Nhật Bản: Vùng đất mặt trời mọc

Hữu Ngọc
Nhật - có nghĩa là Mặt trời, còn Bản nghĩa là gốc. Nhật Bản là đất nước của mặt trời, nơi mặt trời mọc lên, xứ sở của mặt trời.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Hoa anh đào Nhật Bản nở rộ ở Tokyo. (Nguồn: Mainichi)
Nhật Bản còn có tên gọi là “xứ sở hoa anh đào”, vì cây hoa anh đào (sakura) mọc trên khắp đất nước, từ Bắc xuống Nam. (Nguồn: Mainichi)

Theo sử sách, tên Nhật Bản do nhà thám hiểm, thương gia người Italy thế kỷ XIII là Marco Polo ở Trung Quốc rất lâu phiên âm là Cipangu. Các thương nhân Bồ Đào Nha là những người đầu tiên mang từ này đến châu Âu, nó được ghi bằng tiếng Anh là Giapan. Sau đó, chuyển sang tiếng Anh và Đức là Japan, tiếng Pháp là Japon. Còn theo đúng thổ âm Nhật thì đọc là “Nihon” (Nippon hay Nippon Koku-nguồn gốc của mặt trời hay vùng đất mặt trời mọc).

Đến Nhật Bản, du khách chạnh nhớ đến truyền thuyết Hai hòn Trống mái đã tạo ra đất nước này. Chuyện kể trong tập Kojiki, cuốn sách cổ nhất còn lưu lại được ở Nhật Bản viết vào thế kỷ VIII. Sách ghi bằng chữ Hán những truyền thuyết dân gian xa xưa về thuở khai thiên lập địa, thế giới thần linh, sự hình thành của dân tộc Nhật Bản, sự xuất hiện dòng dõi Nhật hoàng.

Tin liên quan
Những lưu ý khi giao tiếp với người Nhật Những lưu ý khi giao tiếp với người Nhật

Chuyện kể rằng: Ngày xửa ngày xưa, khi chưa có trời đất, chỉ có một dải phù sa tách làm đôi. Phần trên là nơi ở của các thần linh. Phần dưới là nước mênh mông; có hai vị thần dùng giáo khuấy đại dương phù sa ấy cho đến khi bọt khí sủi lên thành nơi trú chân.

Vị thần nam tên là Izanagi (Y Trang Nặc), vị thần nữ là Izanami (Y Trang Sách) đều có nghĩa là “người đứng ra mời”. Hai bên nam nữ nhìn nhau, xúc cảm dạt dào. Thần nữ thốt lên: “Em cảm thấy trong người thiếu thiếu cái gì ấy!” . Thần nam đáp: “Anh lại cảm thấy trong người thừa thừa cái gì ấy!”. Thế là cặp nam nữ vào cuộc mây mưa.

Sau đó, Izanami sinh ra những hòn đảo là lãnh thổ Nhật Bản. Ngày nay, ở Vịnh Isê (Y Thế) thiêng liêng, gần thành phố Kobe (nằm trên đảo Honsu), vẫn còn hai hòn đảo đá nhỏ gọi là “đá vợ chồng”, “hòn trống” là chồng và “hòn mái” là vợ được buộc vào nhau bởi dây tơ hồng, là một sợi dây thừng; hàng năm, ngày mùng 5 tháng Giêng, có cử lễ thay sợi dây thừng ấy. Nếu trong năm thừng đứt là điềm gở, đất nước có nhiều tai họa.

Nữ thần Mặt trời (Amateraxu) là một giọt nước mắt của Izanagi khi chàng trở về dương thế, tắm ở suối để tống các chất dịch trong cơ thể ra. Truyền thuyết về nữ thần Mặt trời mang lại cho Nhật Bản cái tên “xứ gốc của mặt trời”.

