Ngoại giao đổi mới tư duy toàn diện, phục vụ phát triển

Đó là những chia sẻ của Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh trong cuộc trả lời phỏng vấn báo chí ngày 18/8 trước thềm Hội nghị Ngoại giao lần thứ 29 và Hội nghị Ngoại vụ lần thứ 18 diễn ra tại Hà Nội từ ngày 21 - 26/8 tới.

Xin Phó Thủ tướng cho biết ý nghĩa Hội nghị Ngoại giao 29 và Hội nghị Ngoại vụ 18?

Hội nghị Ngoại giao lần này diễn ra trong bối cảnh tình hình thế giới biến động nhanh chóng, khôn lường, bất ổn ngày càng tăng lên và lan tỏa nhanh chóng, tranh chấp chủ quyền diễn ra hết sức phức tạp.

Trong khi đó, kinh tế thế giới những năm vẫn qua chưa thoát khỏi trì trệ, tạo ra nhiều thách thức với toàn khu vực. Quá trình liên kết khu vực – tiểu khu vực phát triển nhanh chóng với khoảng 150 Hiệp định thương mại tự do đã được ký kết trong 5 năm qua, tạo ra xu thế cạnh tranh kinh tế giữa các quốc gia ở cấp độ khu vực và toàn cầu.

Với chủ đề “Nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế - Thực hiện thắng lợi đường lối đối ngoại của Đại hội Đảng XII”, Hội nghị Ngoại giao lần thứ 29 sẽ đánh giá lại tình hình thế giới, tác động, thách thức đối với đất nước để từ đó kiến nghị các biện pháp, giải pháp về mặt đối ngoại nhằm hiện thực hóa các mục tiêu của Đại hội đề ra là duy trì môi trường hòa bình, ổn định cho đất nước phát triển, đồng thời bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, góp phần đưa Việt Nam trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại.

Hội nghị lần này có những điểm gì mới, thưa Phó Thủ tướng?

Có thể nói mỗi Hội nghị Ngoại giao có một điểm nhấn riêng. Theo truyền thống, Hội nghị Ngoại giao được tổ chức 2 năm/lần với sự tham dự đầy đủ của các lực lượng làm công tác đối ngoại ở trong nước và các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài. Hai mươi tám Hội nghị Ngoại giao đã qua, kể từ năm 1957, đều gắn với những bước phát triển của cách mạng Việt Nam, với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đánh dấu những phát triển mới trong tư duy và hành động của ngoại giao.

Hội nghị Ngoại giao lần thứ 29 có mấy điểm đáng chú ý sau:

Thứ nhất, là Hội nghị đầu tiên sau Đại hội Đảng XII, Hội nghị sẽ đánh giá công tác đối ngoại trong thời gian vừa qua, đặc biệt là 5 năm nhiệm kỳ Đại hội Đảng XI, rút ra bài học; xác định tư duy mới, cách làm mới, trong bối cảnh mới, để thực hiện thắng lợi đường lối đối ngoại Đại hội Đảng XII.

Thứ hai, hội nghị diễn ra khi môi trường chiến lược của nước ta đã và đang nổi lên nhiều cơ hội và thách thức mới, tác động trực tiếp đến lợi ích an ninh và phát triển. Ở trong nước, Việt Nam đã đạt nhiều thành tựu trong phát triển kinh tế - xã hội, nhưng cũng gặp nhiều khó khăn. Đất nước bước vào một giai đoạn phát triển mới về chất, có ý nghĩa chiến lược, đặt ra nhiều yêu cầu đổi mới về tư duy, cách làm.

Thứ ba, Hội nghị Ngoại giao sẽ tiếp tục xác định nhiệm vụ chủ yếu của ngoại giao là duy trì môi trường hòa bình, ổn định để phát triển. Đồng thời, Hội nghị cũng sẽ là bước đổi mới tư duy một cách toàn diện trong hoạt động đối ngoại, đặc biệt là tư duy về ngoại giao phục vụ phát triển.

Thứ tư, Hội nghị Ngoại giao 29 được tổ chức cùng Hội nghị Ngoại vụ toàn quốc 18 là dịp để các địa phương cùng nắm bắt “hơi thở” của tình hình quốc tế và khu vực, và quan trọng hơn, là cùng đề ra các biện pháp triển khai công tác đối ngoại thống nhất từ trung ương tới địa phương.

