Nghệ nhân Hà Thị Cầu: "Một đời đánh phấn đeo hoa"

Nhắc đến danh hiệu nghệ nhân - nghệ sĩ ưu tú ở đất Ninh Bình, người ta nhớ ngay đến bà Hà Thị Cầu - người hát xẩm chợ cuối cùng còn lại...
Theo dõi Baoquocte.vn trên

Căn nhà đầy ắp trẻ thơ quây quần

Về Quảng Phúc, xã Yên Phong, huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình vào một buổi chiều muộn, gặp nếp nhà tuềnh toàng lối ngõ phên rào chẳng đóng. Đó chính là nhà bà Cầu hát xẩm.

hathicau6.jpg hathicau5.jpg hathicau3.jpg

Căn nhà bà ở thường có lũ trẻ kéo sang ngồi quây tròn một chỗ, nghe bà kể chuyện răn đời bằng hát xẩm. Chúng cười lăn lóc với “Chuyện ngược đời”, “Chàng rể lười”,  rồi có khi rầu rầu với khúc bi ai “Trương Chi”, ngấm từng lời nhắc nhở phận làm con phải trọn đạo hiếu trong “Thập ân”...

Vài ba đứa hát đế theo từng đoạn chúng thuộc, những đứa còn lại thì say sưa nghe như uống từng lời, nghe như lần đầu nghe bà hát vậy, mặc dù đây đã như là một cái “thú” vui cùng bà.

Ngày bà Cầu bằng tuổi chúng, bà đã bắt đầu kiếm tiền bằng nghề hát rong. Cha mẹ bà là những người hát xẩm, dạy bà nhập tâm vào câu hát ngay từ lúc còn nhỏ. 10 tuổi, bà biết uống rượu, ăn trầu, lâng lâng điệu hát khắp các vùng trời, lời ca như vận vào người: “Một đời đánh phấn đeo hoa. Một đời khổ ải cũng qua một đời”.

hathicau-giaithuongDaotan.jpg
Nghệ nhân Hà Thị Cầu (bìa phải) nhận giải thưởng Đào Tấn. (Ảnh: TG)

Gia tài còn lại...!

Bà Cầu không biết chữ, bài xẩm cũng chẳng nhớ mình thuộc bao nhiêu bài, chỉ biết lúc hát là vanh vách vọng ra. Tiếng ca của bà khoẻ và có chất dân dã, phóng khoáng của người hát xẩm mà không phải ai cũng có được.

Ngày xưa đi hát, bà thường mang theo một cái chậu thau để đựng tiền, một chiếc chiếu chải ra một góc chợ hay đầu con ngõ nào đó rồi miệng hát, chân phách, tay sênh, tay kia gõ trống mảnh. Lời ca khi ấy còn thanh mảnh không đậm chất xẩm như bây giờ nhưng người xem vẫn xúm đông, vây quanh bà, hết lời thán phục.

Có nhiều người biết đến bà đã theo bà về học nhưng chẳng thành vì hát xẩm vốn của lớp người kẻ chợ, lam lũ, mỗi lời than là tiếng vọng tâm hồn, nếu không đồng cảm thì khó mà học được.

hathicau-aHNM.jpg
Nghệ nhân Hà Thị Cầu trình diễn xẩm Thập ân "Theo Đảng trọn đời" do chính bà sáng tác (ảnh: Hà Nội Mới)

“Gừng càng già càng cay” lời hát của bà giờ có những thanh âm của thời gian, có sự giãn nở của đới quản khi bà bước qua cái tuổi “thất thập cổ lai hy”, những quãng giật nghỉ, rồi đột ngột buông, thả vào sâu thẳm ca từ đầy triết lý nhân sinh: “Nghĩ xa xôi lại nghĩ gần/ Làm thân con nhện mấy lần vương tơ/ Chắc về đâu trong đục mà chờ/ Hoa thơm mất tuyết, biết nương nhờ vào đâu”.

Đêm buông xuống chầm chậm, lũ trẻ vẫn vây quanh bà để buồn vui lẫn vào trong mắt, bà bảo gia tài còn lại của bà là căn nhà, lũ trẻ, là chiếc đài bán dẫn, cái “líu” (nhị) bịt bằng da kỳ đà mà khi hát hết bài dừng lại bao giờ nó cũng nhại tiếng người, xiết lên í ò - bà giải thích “nghĩa là hết rồi...”

