến an ninh-quốc phòng, hợp tác giữa các địa phương…

Từ đầu năm đến nay, hai nước đã nối lại việc trao đổi đoàn các cấp nhằm thắt chặt quan hệ song phương sau thời gian dài gián đoạn do đại dịch. Trong lĩnh vực ngoại giao, mới đây, nhận lời mời của Bộ trưởng Ngoại giao Đức Annalena Baerbock, Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Bùi Thanh Sơn đã thăm, làm việc tại CHLB Đức từ ngày 27-28/9.

Đây là tiếp xúc cấp Bộ trưởng Ngoại giao đầu tiên giữa Việt Nam và Đức sau khi hai nước có Chính phủ mới, đồng thời là chuyến công tác chuẩn bị cho chuyến thăm của Thủ tướng Olaf Scholz. Ngoài cuộc hội đàm, hai Bộ trưởng, Tổng thống Frank-Walter Steinmeier và Chủ tịch Hội đồng Liên bang Bodo Ramelow cũng đã dành sự tiếp đón rất trọng thị đối với Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn, qua đó thể hiện sự trân trọng của Đức dành cho Việt Nam.

Có thể nói, sự tin cậy sâu sắc, mối quan hệ ngoại giao và chính trị gần gũi và chân thành giữa hai nước, bao gồm giữa các Lãnh đạo cấp cao tới các cơ quan, đoàn thể, các địa phương hai nước và giữa nhân dân hai nước là một thành quả quan trọng hàng đầu của việc triển khai Đối tác chiến lược Việt - Đức.

Quan hệ hợp tác trong lĩnh vực quốc phòng cũng là một điểm sáng nổi bật, với hoạt động rất hiệu quả của các Văn phòng Tùy viên Quốc phòng của hai nước tại hai Thủ đô. Đặc biệt, tháng Giêng năm nay, lần đầu tiên Đức đã gửi khinh hạm Bayer sang thăm Việt Nam, thể hiện trách nhiệm và vai trò ngày một tăng của Đức trong đảm bảo tự do hàng hải, hợp tác phát triển vì hòa bình, ổn định, trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế ở Biển Đông và Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương - một trong những khu vực hải dương quan trọng hàng đầu của thế giới.

Nhân chuyến thăm của Thủ tướng Olaf Scholz, Việt Nam và Đức sẽ ký một thỏa thuận hợp tác có tầm quan trọng chiến lược, đó là bản Ghi nhớ về hợp tác quốc phòng đầu tiên giữa hai nước.

Về kinh tế, thương mại và đầu tư, Đức tiếp tục là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam trong Liên minh Châu Âu, trong khi Việt Nam đã vươn lên trở thành đối tác thương mại lớn nhất của Đức tại Đông Nam Á.

Sau hơn 10 năm triển khai Đối tác chiến lược, thương mại hai chiều giữa hai nước đã tăng gấp đôi. Tính đến hết tháng 9 năm nay, tổng kim ngạch thương mại hai nước đã đạt trên 9,45 tỷ USD, tăng 16,7% so với cùng kỳ 2021 (theo thống kê của Đức thì con số này còn cao hơn, đạt 12.16 tỷ USD cho 8 tháng đầu năm nay).

Tính đến 31/5 năm nay, Đức có 426 dự án còn hiệu lực, với tổng vốn đăng ký là 2,31 tỷ USD. Việt Nam có 36 dự án đầu tư sang Đức, với tổng vốn đăng ký là 283,3 triệu USD. Trong 5 tháng đầu năm nay, Đức có thêm 10 dự án mới với 5,12 triệu USD và Việt Nam thêm một dự án lớn với số vốn 34,6 triệu USD.

Bên cạnh quan hệ song phương, hai nước đã và đang phối hợp như thế nào tại các diễn đàn đa phương, thưa Đại sứ?

Là những thành viên tích cực và có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế, trên cơ sở đối tác tin cậy, hai nước chúng ta chia sẻ nhiều giá trị chung cốt lõi, những mối quan tâm và lợi ích chiến lược song trùng ở khu vực và thế giới, vì hợp tác, ổn định, hòa bình và phát triển trên cơ sở thượng tôn pháp luật.