Xin Phó Thủ tướng đánh giá những kết quả của công tác đối ngoại và tiến trình hội nhập quốc tế trong thời gian qua?

Các thành tựu đối ngoại đã được tổng kết tại Đại hội Đảng XII. Tôi chỉ “gói” lại một số nét lớn là: Thứ nhất, chúng ta đã giữ vững được môi trường hòa bình, ổn định, thuận lợi cho phát triển, đưa các mối quan hệ đối ngoại quan trọng đi vào chiều sâu, thực chất, hiệu quả. Thứ hai, công tác đối ngoại đã đóng góp tích cực vào việc thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội. Việt Nam đã hoàn thành việc đàm phán, ký kết nhiều Hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới. Đến nay, ta có quan hệ kinh tế-thương mại với 224 quốc gia và vùng lãnh thổ. Trong 5 năm qua, chúng ta vận động được thêm 36 đối tác mới, nâng tổng số đối tác chính thức công nhận quy chế kinh tế thị trường ở nước ta lên 59.

Thứ ba, công tác đối ngoại đã góp phần quan trọng vào nhiệm vụ giữ vững chủ quyền lãnh thổ, biển, đảo, bảo vệ an ninh Tổ quốc. Năm năm qua, công tác biên giới với Trung Quốc, Lào, Campuchia đều có tiến triển. Về cơ bản, đường biên giới trên bộ của ta với các nước láng giềng được bảo vệ ổn định, bảo đảm an ninh, trật tự, hòa bình, hữu nghị.

Trước những diễn biến phức tạp ở Biển Đông, đối ngoại đã sử dụng linh hoạt, triệt để các biện pháp chính trị - ngoại giao, mọi kênh đối thoại, tiếp xúc, kiên quyết đấu tranh bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, đồng thời chủ động tranh thủ mọi cơ hội để giảm căng thẳng, khôi phục lòng tin, thúc đẩy hợp tác hữu nghị, nỗ lực đối thoại nhằm tìm kiếm giải pháp cơ bản, lâu dài.

Thứ tư, nâng cao vị thế quốc tế của đất nước thông qua việc nâng tầm đối ngoại đa phương từ “tham gia tích cực” lên “chủ động đóng góp xây dựng, định hình luật chơi chung”, bảo vệ và thúc đẩy hiệu quả các lợi ích chiến lược về an ninh, phát triển của Việt Nam, đồng thời thể hiện tinh thần “thành viên có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế”.

Thứ năm, công tác về người Việt Nam ở nước ngoài tiếp tục được chú trọng và triển khai tích cực, qua đó xây dựng chủ trương, chính sách hỗ trợ kiều bào ổn định địa vị pháp lý, củng cố đại đoàn kết dân tộc, khơi thêm nguồn lực cho đất nước. Công tác bảo hộ công dân đã được triển khai kịp thời, hiệu quả, bảo đảm an toàn tính mạng và tài sản của công dân ta ở các khu vực có thảm họa thiên tai, chiến sự, bảo hộ quyền và lợi ích chính đáng của ngư dân, tàu cá của ta ở Biển Đông và các vùng biển xa.

Để hội nhập tạo cơ hội thúc đẩy phát triển…

Thưa Phó Thủ tướng, những biến động trên thế giới và khu vực thời gian gần đây tác động như thế nào đến công tác đối ngoại của Việt Nam?

Thời gian qua, thế giới biến động hết sức nhanh chóng. Bất cứ vấn đề xảy ra ở khu vực nào đều tác động tới các quốc gia ở khu vực đó và lan tỏa sang các khu vực khác.

Trong thế giới hiện nay, một thực tế không thể bác bỏ là vai trò quan trọng của các nước lớn. Cạnh tranh giữa các nước lớn sẽ tác động mạnh mẽ đến các quốc gia khác do xu hướng tập hợp, lôi kéo lực lượng của các cường quốc. Quốc gia nào không đảm bảo được vai trò độc lập, tự chủ sẽ phải chịu ảnh hưởng hết sức to lớn. Bên cạnh đó, các vấn đề an ninh phi truyền thống trong thời gian vừa qua nổi lên hết sức bất thường, từ vấn đề khủng bố, tội phạm xuyên quốc gia, đến vấn đề biến đổi khí hậu… đều có tác động đến môi trường an ninh khu vực và trên thế giới.