Theo VTC News

Xem nhiều

Đọc thêm

Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 8/11/2024, Lịch vạn niên ngày 8 tháng 11 năm 2024

Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 8/11/2024, Lịch vạn niên ngày 8 tháng 11 năm 2024

Lịch âm 8/11. Lịch âm hôm nay 8/11/2024? Âm lịch hôm nay 8/11. Lịch vạn niên 8/11/2024. Ngày hôm nay tốt hay xấu? Xem ngày giờ, hướng tốt xấu...
Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Sáu ngày 8/11/2024: Ma Kết có nhân duyên tốt đẹp

Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Sáu ngày 8/11/2024: Ma Kết có nhân duyên tốt đẹp

Tử vi hôm nay 8/11/2024 của 12 cung hoàng đạo - Ma Kết, Bảo Bình, Song Ngư, Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử, Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên ...
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 8/11/2024: Tuổi Hợi tài chính nhiều may mắn

Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 8/11/2024: Tuổi Hợi tài chính nhiều may mắn

Xem tử vi 8/11 - tử vi 12 con giáp hôm nay 8/11/2024 - Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất và Hợi về công việc, ...
Chuyến công tác nước ngoài đầu tiên của Chủ tịch nước Lương Cường có tầm quan trọng đặc biệt cả về song phương và đa phương

Chuyến công tác nước ngoài đầu tiên của Chủ tịch nước Lương Cường có tầm quan trọng đặc biệt cả về song phương và đa phương

Thứ trưởng Nguyễn Minh Hằng trả lời phỏng vấn báo chí trước thềm chuyến công tác của Chủ tịch nước Lương Cường tham dự APEC 2024, thăm chính thức Chile ...
Giá tiêu hôm nay 8/11/2024: Thị trường gặp áp lực bán ra, giá đồng loạt giảm sốc, giao dịch ảm đạm

Giá tiêu hôm nay 8/11/2024: Thị trường gặp áp lực bán ra, giá đồng loạt giảm sốc, giao dịch ảm đạm

Giá tiêu hôm nay 8/11/2024 tại thị trường trong nước ổn định ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 135.000 – 135.500 đồng/kg.
Giá vàng hôm nay 8/11/2024: Giá vàng giảm không ngừng, 'chớp cơ hội mua ngay'? Tương lai của vàng và USD dưới thời ông Trump?

Giá vàng hôm nay 8/11/2024: Giá vàng giảm không ngừng, 'chớp cơ hội mua ngay'? Tương lai của vàng và USD dưới thời ông Trump?

Giá vàng hôm nay 8/11/2024: Giá vàng xuống đáy nhiều tuần, 'chớp cơ hội mua ngay'? Tương lai của vàng và USD dưới thời ông Trump?
Hợp tác và kết nối du lịch giữa Việt Nam với Brunei và tiểu vùng BIMP – EAGA

Hợp tác và kết nối du lịch giữa Việt Nam với Brunei và tiểu vùng BIMP – EAGA

Ngày 6/11, Đại sứ quán Việt Nam tại Brunei Darussalam đã tổ chức Hội thảo 'Thúc đẩy hợp tác du lịch Việt Nam - Brunei và tiểu vùng Mekong – BIMP EAGA'
Du lịch Bình Định: Điểm tên các món đặc sản nức tiếng ở Quy Nhơn

Du lịch Bình Định: Điểm tên các món đặc sản nức tiếng ở Quy Nhơn

Không chỉ sở hữu vẻ đẹp hoang sơ của biển xanh, cát trắng, TP. Quy Nhơn (Bình Định) còn mang trọn ‘thế giới’ ẩm thực đa dạng và phong phú.
Việt Nam ‘bội thu’ du khách quốc tế trong 10 tháng đầu năm 2024

Việt Nam ‘bội thu’ du khách quốc tế trong 10 tháng đầu năm 2024

Trong 10 thị trường lớn nhất của du lịch Việt Nam, Hàn Quốc chiếm thị phần lớn nhất, Trung Quốc xếp ở vị trí thứ 2, theo sau là Mỹ, Nhật Bản…
Quảng Ninh phát triển xứng tầm vị trí trung tâm du lịch quốc tế

Quảng Ninh phát triển xứng tầm vị trí trung tâm du lịch quốc tế

Du lịch Quảng Ninh ngày càng phát triển, thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn và bền vững...
Thung Nham: Bức tranh thiên nhiên sống động trong lòng Tràng An

Thung Nham: Bức tranh thiên nhiên sống động trong lòng Tràng An

Với vị trí giữa vùng lõi của Di sản thế giới Tràng An (Ninh Bình), Thung Nham mang đến cho du khách những trải nghiệm thú vị và khác biệt.
Hàng loạt sự kiện hấp dẫn hứa hẹn khuấy động Tuần Văn hóa - Du lịch tỉnh Hòa Bình 2024

Hàng loạt sự kiện hấp dẫn hứa hẹn khuấy động Tuần Văn hóa - Du lịch tỉnh Hòa Bình 2024

Từ ngày 15-23/11, Tuần Văn hóa - Du lịch tỉnh Hòa Bình năm 2024 sẽ diễn ra với nhiều hoạt động văn hóa, trải nghiệm hấp dẫn.
Phim Việt Nam ‘Ngày xưa có một chuyện tình’ chiếu khai màn HANIFF 2024