Vì vậy, Việt Nam và Đức luôn ủng hộ và phối hợp hiệu quả trên nhiều bình diện tại các diễn đàn quốc tế, trong đó có Liên hợp quốc, G20, ASEM, và G7. Năm 2017 khi Đức là Chủ tịch G20, Đức đã mời Việt Nam - lúc đó là Chủ nhà APEC, tham gia với tư cách khách mời đặc biệt của Chủ nhà. Hai nước cũng đã hợp tác rất hiệu quả khi cùng là Ủy viên không thường trực của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc.

Năm nay, trên cương vị là Chủ tịch G7, Đức đã thúc đẩy việc lựa chọn Việt Nam là một đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng với G7. Mới đây nhất, Đức đã tái đắc cử Hội đồng nhân quyền của Liên hợp quốc và Việt Nam cũng trúng cử, trở thành thành viên Hội đồng nhân quyền của Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2023-2025, mở ra thêm cơ hội hợp tác và phối hợp tại diễn đàn quan trọng này.

Giao lưu nhân dân cũng là điểm nổi bật trong quan hệ song phương, Đại sứ có thể chia sẻ về những nỗ lực kết nối giữa hai nước trong bối cảnh đại dịch đã cơ bản được kiểm soát?

Thời gian dịch bệnh vừa qua đã làm hạn chế các hoạt động giao lưu văn hóa, giao lưu nhân dân và hợp tác giáo dục và đào tạo, dạy nghề cũng như hợp tác lao động giữa hai nước.

Hiện nay, cả hai nước dần quay lại cuộc sống bình thường, chiến thắng đại dịch, chúng ta đang chứng kiến sự bùng nổ của các hoạt động giao lưu nhân dân trên nhiều lĩnh vực, với nhiều đoàn văn nghệ sỹ sang Đức biểu diễn, tổ chức các lễ hội, cuộc thi văn nghệ, trao đổi sinh viên, và đặc biệt là hợp tác đào tạo nghề, đưa lao động được đào tạo sang Đức làm việc có thời hạn dài.

Một loạt các thành phố, địa phương hai nước có quan hệ kết nghĩa như giữa Leipzig với Thành phố Hồ Chí Minh, Wernigerode với Hội An... đang tích cực lên kế hoạch cho các hoạt động sôi động như hội chợ, triển lãm, tuần - ngày văn hóa… Nhiều bang của Đức đã lên kế hoạch cử các đoàn doanh nghiệp thăm Việt Nam trong năm nay và đầu năm sau. Từ phía Việt Nam cũng rất sôi động các đoàn công tác của các Bộ, ngành, địa phương theo các chương trình hợp tác phong phú, cụ thể và hiệu quả.

Về hợp tác giáo dục, Đức đã trở thành một điểm đến hàng đầu hấp dẫn du học sinh Việt Nam nhờ chính sách miễn học phí của các Đại học công lập và hợp tác song phương trực tiếp giữa các trường đại học.

Nhân chuyến thăm của Thủ tướng Đức, Đại học Việt Đức - dự án hải đăng trong hợp tác song phương về giáo dục đào tạo tổ chức Lễ trọng thể khánh thành khu học đường mới ở Bình Dương, đánh dấu một bước phát triển mới quan trọng trong hợp tác giáo dục đại học và cao học giữa hai nước.

Với các hạn chế chống dịch bệnh được dần dỡ bỏ hoàn toàn, du lịch đang phục hồi mạnh mẽ và chúng ta đang chứng kiến sự tăng đột biến khách du lịch Việt Nam sang thăm Đức, kể cả du lịch truyền thống lần du lịch khám chữa bệnh và du lịch khám phá thị trường.

Một điểm không kém phần quan trọng, đó là cộng đồng hơn 200.000 người Việt Nam tại Đức đang tiếp tục có các bước phát triển mạnh mẽ, hội nhập thành công vào xã hội Đức và ngày càng phát huy vai trò là một cây cầu nối hai dân tộc, tạo điều kiện thúc đẩy giao lưu nhân dân, hợp tác kinh tế, du lịch, thương mại và đầu tư giữa hai nước. Đặc biệt, cộng đồng người Việt đang xúc tiến thành lập Liên đoàn các hội người Việt Nam tại CHLB Đức liên kết thành mạng lưới các hội, đoàn của người Việt trên toàn Liên bang, tăng cường hơn nữa sự đoàn kết, sức mạnh tập thể và nâng cao vị thế, vai trò của cộng đồng Việt tại Đức, đại diện và bảo vệ hiệu quả hơn lợi ích của Cộng đồng ở Sở tại, đồng thời đóng góp tích cực hơn nữa cho quan hệ hợp tác hữu nghị giữa hai dân tộc.