Việt Nam đã đánh giá đúng những biến động trong môi trường quốc tế đó. Kết quả là, chúng ta có thể duy trì được môi trường hòa bình, ổn định để phát triển, mặc dù trải qua nhiều biến động, như sự kiện giàn khoan HD981 năm 2014 ở Biển Đông.

Cạnh tranh giữa các nước lớn xuất phát từ sự cạnh tranh lợi ích chiến lược, kinh tế. Lịch sử đã chứng minh rằng nơi nào cạnh tranh chiến lược không được xử lý tốt thì có thể dẫn tới đối đầu, thậm chí là chiến tranh. Từ những bài học lịch sử và việc thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, không để bị lôi kéo vào bất cứ liên minh nào, chúng ta đã phát triển quan hệ với tất cả các nước trên cơ sở lợi ích chung. Chúng ta đã đi từ chính sách thêm bạn, bớt thù đến chính sách làm bạn với tất cả các nước để không bị lôi kéo vào lợi ích xung đột của các nước.

Xin Phó Thủ tướng cho biết những phương hướng đối ngoại của ta trong thời gian tới để thực hiện thắng lợi đường lối đối ngoại Đại hội Đảng XII?

Phương hướng công tác đối ngoại của ta trong thời gian tới cơ bản là thực hiện thắng lợi đường lối đối ngoại Đại hội Đảng XII với mục tiêu là “vì lợi ích tối cao của quốc gia - dân tộc”; phương châm là “vừa hợp tác, vừa đấu tranh, giữ vững môi trường hoà bình, ổn định, tranh thủ tối đa nguồn lực bên ngoài để phát triển đất nước, nâng cao đời sống nhân dân”.

Trên cơ sở đó, Hội nghị sẽ bàn về các biện pháp triển khai cụ thể, theo một số định hướng lớn. Một là, xác định tư duy coi hội nhập quốc tế là công việc của sự nghiệp của toàn dân và của cả hệ thống chính trị. Qua đó tạo sức mạnh tổng hợp của tất cả các bộ, ban, ngành, địa phương, sự đồng thuận của nhân dân trong việc khai đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước.

Hai là, đề ra các phương hướng, biện pháp nâng cao hơn nữa hiệu quả các hoạt động đối ngoại, đưa quan hệ với các nước, nhất là các đối tác ưu tiên, quan trọng thực sự đi vào chiều sâu, ổn định, bền vững, trên cơ sở luật pháp quốc tế, bình đẳng, cùng có lợi, bảo đảm lợi ích tối cao của quốc gia – dân tộc.

Ba là, xác định và đề ra biện pháp đóng góp tích cực hơn vào việc thực hiện hiệu quả tiến trình hội nhập quốc tế sâu rộng, để hội nhập quốc tế thực sự tạo cơ hội thúc đẩy phát triển kinh tế và tăng cường tiềm lực, sức mạnh tổng thể của quốc gia, góp phần tạo động lực mạnh mẽ để đổi mới toàn diện đất nước, nâng cao đời sống nhân dân.

Bốn là, tăng cường phối hợp chặt chẽ giữa quốc phòng - an ninh - đối ngoại trong việc bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, đồng thời giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển và bảo vệ vững chắc chế độ xã hội chủ nghĩa.

Năm là, đưa đối ngoại đa phương trở thành một trong những trụ cột của công tác đối ngoại trong thời gian tới.

Bộ Ngoại giao luôn đồng hành cùng các địa phương

Nhân dịp này, ngành Ngoại giao cũng tổ chức Hội nghị Ngoại vụ toàn quốc lần thứ 18. Xin Phó Thủ tướng cho biết thời gian tới ngành Ngoại giao có những biện pháp gì để hỗ trợ thực hiện công tác đối ngoại tại địa phương hiệu quả hơn?

Công tác đối ngoại địa phương đã phát triển toàn diện cả về bề rộng và chiều sâu, mở rộng quan hệ với các đối tác nước ngoài, thúc đẩy thương mại, mở rộng thị trường xuất khẩu, thu hút đầu tư, qua đó góp phần thực hiện các mục tiêu chính trị, kinh tế, xã hội của địa phương và cả nước.

