Nhà của Bác Hồ trên đất Thái

Tháng 7/1928, để phát triển phong trào yêu nước, Nguyễn Ái Quốc từ châu Âu về Thái Lan hoạt động cách mạng. Khi đó, Udon Thani không chỉ là tỉnh có đông Việt kiều sinh sống, mà Chi bộ Hội Việt Nam cách mạng thanh niên, Hội thân ái và Hội hợp tác cũng đã ra đời. Vì vậy, khoảng đầu tháng 8/1928, Người đã quyết định đến đây sinh sống và hoạt động cách mạng...

Ngôi làng có Thầu Chín

Trong ký ức của bà Phan Thị Thoa-thế hệ người Việt thứ hai lớn lên tại Udon Thani, những câu chuyện về Bác Hồ mà bà được nghe kể lại vẫn sống động như năm nào.

Khi mới tới đây, Bác đã trú chân ở khu vực Nỏng Bùa (gần ga xe lửa Udon Thani hiện nay), nhưng thời gian sau, Người chuyển đến làng Nỏng Ổn, xã Xiêng Phin thuộc huyện Mương.

Những ngày tháng ở đây, Bác Hồ lấy bí danh là Thầu Chín và được bà con Việt kiều cùng người dân Thái giúp đỡ, đùm bọc. Người có chủ trương phải mở rộng tổ chức, củng cố cơ sở quần chúng của Hội Việt Nam cách mạng thanh niên.

Điều Bác luôn mong muốn là làm cho người Xiêm (người Thái) có cảm tình hơn với người Việt và cách mạng Việt Nam, giáo dục Việt kiều tôn trọng phong tục tập quán nước bạn, khuyên mọi người học chữ Xiêm và chữ quốc ngữ.

Vào các buổi tối, Bác thường nói chuyện thân mật với bà con Việt kiều. Ban ngày, Bác cùng mọi người đào giếng, vỡ đất làm vườn trồng rau, chăn nuôi lợn gà...

Năm 1929, Người rời Udon Thani để tiếp tục đi hoạt động cách mạng, khơi dậy tinh thần yêu nước trong bà con kiều bào ở Thái Lan. Dù chỉ trong khoảng thời gian một năm, nhưng Việt kiều và nhân dân địa phương không thể quên những tình cảm và ấn tượng đặc biệt mà Người đã để lại ngôi làng nhỏ này.

Hành trình tái hiện lịch sử

Với những tình cảm và sự kính trọng dành cho Chủ tịch Hồ Chí Minh, từ năm 2002, Tỉnh trưởng Udon Thani khi ấy đã khởi sự xây dựng khu di tích về Người tại làng Nỏng Ổn.

Thời gian đầu, bà con kiều bào tại Thái Lan quyên góp được số tiền khoảng 600.000 Bath để mua khu đất với diện tích gần 1 ha, chuyển giao cho xã Xiêng Phin thực hiện.

Ngày 29/12/2002, Tỉnh trưởng Udon Thani ký phê duyệt tóm tắt dự án phát triển Trung tâm giáo dục và du lịch lịch sử về Chủ tịch Hồ Chí Minh và quyết định bổ nhiệm Ủy viên Ban huy động vốn; Ban thu thập tư liệu và thiết kế nhà cùng khuôn viên của trung tâm du lịch lịch sử này.

Ngày 1/7/2003, Chủ tịch huyện Mương ký quyết định thành lập Ban xây dựng phát triển do Chủ tịch huyện làm Trưởng ban. Các quan chức địa phương thuộc các cấp, ngành có liên quan và một số bà con trong cộng đồng người Việt cùng tham gia. Huyện cũng đã tổ chức trưng cầu dân ý, làm lễ động thổ khởi công xây dựng khu di tích có khuôn viên rộng 1 ha vào ngày 21/9/2003.

Dựa trên lời kể của nhân chứng cách đây 80 năm, khu di tích khánh thành giai đoạn I vào ngày 19/5/2006, gồm có nhà nghỉ, nhà bếp, chuồng lợn, chuồng gà, kho thóc và khuôn viên với vườn rau, vườn hoa, trồng cây, xây dựng tường rào.

Ngân sách xây dựng công trình này do ông Ngô Quang Chính ủng hộ 10.000 USD và bà Đinh Thị Khơi ủng hộ 150 nghìn Bath làm đường bê tông trong khuôn viên vào năm 2003.