Đại sứ có thể cho biết đánh giá về triển vọng hợp tác giữa hai nước và đâu là những ưu tiên hợp tác trong thời gian tới?

Chúng ta đang sống trong một thế giới đang thay đổi nhanh chóng và có nhiều bất ổn, các quốc gia đang vừa nỗ lực phục hồi sau đại dịch Covid-19, vừa ứng phó với một loạt các thách thức to lớn khác.

Hơn bao giờ hết, trong bối cảnh này, chúng ta càng trân trọng các mối quan hệ đối tác tin cậy và bền vững như Đối tác chiến lược Việt-Đức. Chúng ta rất vui mừng nhận thấy bên cạnh nhiều chuyến thăm cấp cao thời gian tới, nhiều bang và tổ chức xúc tiến kinh tế của Đức đang có kế hoạch tổ chức nhiều đoàn doanh nghiệp Đức thăm Việt Nam.

Nền kinh tế hai nước có tính bổ trợ rất cao và những thách thức lại mở ra nhiều cơ hội hợp tác mới. Phục hồi kinh tế ở Việt Nam có tốc độ cao hơn trung bình của khu vực và thế giới, thị trường hai nước kể cả về thương mại và đầu tư có xu thế tăng trưởng mạnh mẽ hơn nữa.

Đặc biệt, các doanh nghiệp Đức, trong đó có các doanh nghiệp vừa và nhỏ - xương sống của nền kinh tế Đức - đang có xu thế đa dạng hóa đầu tư, kinh doanh, tránh không tập trung vào một hai đối tác để giảm rủi ro do các biến động chính trị, an ninh và kinh tế thế giới có thể mang lại, rút kinh nghiệm từ các tác động tiêu cực của xung đột ở Ukraine hiện nay tới kinh tế khu vực và thế giới. Do đó, Việt Nam được giới doanh nghiệp và các nhà đầu tư Đức đánh giá là một đối tác đáng tin cậy, thị trường hấp dẫn hàng đầu để chuyển dịch đầu tư, thương mại hoặc tăng cường quan hệ kinh tế - thương mại.

Nhiều lĩnh vực còn rất nhiều tiềm năng để mở rộng hợp tác như giáo dục, đào tạo nghề, cung cấp lao động lành nghề, năng lượng tái tạo, y dược, chế biến nông sản, công nghiệp chế tạo…

Đức cũng đã trở thành địa chỉ ngày càng hấp dẫn đối với sinh viên Việt Nam. Với thành công của dự án hải đăng Trường Đại học Việt Đức (VGU), hợp tác giáo dục đại học và cao học giữa hai nước sẽ càng ngày càng có cơ hội phát triển mạnh mẽ hơn, kể cả tại Việt Nam và ở Đức.

Về nguồn nhân lực, ước tính từ nay đến 2030 Đức có thể thiếu hụt thêm hàng trăm ngàn lao động có tay nghề, trong khi đó Việt Nam có lực lượng lao động dồi dào, học nhanh, cần cù và chịu khó, được các doanh nghiệp Đức đánh giá cao. Hai nước đang nỗ lực tăng cường hợp tác trong lĩnh vực dạy nghề và đưa lao động Việt Nam sang làm việc tại Đức, không chỉ trong lĩnh vực chăm sóc y tế, dịch vụ khách sạn, nhà hàng... mà còn trong chế tạo, công nghiệp, phần mềm, và nhiều lĩnh vực yêu cầu tay nghề cao khác.

Trong lĩnh vực năng lượng, Việt Nam có thế mạnh về tài nguyên thiên nhiên, dồi dào ánh nắng mặt trời và sức gió, có bờ biển dài, dễ tiếp cận, do đó có điều kiện thuận lợi để hợp tác với các công ty năng lượng Đức có công nghệ hiện đại để phát triển năng lượng sạch và tái tạo như điện gió, điện mặt trời, hoặc sản xuất hydrogen. Ngược lại, Đức cũng đang đẩy nhanh quá trình chuyển đổi năng lượng sang các nguồn năng lượng tái tạo và sạch, phát triển mạnh mẽ các công nghệ mới trong lĩnh vực này, bao gồm cả công nghệ sản xuất và sử dụng hydrogen.