Truyền thuyết về núi Fuji (Phú Sĩ) giải thích một hình tượng nữa của đất nước. Fuji có nghĩa là “thuốc trường sinh”. Truyện kể rằng, có vị hoàng đế mê một tiên nữ bị đày từ cung trăng xuống làm con nuôi vợ chồng một ông lão tiều phu. Mối tình không được đền đáp. Hết hạn lưu đày ở trần gian, tiên nữ bay về cung trăng, để lại cho bố nuôi một lá ngọc thư và thuốc trường sinh ném vào ngọn núi lửa cao gần Mặt trăng nhất. Đến nay, khói thiêng vẫn tỏa lên như một niềm lưu luyến từ núi thuốc trường sinh Fuji.

Nhật Bản còn có tên gọi là “xứ sở hoa anh đào”, vì cây hoa anh đào (sakura) mọc trên khắp đất nước, từ Bắc xuống Nam. Nhật Bản cũng được gọi là “đất nước hoa cúc”. Vì bông hoa cúc 16 cánh giống như Mặt trời tỏa sáng, là biểu tượng của hoàng gia, là quốc huy của Nhật Bản hiện nay.

Nhật Bản gồm bốn đảo lớn và trên nghìn đảo nhỏ rải ra theo hình cánh cung dài khoảng 3.800 km ở ngoài khơi phía đông lục địa châu Á. Đảo Honsu là đảo lớn nhất, rộng bằng Bắc bộ và Nam bộ của ta cộng lại.

Tính chất “đảo” là một yếu tố địa lý hết sức quan trọng đối với Nhật Bản, có lẽ hơn cả đối với nước Anh, vì quần đảo Anh sớm gắn với lục địa châu Âu, còn quần đảo Nhật Bản là “hạt kê ở xa tít bên rìa vũ trụ”.

Do sinh hoạt trên các đảo tách biệt lục địa nên các nhóm chủng tộc Nhật có điều kiện thuận lợi hòa trộn để sớm hình thành trong lịch sử một dân tộc với những nét riêng biệt. Có nhà xã hội học cho là tính chất “đảo” khiến cho tâm lý người Nhật có khuynh hướng “hướng nội” (introversion), cũng y như dân tộc Thụy Điển (vì những lý do khác).

Do giao thông giữa đảo và lục địa khó khăn, nên những yếu tố văn hóa ngoại lai không thấm dần mà có những lúc nhập vào ồ ạt. Có những thời gian Nhật Bản đóng cửa, không tiếp xúc với bên ngoài: thời kỳ Heian (Bình An), quan hệ với Trung Quốc bị gián đoạn trong ba trăm năm; thời kỳ từ 1630-1867, Nhật Bản đóng cửa, đặc biệt với các nước phương Tây, trong hơn hai trăm năm.

Vị trí quần đảo ở rìa lục địa cũng khiến cho Nhật Bản ít phải đối phó với nạn ngoại xâm liên miên như ở Việt Nam; trên thực tế, mãi đến năm 1945, hầu như Nhật Bản chưa bị nước ngoài chiếm đóng.

Các đảo của Nhật Bản là phần cao của một dải núi ngầm chìm sâu đến 6.000-8.000m ở đáy Thái Bình Dương, ở giữa mỗi đảo là phần cao của một rặng núi chìm sâu; đồi núi chiếm hai phần ba diện tích cả nước. Vì nằm tiếp xúc với một số mảng kiến tạo (Á - Âu, Bắc Mỹ, Thái Bình Dương và Philippines) và quá trình “tạo núi” còn “trẻ” nên Nhật Bản có hai đặc trưng tự nhiên, khiến cho nước này nổi tiếng thế giới là: có nhiều núi lửa, lắm động đất và sóng thần (do động đất ngoài khơi).

Thiên nhiên Nhật Bản tuy đẹp, nhưng quả thực ác nghiệt đối với con người. Đất trồng trọt ít, người đông (khoảng 125 triệu người trên 377,435 km2 – gần như Việt Nam - 100 triệu người trên 329.600km2), nguồn lợi thiên nhiên hiếm hoi, lại không được hưởng thiên thời và địa lợi.

Vậy mà ở nơi đây, một nền văn minh rực rỡ đã ra đời, một quốc gia từ lạc hậu đã vươn lên một cách độc đáo. Sau hơn một trăm năm biến thiên, một nền kinh tế hàng đầu thế giới đã xuất hiện. Sự thành công đó là thắng lợi của con người Nhật Bản đối với thiên nhiên.