Phim Việt Nam ‘Ngày xưa có một chuyện tình’ chiếu khai màn HANIFF 2024

‘Ngày xưa có một chuyện tình’ - bộ phim của đạo diễn Trịnh Đình Lê Minh đã vinh dự được lựa chọn chiếu khai mạc Liên hoan phim quốc tế Hà Nội 2024.
Ngày Việt Nam ở nước ngoài tiếp tục hiện diện ở Brazil và Saudi Arabia

Ngày Việt Nam ở nước ngoài tiếp tục hiện diện ở Brazil và Saudi Arabia

Được tổ chức ở Brazil và Saudi Arabia trong năm 2024, chương trình Ngày Việt Nam ở nước ngoài tiếp tục tăng cường sự hiện diện trên bản đồ thế giới.
Hà Nội sẵn sàng tiếp đón khách quý tham dự Liên hoan phim quốc tế Hà Nội lần thứ VII

Hà Nội sẵn sàng tiếp đón khách quý tham dự Liên hoan phim quốc tế Hà Nội lần thứ VII

Baoquocte.vn. Với khẩu hiệu 'Điện ảnh: sáng tạo-cất cánh', Liên hoan phim quốc tế Hà Nội sẽ giới thiệu các tác phẩm đặc sắc của các nền điện ảnh trên thế giới.
Cà phê trứng - thức quà tinh tế, lắng sâu, thi vị của người Hà Nội

Cà phê trứng - thức quà tinh tế, lắng sâu, thi vị của người Hà Nội

Baoquocte.vn. Nhâm nhi tách cà phê trứng ấm nóng trên tay, ta như cảm nhận được cả hồn cốt Thủ đô đang ẩn sâu sau guồng quay nhộn nhịp của cuộc sống.
Kể chuyện nghề cổ bằng tranh lưu giữ nét đẹp truyền thống

Kể chuyện nghề cổ bằng tranh lưu giữ nét đẹp truyền thống

Nhà xuất bản Kim Đồng vừa ra mắt bộ sách 'Vang danh nghề cổ' - series tranh truyện độc đáo giới thiệu về các làng nghề thủ công - truyền thống của Việt Nam.
Xây dựng ‘hộ chiếu’ văn hóa

Xây dựng ‘hộ chiếu’ văn hóa

Khi tham gia giao lưu quốc tế, bản sắc văn hóa chính là 'tấm hộ chiếu' đặc biệt của người Việt, giúp nhận diện và tạo nên sự khác biệt giữa các nước.
Quảng bá di sản văn hóa Việt Nam tại Liên hoan phim quốc tế Hà Nội

Quảng bá di sản văn hóa Việt Nam tại Liên hoan phim quốc tế Hà Nội

Viện Phim Việt Nam tổ chức triển lãm 'Các di sản của Việt Nam được UNESCO công nhận – Trải nghiệm qua các thước phim điện ảnh' từ ngày 7-11/11.
Bảo tồn, phát huy di sản văn hoá gắn với phát triển du lịch: Bài học kinh nghiệm từ Hàn Quốc

Bảo tồn, phát huy di sản văn hoá gắn với phát triển du lịch: Bài học kinh nghiệm từ Hàn Quốc

Với bề dày lịch sử khoảng 5.000 năm, Hàn Quốc hiện là một trong những quốc gia đi đầu trong lĩnh vực bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa.
Công bố Đề án nghiên cứu Lượng giá giá trị kinh tế Quần thể danh thắng Tràng An

Công bố Đề án nghiên cứu Lượng giá giá trị kinh tế Quần thể danh thắng Tràng An

Sở Du lịch Ninh Bình vừa tổ chức Hội nghị công bố Đề án nghiên cứu Lượng giá giá trị kinh tế Quần thể danh thắng Tràng An.
Phát hiện thành phố cổ bí ẩn thuộc nền văn minh Maya

Phát hiện thành phố cổ bí ẩn thuộc nền văn minh Maya

Các cuộc khảo sát bằng tia laser đã phát hiện một thành phố cổ rộng lớn thuộc nền văn minh Maya, có tuổi đời hàng thế kỷ ở Bán đảo Yucatán, Mexico.
Bánh pía Sóc Trăng: Món ăn truyền thống vươn tầm quốc tế

Bánh pía Sóc Trăng: Món ăn truyền thống vươn tầm quốc tế

Sóc Trăng hiện có trên 30 thương hiệu bánh pía được sản xuất từ nhiều cơ sở, doanh nghiệp, trong đó có những thương hiệu được xây dựng gần 100 năm.
Bước đi cần thiết để phát triển du lịch bền vững

Bước đi cần thiết để phát triển du lịch bền vững

Nhân rộng mô hình du lịch xanh là vô cùng cần thiết để phát triển du lịch bền vững cho Việt Nam.
Phiên bản di động