Belarus, Armenia, Azerbaijan đều từng là một phần của gia đình Liên Xô cũ và cả ba vẫn duy trì quan hệ gần gũi với Nga. Vì thế, khi Belarus rơi vào khủng hoảng chính trị, Armenia-Azerbaijan đối đầu, Nga, với lịch sử, quan hệ và tầm ảnh hưởng, nhìn thấy lợi ích, hiểu rõ trách nhiệm trong hạ nhiệt hai điểm nóng này.
| Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov cùng người đồng cấp Armenia và Azerbaijan tại Moscow ngày 10/10 sau khi nhất trí về thỏa thuận ngừng bắn tại khu vực Nagorno-Karabakh. (Nguồn: Reuters) |
Trong câu chuyện Belarus, Nga kiên định ủng hộ Tổng thống Alexander Lukashenko, bất chấp áp lực ngày một lớn của phương Tây với Belarus. Mới đây, ngày 7/10, Người Phát ngôn Tổng thống Nga khẳng định ông Putin không có kế hoạch gặp gỡ lãnh đạo phe đối lập Belarus Svetlana Tikhanovskaya như phát biểu của bà trước báo giới tại Hạ viện Đức cùng ngày. Thêm vào đó, theo truyền thông Nga trích dẫn cơ sở dữ liệu của Bộ Nội vụ nước này, bà Svetlana Tikhanovskaya hiện đang nằm trong danh sách truy nã của Moscow vì liên quan đến một hành vi phạm tội.
Cuối tháng 9, Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova từng cho rằng “điều quan trọng nhất là phải để cho nhân dân, quốc gia Belarus tự mình vượt qua giai đoạn khá khó khăn này, tự lựa chọn và đưa ra quyết định.” Nga tự tin rằng Tổng thống Alexander Lukashenko sẽ hoàn thành cam kết sửa đổi hiến pháp, phân bổ lại quyền lực các cấp và cắt giảm một phần quyền lực.
Quan trọng hơn, tiếng nói của Nga được các bên lắng nghe. Lãnh đạo phe đối lập Svetlana Tikhanovskaya mong ông Vladimir Putin làm trung gian hòa giải, hạ nhiệt khủng hoảng tại quốc gia Đông Âu. Trong khi đó, có thông tin cho rằng Tổng thống Alexander Lukashenko sẽ sớm cho phép mở rộng sự hiện diện của quân đội Nga tại Baranovichi và Vileika. Vì thế, không sai khi nói rằng Moscow đang đóng vai trò ngày một quan trọng trong giải quyết khủng hoảng tại Belarus.
Tương tự là vị thế trung gian hòa giải của Nga trong xung đột Nagorno-Karabakh giữa Armenia và Azerbaijan. Ngày 10/10, dưới sự chủ trì của Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov, Ngoại trưởng Armenia và Azerbaijan đã nhất trí ngừng bắn tại Nagorno-Karabakh ngay lập tức vì lý do nhân đạo nhằm trao đổi tù binh và thi thể người thiệt mạng. Với lịch sử quan hệ, tầm ảnh hưởng lớn với cả hai quốc gia, cùng lợi ích duy trì hòa bình, ổn định khu vực biên giới, việc Moscow đóng vai trò chủ đạo trong dàn hòa Baku và Yerevan là điều đã được dự báo và ngay sau đó, thỏa thuận ngừng bắn đã ít nhiều bị cả hai bên vi phạm, song đây vẫn là một bước tiến đáng khích lệ.
Đây là điều được chính Tổng thống Azerbaijan Illham Aliyev khẳng định trong phỏng vấn với đài RBC TV (Nga) hôm 11/10: “Nga đóng vai trò đặc biệt dựa trên cả cơ sở lịch sử và sự hợp tác giữa các dân tộc, cũng như dựa trên trọng lượng và vai trò của Nga trên thế giới và trong khu vực.”
| “Nga đóng vai trò đặc biệt dựa trên cả cơ sở lịch sử và sự hợp tác giữa các dân tộc, cũng như dựa trên trọng lượng và vai trò của Nga trên thế giới và trong khu vực.” - Tổng thống Azerbaijan Illham Aliyev. |
Không chỉ có các bên trong cuộc, giới chức phương Tây cũng đã thừa nhận tầm ảnh hưởng của Nga và thỏa thuận ngừng bắn do Moscow làm trung gian hòa giải. Hoan nghênh lệnh ngừng bắn giữa quân đội Azerbaijan và Armenia ở Nagorno-Karabakh, Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Pháp Agnes von der Muhll nêu rõ: “Lệnh ngừng bắn hiện tại phải được thực thi và giám sát chặt chẽ để tạo ra những điều kiện cho một sự chấm dứt vĩnh viễn các hành động thù địch giữa hai nước.”
Trong bối cảnh tình hình Belarus và Armenia-Azerbaijan tiếp tục phức tạp, tầm ảnh hưởng và thiện chí của Nga trong giải quyết vấn đề sẽ góp phần đáng kể trong khôi phục hòa bình, ổn định tại khu vực Đông Âu và Trung Á đầy sóng gió hiện nay.