Một năm sau, Hội xe đạp Udon Thani tiếp tục tổ chức quyên góp được số tiền 480.000 Bath, cùng với đóng góp của bà con Việt kiều tỉnh Udon Thani và các địa phương khác nhằm trùng tu toàn bộ khu nhà đang có dấu hiệu bị xuống cấp.

Thời gian đầu, ngôi nhà Chủ tịch Hồ Chí Minh từng sống và làm việc đã được khôi phục. Về sau, các hạng mục khác được triển khai và hoàn thiện dần vào năm 2009.

Bác Hồ luôn trong tim kiều bào

Khi xây dựng công trình lịch sử này, chính quyền, bà con Việt kiều và người dân địa phương đều mong muốn phát triển nơi đây thành Khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh, đồng thời làm nơi nghiên cứu học tập lịch sử về Người.

Không chỉ giúp tăng cường hiểu biết và tình hữu nghị giữa hai nước, địa danh này hoàn toàn có thể trở thành địa danh du lịch lịch sử hấp dẫn, tạo thêm thu nhập cho nhân dân địa phương thông qua các hoạt động về dịch vụ du lịch.

Tại khu di tích hiện nay, với sự giúp đỡ, tư vấn và cung cấp tư liệu lịch sử của Bảo tàng Hồ Chí Minh, Ban quản lý đã bố trí trưng bày triển lãm nhiều hình ảnh hoạt động của Bác Hồ và cuộc sống sinh hoạt của bà con Việt kiều, những hoạt động giao lưu kết nối của cộng đồng người Việt tại Thái Lan. Bên cạnh đó, nơi đây còn có hệ thống chiếu phim, trưng bày hình ảnh tư liệu, phòng đọc sách báo...

Để Khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh ngày một khang trang hơn không thể thiếu tấm lòng, tâm huyết chăm sóc, gìn giữ của những thành viên trong Ban quản lý, như bà Phan Thị Thoa, người đã tình nguyện làm việc tại đây suốt bảy năm nay.

Là Trưởng Ban đón tiếp trong Ban quản lý, công việc hàng ngày của bà Thoa là đón các đoàn khách từ trong và ngoài nước đến thăm khu di tích.

Bận rộn nhưng bà rất phấn khởi: “Chúng tôi cảm thấy vui vì các hoạt động ngày càng phong phú và được nhiều người biết đến. Các đoàn vào thăm nhiều hơn, đặc biệt vào những dịp lễ có khi tới ba, bốn lượt/ngày.

Vào những ngày đặc biệt như sinh nhật Bác (19/5) hay Quốc khánh Việt Nam (2/9) cũng như ngày giỗ Bác, chúng tôi cùng nhau làm mâm cơm, mỗi người tự tay nấu một món và sắm hoa quả để kính dâng lên Bác”.

Bà Thoa cho biết, so với những ngày đầu xây dựng cách đây 21 năm, khu di tích được cải thiện rất nhiều, từ ngôi nhà Bác Hồ đến khu nhà đa năng và hồ sen...

Tin mừng là sắp tới có một công trình lớn khác là Trung tâm văn hóa Thái-Việt sẽ được xây dựng ngay cạnh địa điểm lịch sử này. Sau khi hoàn thành, dự án mới này sẽ mang lại một không gian mới, giúp công tác tổ chức sự kiện cũng như đón khánh đến tham quan khu di tích thuận lợi hơn.

Chia sẻ về tình cảm dành cho Bác, bà Thoa xúc động: “Ngay từ khi con nhỏ, chúng tôi thấm nhuần về tư tưởng đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Với lòng thành kính vô hạn, trên bàn thờ mỗi gia đình đều trang trọng đặt tấm hình của Người.

Không chỉ cá nhân tôi hay những người trong gia đình, mà hầu hết Việt kiều tại Thái Lan sang đây đều biết Bác Hồ đã hoạt động cách mạng ra sao, Người đã vì nước vì dân như thế nào.

Bởi vậy, bà con Việt kiều nhớ thương Bác rất nhiều và luôn hiểu rằng, nhờ có công ơn của Bác cùng thế hệ cha anh đã hy sinh giành độc lập tự do cho đất nước thì người dân Việt Nam, cũng như bà con kiều bào mới có cuộc sống yên bình hôm nay. Chúng tôi cũng sẽ lưu truyền tình cảm và giá trị cao đẹp ấy cho những thế hệ người Việt sau tại Thái Lan”.