Tuy vậy, công tác ngoại vụ còn nhiều hạn chế. Tư duy hội nhập quốc tế vẫn chuyển biến chậm. Nhiều tỉnh, thành chưa gắn hội nhập với quy hoạch tổng thể kinh tế - xã hội của địa phương, chưa xây dựng chương trình hành động của triển khai Nghị quyết 22 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế.

Do đó, thời gian tới, Bộ Ngoại giao và các cơ quan đại diện sẽ hỗ trợ địa phương tận dụng tối đa lợi ích của hội nhập quốc tế, đặc biệt là hội nhập kinh tế quốc tế, để đẩy mạnh xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường xuất khẩu hàng hóa, dịch vụ, tham gia vào mạng sản xuất và chuỗi giá trị khu vực, toàn cầu, đa dạng hóa thị trường, đối tác, thúc đẩy chuyển giao công nghệ, xuất khẩu lao động, du lịch.

Cụ thể, Bộ Ngoại giao sẽ cung cấp thông tin để lãnh đạo tỉnh, các sở, ban, ngành, các doanh nghiệp và người dân nắm rõ các cam kết, thỏa thuận kinh tế mà nước ta tham gia trong thời gian qua để “đón đầu”, chuẩn bị tốt nhất cho việc thực hiện các cam kết này, qua đó tận dụng tối đa các cơ hội mà các thoả thuận đó đem lại.

Bộ Ngoại giao sẽ hỗ trợ các địa phương tổ chức tốt các hoạt động đối ngoại lớn tại địa phương mình, coi đây là cơ hội để quảng bá về địa phương, qua đó thúc đẩy thương mại, đầu tư và du lịch. Bộ Ngoại giao và các địa phương sẽ phối hợp tiếp tục kiện toàn tổ chức, bộ máy làm công tác đối ngoại địa phương, tăng cường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ ngoại vụ cả về chuyên môn, nghiệp vụ, ngoại ngữ biên-phiên dịch để đáp ứng yêu cầu tình hình mới, tiếp tục nâng cao vai trò, vị trí của cơ quan ngoại vụ địa phương.

Trong thời gian vừa qua, Bộ Ngoại giao đã thành lập Cục Ngoại vụ với mục đích hỗ trợ cho các tỉnh, thành phố tăng cường hội nhập; tăng cường quan hệ với bên ngoài. Việc thành lập Cục Ngoại vụ chỉ là vấn đề cơ cấu, ý nghĩa cốt lõi là Bộ Ngoại giao luôn luôn song hành, hỗ trợ cho các tỉnh, thành.

Đoàn kết mới có sức mạnh

Phó Thủ tướng có thể cho biết ý nghĩa của việc hình thành Cộng đồng ASEAN (AC)?

Cộng đồng ASEAN bắt đầu từ tháng 1/2016. Điều này không có nghĩa từ ngày 1/1/2016 chúng ta mới trở thành một cộng đồng. AC là một quá trình tiệm tiến và đã kéo dài 10 năm qua. Tính đến 31/12/2015, các thành viên Hiệp hội đều đã nỗ lực đạt được trên 90% các mục tiêu xây dựng cộng đồng và gần đây, hầu hết các nước đã đạt được các mục tiêu đề ra.

Về chính trị, các nước ASEAN đều thấy được lợi ích, thuận lợi có được từ cộng đồng như quan hệ tin cậy. Có thể nói, giờ đây các thành viên như đã trở thành anh em trong nhà. Về kinh tế, Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) là một thị trường chung rộng lớn với trên 600 triệu dân và hàng rào thuế quan được dỡ bỏ. Việt Nam hưởng ưu đãi lớn từ AEC, tới năm 2018, chúng ta mới phải xóa bỏ tất cả các hàng rào thuế quan. Thêm nữa, ASEAN cũng đang có thêm các tiêu chuẩn chung về công nhận một số ngành nghề, lực lượng lao động chất lượng cao có thể tự do di chuyển trong ASEAN… Đây là những cơ hội rất lớn.

