Nhà văn hóa Hữu Ngọc: Một thoáng văn học Italy (Kỳ 15)

Nhà thơ Quasimodo Salvatore (1901-1968).

Quasimodo Salvatore (1901-1968) là nhà thơ theo ba khuynh hướng: cổ Hy Lạp - La Mã - tượng trưng. Ông thường được so sánh với nhà văn trí tuệ của Pháp là Valéry. Quasimodo nhận giải thưởng Nobel năm 1959. Hai tác phẩm nổi tiếng nhất của ông là Nước và đất (1930) và Thế rồi trời sập tối (1942).

Nước và đất là tập thơ thuộc giai đoạn sáng tác đầu của Quasimodo (trước Thế chiến II). Thơ ông “khép kín”, khó hiểu, nội dung siêu thực, phản ánh sự lo âu của các nhà văn thế kỷ XX: nỗi cô đơn của con người không giao tiếp được với nhau. Nước và đất gợi lại nỗi buồn man mác về quê hương Sicilia nơi có những di tích thuộc các nền văn minh xuất hiện cách đây bốn nghìn năm.

Nhà thơ tái tạo những hòa âm đất, không gian, tinh tú, phác họa những cảnh thiên nhiên ấm tình với rừng cây, dòng nước êm đềm, trời trong xanh, hang động, bãi cát, mỏ muối và diêm sinh. Ông cố tìm lại những ý nghĩa trinh bạch của từ ngữ và âm điệu để gợi lại qua hiện tại những rung cảm của nghìn xưa. Quasimodo luôn ao ước đạt tới “thơ thuần túy”.

Thế rồi trời sập tối là tập thơ đánh dấu bước chuyển biến từ giai đoạn sáng tác thứ nhất (thơ “khép kín”) sang giai đoạn thứ hai là “dấn thân” (từ Thế chiến II) của Quasimodo. Một phần quan trọng của tập thơ dành cho quê hương Sicilia, hòn đảo huyền thoại khô cằn và ngập tràn ánh nắng. Phần Poesie nuove (thơ mới) báo hiệu nhà thơ đã chú ý đến những hoàn cảnh lịch sử, trách nhiệm xã hội, những mất mát và hoài bão của con người bình thường.

***

Silone Ignazio (1900- 978) là chính khách và nhà văn. Ông tham gia thành lập Đảng Cộng sản Italy (1921), nhưng sau ra khỏi Đảng (1931), chuyển sang chống cộng và theo chủ nghĩa xã hội Thiên Chúa giáo.

Sáng tác của ông thời gian đầu phản ánh nỗi thống khổ của nông dân miền Nam nước Italy bị chủ nghĩa phát xít bóc lột tàn tệ. Văn phong: pha lẫn hiện tượng gay gắt, trữ tình và tượng trưng một cách dễ dãi. Tác phẩm chính: Bánh mì và rượu vang (Pane i vino, 1937).

Bánh mì và rượu vang (đến năm 1962 được tác giả đổi tên thành Rượu vang và bánh mì) là tiểu thuyết có tính chất tự truyện do Silone viết khi sống lưu vong (chống phát xít) ở Thụy Sỹ.

Tác phẩm miêu tả một chiến sĩ cách mạng bắt đầu nản chí là Pietro đi lưu vong, lén về Italy, ăn mặc giả làm tu sĩ và lấy tên là Don Paolo. Bị ốm, anh ta về nghỉ ở một làng nhỏ tại miền núi Abruzzo.

Tại mảnh đất quê hương, anh giao thiệp với dân làng, với một cô gái là Cristina đang muốn đi tu, anh cảm thấy động cơ anh theo cách mạng bắt rễ ở đạo lý Thiên Chúa giáo. Anh nhận thấy phong trào bí mật rối loạn, sức mạnh của bộ máy Nhà nước, sự phù phiếm của các khẩu hiệu chính trị suông. Anh thấy cần tìm đến con người.

Ở làng, Pietro gặp thầy cũ là một linh mục tin đạo triệt để và chống phát xít, sau bị ám sát cùng với một anh sinh viên nghèo hoạt động quên mình với thợ thuyền (sau cũng bị ám sát). Cristina cứu người yêu bị lạc và bị chó sói ăn thịt. Còn Pietro bị truy nã nên cuối cùng phải trốn vào núi.

***

Svevo Italo (1861-1928) là nhà viết tiểu thuyết (mới đầu theo chủ nghĩa hiện thực, sau chuyển sang phân tâm học). Tác phẩm Ý thức của Zeno (1923) được viết năm ông 62 tuổi, nhờ sự ủng hộ của Joyce Th. Mann. Svevo nhiều khi được so sánh với Proust (Pháp).

Ý thức của Zeno chịu ảnh hưởng rõ rệt của Freud, được trình bày dưới hình thức một bản tự phân tích tâm lý của nhân vật Zeno dành cho thầy thuốc tâm thần của mình. Zeno là một người lờ vờ, sống theo cảm tính, tình cảm phức tạp và đầy mâu thuẫn. Anh tự phân tách một cách chi ly, sáng suốt và cay nghiệt. Anh cảm thấy đời sống của người khác năng động hơn mình, vì bản thân anh thấy không cần hoạt động.

Ngay thuở bé, anh đã mất thăng bằng, ăn cắp để hút thuốc là. Lớn lên, định lấy vợ thì anh lại chọn trong hai chị em, lấy cô em Augusta chứ không lấy Ada thông minh, tháo vát hợp với mình hơn. Anh ganh tỵ với chồng Ada là Guido, một gã lười biếng và phong tình. Cuộc sống buồn tẻ, doanh nghiệp thua lỗ. Guido vẫn chạy theo phụ nữ, tự tử giả hóa ra chết thật. Còn Zeno vẫn sống lờ vờ, bắt nhân tình nhân ngãi, buông trôi mọi việc.

TIN LIÊN QUAN
	Nhà văn hóa Hữu Ngọc: Một thoáng văn học Italy (Kỳ 14)
	Nhà văn hóa Hữu Ngọc: Chấm phá văn học cổ La Mã (Kỳ cuối)
	Nhà văn hóa Hữu Ngọc bàn về các dân tộc thuộc địa cũ và toàn cầu hóa
	Nhà văn hóa Hữu Ngọc bàn về 'Đánh du kích' (1946-1954)
	Nhà văn Hữu Ngọc bàn về đầm và hồ Hà Nội