Người “xuất ngoại” cho thơ

TIN LIÊN QUAN
	Nơi ấy đã sinh ra một nhà văn
	Khi chuyên gia tài chính làm thơ

Tôi có dịp gặp nhà thơ Mai Văn Phấn vào những ngày cuối năm khi ông vinh dự được trao Giải thưởng Cikada 2017 của Thụy Điển. Ông là nhà thơ Việt Nam thứ hai và là tác giả Đông Á thứ 10 được trao giải thưởng văn học danh giá này. Chia sẻ về niềm vui, Mai Văn Phấn khiêm tốn: “Thật khó hình dung không gian thơ riêng biệt của tôi, thậm chí có phần dị biệt lại có thể chạm tới trái tim của bạn đọc đến từ nền văn hóa khác”. Tuy nhiên, đây không phải thành công đầu tiên của ông ở ngoài nước, bởi thơ của ông đã được dịch ra tới 25 ngôn ngữ trong suốt những năm qua.

Không ngừng cách tân

Có thể nói, nhà thơ Mai Văn Phấn chính là một điển hình trong công cuộc cách tân thơ của văn học Việt Nam đương đại. Ông đã đưa thơ mình bước vào cuộc hành trình trải qua nhiều giai đoạn sáng tác từ chất liệu truyền thống đến hiện đại. Làm thơ từ cuối những năm 80 của thế kỉ XX, ông liên tục đổi mới để đem lại vẻ đẹp mới cho thi ca, nhưng vẫn hướng đến những giá trị cốt lõi: Chân - Thiện – Mỹ và đi đến cõi sâu thẳm của đời sống tâm hồn con người.

Trong suốt hành trình ấy, Mai Văn Phấn luôn có ý thức rõ ràng trong việc phải tìm ra hướng đi cho “nghiệp thơ” của chính mình. Ông không phải là thi sĩ viết những gì mình thích và ngồi tự mãn, hay tự thưởng ngoạn. Vì vậy, ông bắt tay vào công cuộc cách tân thực sự thông qua việc tích lũy kiến thức và kinh nghiệm từ cả trong và ngoài nước.

Mai Văn Phấn cũng luôn cố gắng tìm hiểu, nghiên cứu các trường phái thơ phương Tây để học hỏi cách thể hiện mới, những trào lưu, khuynh hướng thi ca hiện đại mang tính tượng trưng và siêu thực... Điển hình, tập thơ Bầu trời không mái che của ông đã được trao tặng Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam năm 2010, đánh dấu bước chuyển mình nổi bật nhất trong việc quyết tâm cách tân thơ.

Nhà thơ tâm sự, ông có hứng thú viết nhiều đề tài từ thiên nhiên, tình yêu con người và trong gia đình, lứa đôi, mối quan hệ xã hội... Tuy nhiên, điều ông tâm đắc nhất vẫn là sự hòa nhập của con người với thiên nhiên, mà ông tạm gọi là kiểu “thơ sinh thái”. Cho dù thường xuyên ứng dụng hình thức thể hiện mới, những vần thơ ông vẫn luôn thấm đẫm văn hóa của vùng đất, con người Việt cùng với triết lý Phương Đông trong thế giới quan.

Tìm đường hội nhập

Quan niệm thơ ca với vẻ đẹp tinh khôi có thể gắn kết những tâm hồn đồng điệu trên khắp hành tinh này, Mai Văn Phấn cũng cho rằng chính đa dạng trong cách thức thể hiện sẽ góp phần quan trọng làm nên thế giới tinh thần đẹp đẽ, có tác dụng cảm hóa và liên thông tới tâm hồn bạn đọc. Vì vậy, 14 tập thơ đã xuất bản được dịch ra nhiều thứ tiếng (Anh, Pháp, Albania, Thụy Điển…) giúp đưa thơ ông vươn ra khỏi lãnh thổ Việt Nam, tiếp cận với đông đảo bạn đọc thế giới.

Đáng ngạc nhiên, thơ ông lần lượt được giới thiệu trên báo và tạp chí của nhiều quốc gia như New Zealand, Anh, Pháp, Mỹ, Canada, Australia, Ấn Độ, Hàn Quốc, Indonesia, Thái Lan... Tháng 12/2012, ông nhận được tin vui tập thơ  Firmament Without Roof Cover (Bầu trời không mái che) trở thành 1 trong 100 tập thơ bán chạy nhất của Amazon. Tháng 6/2014, ông lại liên tiếp có ba tập thơ vào top 10 trong 100 tập thơ châu Á bán chạy nhất trên Amazon, gồm: hai tập thơ song ngữ Việt - Anh (Ra vườn chùa xem cắt cỏ / Grass Cutting in a Temple Garden; Những hạt giống của đêm và ngày / Seeds of Night and Day) và một tập thơ song ngữ Việt - Pháp (Bầu trời không mái che /A Ciel Ouvert).

Ở Thụy Điển, từ năm 2009, thơ của Mai Văn Phấn đã được dịch sang tiếng Thụy Điển và được xuất bản trong tuyển tập Till:igar - tolv vietnamesiska poeter. Dự kiến, nhà xuất bản Tranan sẽ phát hành tập thơ đặc biệt của ông sang tiếng Thụy Điển. Tiến sĩ Lars Vargö -  Chủ tịch Hội đồng giám khảo Giải thưởng Cikada 2017 cũng cho rằng, giải thưởng này thuộc về Mai Văn Phấn là sự vinh danh xứng đáng dành cho những cống hiến và khát vọng trong thơ. Theo ông Lars Vargö, qua những vần thơ, Mai Văn Phấn đã giúp bạn đọc Thụy Điển hiểu biết thêm về cuộc sống, con người Việt Nam và trở thành cầu nối quan trọng của tình hữu nghị giữa hai nước.

Với Mai Văn Phấn, có được tứ thơ hay và được ghi nhận còn là do mối duyên. Ông hạnh phúc hơn nhiều khi mối duyên ấy được hòa đồng với khát vọng của con người tiến bộ, cùng đấu tranh bảo vệ chính nghĩa và cái đẹp. Ông cũng nhấn mạnh, đây không chỉ là niềm tự hào của cá nhân mình, mà thể hiện sự trân trọng của bạn bè quốc tế dành cho nền thi ca hiện đại của Việt Nam.

Tái bản tập thơ Nhật ký trong tù tại Sri Lanka Tập thơ của Chủ tịch Hồ Chí Minh bằng tiếng Sinhala được tái bản nhân kỷ niệm 126 năm ngày sinh của Người (19/5/1890 - ...

Làng quê từ thơ Đoàn Văn Cừ đến thơ xã Thanh Văn Đầu xuân, tôi nhận được cùng một lúc hai món quà thơ: Toàn tập Đoàn Văn Cừ và tập Thơ hương quê, đều ra đời ...

Phát hành tuyển thơ đoạt giải Nobel 1996 tại Việt Nam Ngày 16/7, Hội Nhà văn Việt Nam đã tổ chức buổi ra mắt tuyển tập thơ của nhà thơ Ba Lan Wislawa Szymborka - người ...