Tuy nhiên, trong ASEAN vẫn tồn tại một số thách thức lớn như vấn đề khoảng cách phát triển. Khoảng cách phát triển tạo ra khó khăn trong quá trình hội nhập cộng đồng đối với các nước kém phát triển hơn. Năng lực cạnh tranh của một số nước trong ASEAN chưa cao và việc nắm bắt các cơ hội của AEC của nhiều doanh nghiệp còn hạn chế. Có thể thấy, trong nửa năm qua Việt Nam chậm trong việc tận dụng cơ hội. Thái Lan đã mua nhiều siêu thị của Việt Nam, hàng hóa của Thái Lan sẽ vào các siêu thị Việt trong khi chúng ta lại bỏ lỡ nhiều cơ hội.

Nhiều người cho rằng tinh thần đoàn kết trong ASEAN đang bị thách thức, nhận định của Phó Thủ tướng về vấn đề này?

Kể từ khi thành lập, ASEAN đã quan niệm là chỉ khi có đoàn kết, Hiệp hội mới có vai trò trung tâm trong khu vực và quốc tế. Các chính sách và quyết định của ASEAN được đưa ra dựa trên nguyên tắc đồng thuận. Các nước thành viên đều có mục tiêu đạt được lợi ích nhưng đồng thời phải tôn trọng lợi ích của nhau.

Trong lịch sử cho tới nay, không một tổ chức nào trên thế giới có thể duy trì được vai trò trung tâm trong các cơ chế khu vực như ASEAN. ASEAN có được điều đó dựa trên tinh thần đoàn kết dù trong bất cứ hoàn cảnh nào. Thời gian qua, có những vấn đề tưởng chừng như phá vỡ tinh thần đoàn kết của ASEAN, như vấn đề Biển Đông. Nhưng trên cơ sở đánh giá cao tầm quan trọng của đoàn kết, các nước đã cố gắng tìm ra một công thức tạo sự đồng thuận và đưa ra được mẫu số chung thông qua tuyên bố sau các hội nghị. Đó là điều ASEAN đã và sẽ làm được trong thời gian tới. Và từng nước thành viên cũng phải quan tâm đến điều này để có sự điều chỉnh phù hợp.

Vừa qua, Tòa Trọng tài theo phụ lục VII của Công ước Luật Biển (UNCLOS) 1982 đã đưa ra phán quyết về vụ Philippines kiện Trung Quốc liên quan tới tranh chấp tại Biển Đông. Phán quyết của Tòa cũng như vấn đề Biển Đông đã được thảo luận như thế nào trong khuôn khổ ASEAN, thưa Phó Thủ tướng?

Vụ Philippines kiện Trung Quốc tại Tòa Trọng tài là vụ kiện giữa hai nước. Sau khi Tòa Trọng tài ra phán quyết, nhiều nước đã đưa ra phát biểu thể hiện quan điểm của mình. Có nước hoan nghênh, có nước thể hiện sự ghi nhận, có đề cập tới các vấn đề liên quan như giải quyết hòa bình các tranh chấp, tôn trọng luật pháp quốc tế và cũng có số ít quốc gia bày tỏ không tán thành thực thi phán quyết…

Khi có vấn đề mới xảy ra, các hội nghị của ASEAN đều có đề cập, nhưng mức độ, tính chất và hình thức có thể khác nhau. Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN lần thứ 49 ở Lào cũng đã bàn luận tới vấn đề phán quyết của Tòa Trọng tài. Lần này, trong tuyên bố của ASEAN có một điểm mới, đó là nhấn mạnh vai trò của luật pháp quốc tế, Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982, đồng thời khẳng định tôn trọng các tiến trình ngoại giao và pháp lý.

Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) là mục tiêu mà Trung Quốc và cả ASEAN đang hướng đến nhằm duy trì hòa bình, ổn định ở Biển Đông. Việc thảo luận về COC đã có từ lâu nhưng trong những năm qua diễn biến của tiến trình còn chậm. Chúng ta hy vọng những tuyên bố của Trung Quốc trong khuôn khổ Hội nghị ASEAN ở Lào vừa qua sẽ giúp sớm có được COC. Trên thực tế, trong vòng 1-2 tháng qua đã có nhiều cuộc họp liên quan tới COC. Nếu năm 2017 hai bên đạt được COC, đây sẽ là một văn kiện pháp lý quan trọng về Biển Đông.