Bối cảnh hiện nay đang tạo ra nhiều cơ hội hợp tác mới to lớn giữa hai nước trong lĩnh vực quan trọng này, đặc biệt khi vừa qua Đức ủng hộ G7 chọn Việt Nam là một đối tác toàn cầu trong chuyển đổi năng lượng công bằng. Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ xanh, công nghệ số, công nghệ chế tạo máy móc, thiết bị của Đức cũng là cơ hội lớn trong hợp tác giữa hai nước về đầu tư và chuyển giao công nghệ. Mặt khác, các chính sách phát triển cân bằng và bảo vệ môi trường, cùng cam kết tại COP26 của Việt Nam đã tạo điều kiện thuận lợi để tăng cường hợp tác với Đức trong các lĩnh vực nêu trên.

Đặc biệt, thị trường nội địa Việt Nam cũng đang mở rộng mạnh mẽ với tốc độ hồi phục kinh tế và tăng trưởng GDP cao hàng đầu thế giới, với mức tăng bứt phá hơn 8% cho 9 tháng đầu năm nay. Các tổ chức quốc tế có uy tín cũng tiếp tục đánh giá tích cực về triển vọng kinh tế Việt Nam. Với thành công của Hiệp định EVFTA và triển vọng Hiệp định Bảo hộ Đầu tư Việt Nam - EU sớm được phê chuẩn, Việt Nam sẽ tiếp tục thu hút mạnh mẽ các nhà đầu tư Đức, trong đó có các doanh nghiệp vừa và nhỏ với công nghệ hàng đầu thế giới trong nhiều lĩnh vực.

Ngân hàng Thế giới (WB) dự báo tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm nay đạt trên 7%, cao nhất trong khu vực Đông Á – Thái Bình Dương, và năm 2023 đạt 6,7%, cao hơn đáng kể so với tăng trưởng bình quân khu vực châu Á (4,6%). Tạp chí Financial Times nhận định Việt Nam là một trong “7 nền kinh tế nổi bật trong một thế giới đầy biến động” với mức tăng trưởng cao và lạm phát được kiểm soát.

ADB đánh giá cao các kết quả trong duy trì ổn định vĩ mô, điều hành chính sách tiền tệ, tỷ giá linh hoạt, hợp lý và các biện pháp kiểm soát giá hiệu quả. Tổ chức xếp hạng tín nhiệm Moody đã quyết định nâng xếp hạng tín nhiệm quốc gia dài hạn của Việt Nam lên mức Ba2, triển vọng ổn định; đồng thời đánh giá Việt Nam sẽ tiếp tục hưởng lợi từ tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu và khả năng tiếp tục thu hút dòng đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực chế biến, chế tạo.

Bên cạnh chuyến thăm lịch sử của Thủ tướng Olaf Scholz, hiện nay chúng ta cũng đang lên kế hoạch cho một số chuyến thăm cấp cao của Lãnh đạo hai nước trong thời gian sắp tới, tạo tiền đề thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa quan hệ Đối tác chiến lược sâu rộng giữa hai nước.

Với bản Kế hoạch Hành động thực hiện Đối tác chiến lược cho hai năm 2023-2024 và các khuôn khổ quan trọng khác như Đối thoại Chiến lược cấp Thứ trưởng Ngoại giao và Hội nghị Ủy ban Hợp tác Kinh tế song phương Việt – Đức, trên cơ sở những thành tựu to lớn trong hợp tác song phương thời gian qua, có thể khẳng định, hai nước đang đứng trước cơ hội vàng để đẩy mạnh hơn nữa hợp tác trên nhiều lĩnh vực, đưa mối quan hệ Đối tác chiến lược giữa Việt Nam và Đức lên một tầm cao mới, ngày một sâu sắc, toàn diện và hiệu quả, không chỉ về chính trị, an ninh mà đặc biệt là về kinh tế, thương mại, khoa học công nghệ và giáo dục đào tạo, dạy nghề, hợp tác lao động.