Việt Nam kiên trì, kiên quyết bảo vệ chủ quyền

Vấn đề Biển Đông luôn là một điểm nóng thời gian qua và được dự báo sẽ còn là vấn đề lớn trong lâu dài. Ngành ngoại giao có chiến lược và sách lược gì để giữ vững chủ quyền biển đảo nói riêng và độc lập chủ quyền đất nước nói chung, thưa Phó Thủ tướng?

Biển Đông là một trong những vấn đề tác động đến môi trường an ninh của  Việt Nam. Chúng ta khẳng định chủ quyền ở Biển Đông, chủ quyền đối với hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa. Chúng ta khẳng định Việt Nam đảm bảo chủ quyền trên cơ sở luật pháp quốc tế.

Tại Đại hội Đảng XII vừa qua đã nêu rõ "kiên trì, kiên quyết bảo vệ chủ quyền". Điều này được hiểu rằng chúng ta kiên trì, kiên quyết bảo vệ chủ quyền bằng các biện pháp hòa bình, giải quyết các tranh chấp trên cơ sở thương lượng, đàm phán. Những vấn đề gì liên quan tranh chấp giữa hai nước thì hai nước giải quyết, vấn đề liên quan nhiều bên thì nhiều bên cùng tham gia vào giải quyết.

Nhưng xin nhắc lại là chúng ta bảo vệ chủ quyền một cách hòa bình trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế và yêu cầu các nước cũng phải tôn trọng luật pháp quốc tế. Nếu có có vấn đề gì xâm phạm lợi ích của chúng ta thì chúng ta phải kiên quyết đấu tranh để chống lại, dùng mọi biện pháp để bảo vệ chủ quyền của chúng ta.

Hiện có nhiều lo ngại căng thẳng leo thang ở Biển Đông sẽ biến thành xung đột, thậm chí chiến tranh quy mô lớn. Xin Phó Thủ tướng bình luận về vấn đề này?

Biển Đông là tuyến đường vận tải hết sức quan trọng. Tất cả các nước đều có trách nhiệm trong việc duy trì ổn định ở Biển Đông. Việc giải quyết vấn đề Biển Đông phải có sự tham gia của các bên liên quan, thông qua đàm phán, thương lượng.

Việc xung đột dẫn đến chiến tranh xảy ra là đi ngược với xu thế của thời đại. Những hậu quả của xung đột và chiến tranh sẽ không lường trước được, nên tất cả các nước đều phải xem xét, cân nhắc kỹ. Nước càng lớn có trách nhiệm càng lớn. Trong cuộc họp giữa ASEAN với Trung Quốc vừa qua, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị cũng nói sẽ cố gắng hoàn tất COC trong năm 2017. Đó là tín hiệu tích cực để hy vọng các nước có trách nhiệm không để xảy ra xung đột, chiến tranh.

Thời gian qua, có ý kiến cho rằng, Việt Nam có thể bị cuốn vào cuộc cạnh tranh chiến lược giữa Mỹ và Trung Quốc. Xin Phó Thủ tướng cho biết quan điểm về vấn đề này?

Cạnh tranh giữa các nước lớn xuất phát từ lợi ích chiến lược. Vì vậy, ở thời điểm nào cũng luôn luôn có sự cạnh tranh, nơi nào cũng có sự cạnh tranh chiến lược. Sự cạnh tranh giữa các nước lớn nếu xử lý không tốt sẽ dẫn đến đối đầu và có thể là chiến tranh.

Việt Nam đã rút ra được những bài học từ lịch sử và chúng ta không để cho bất cứ nước nào lôi kéo chúng ta vào cạnh tranh, xung đột. Việt Nam chỉ thực hiện đúng đường lối độc lập và tự chủ thì mới bảo vệ được chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ. Việt Nam có chủ trương không liên minh, liên kết để chống lại bất kỳ nước thứ ba nào. Chúng ta phải phát triển quan hệ với tất cả các nước trên cơ sở lợi ích chung. Chúng ta đã đi từ chính sách “thêm bạn bớt thù” đến chính sách “làm bạn với tất cả các nước” để không bị lôi kéo vào lợi ích xung đột. Việc bảo vệ độc lập, chủ quyền của chúng ta là do chính chúng ta và dựa trên cơ sở sự ủng hộ tối đa của các nước, không có nước nào giữ hộ độc lập, chủ quyền cho chúng ta.