Khai giảng lớp học ‘Tiếng Việt của em’ tại Fukuoka, Nhật Bản

Khai giảng lớp học ‘Tiếng Việt của em’ tại Fukuoka, Nhật Bản

Lớp dạy tiếng Việt và văn hoá Việt cho trẻ em gốc Việt đầu tiên tại khu vực Tây Nam Nhật Bản đã khai giảng ...

Thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa thành phố Tokyo với các địa phương của Việt Nam

Thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa thành phố Tokyo với các địa phương của Việt Nam

Ngày 12/6, Đại sứ Phạm Quang Hiệu đã có cuộc gặp với bà Koike Yuriko, Thống đốc thủ đô Tokyo tại trụ sở Chính quyền ...

Thắt chặt cơ hội giao thương giữa các nhà sản xuất công nghiệp hỗ trợ Việt Nam-Nhật Bản

Thắt chặt cơ hội giao thương giữa các nhà sản xuất công nghiệp hỗ trợ Việt Nam-Nhật Bản

Triển lãm Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam – Nhật Bản (SIE) lần thứ 10 tại Hà Nội và Triển lãm quốc tế về Công ...

Sôi nổi Chương trình giao lưu văn hóa kỷ niệm 50 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Nhật Bản

Sôi nổi Chương trình giao lưu văn hóa kỷ niệm 50 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Nhật Bản

Ngày 25/3, tại Nhà hát lớn Hà Nội đã diễn ra Chương trình giao lưu văn hóa kỷ niệm 50 năm Ngày thiết lập quan ...

Giới thiệu gần 70 tác phẩm búp bê truyền thống và hiện đại được chế tác trực tiếp tại Nhật Bản

Giới thiệu gần 70 tác phẩm búp bê truyền thống và hiện đại được chế tác trực tiếp tại Nhật Bản

Trung tâm Giao lưu Văn hóa Nhật Bản tại Việt Nam phối hợp cùng Bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng tổ chức triển lãm 'Búp ...

Xem nhiều

Đọc thêm

Giá cà phê hôm nay 22/11/2024: Giá cà phê robusta quay đầu, xuất khẩu nửa đầu tháng 11 giảm tới  44,8%, không trì hoãn thích ứng EUDR

Giá cà phê hôm nay 22/11/2024: Giá cà phê robusta quay đầu, xuất khẩu nửa đầu tháng 11 giảm tới 44,8%, không trì hoãn thích ứng EUDR

Giá cà phê hôm nay 22/11/2024: Giá cà phê robusta quay đầu, xuất khẩu nửa đầu tháng 11 giảm tới 44,8%, không trì hoãn thích ứng EUDR.
Xu hướng làm đẹp tự nhiên: Thẩm mỹ viện Orchard Group và cách tư vấn khách hàng

Xu hướng làm đẹp tự nhiên: Thẩm mỹ viện Orchard Group và cách tư vấn khách hàng

Trong những năm gần đây, làm đẹp tự nhiên đã trở thành xu hướng nổi bật trong ngành thẩm mỹ. Khách hàng không chỉ muốn cải thiện vẻ ngoài mà ...
HLV Hansi Flick thêm trận chung kết Champions League 2024/25 vào lịch làm việc

HLV Hansi Flick thêm trận chung kết Champions League 2024/25 vào lịch làm việc

Tự tin vào khả năng Barcelona có thể đi đến tận cùng Champions League 2024/25, HLV Hansi Flick thêm trận chung kết vào lịch làm việc của mình.
'Vũ khí thương mại' của ông Trump có thể đánh ‘knock out’ nền kinh tế Anh

'Vũ khí thương mại' của ông Trump có thể đánh ‘knock out’ nền kinh tế Anh

Việc ông Trump có ý định sử dụng các vũ khí thương mại, có thể đặt ra thách thức lớn cho nền kinh tế Anh và chính sách ngoại giao ...
Cách tắt định vị iPhone vô cùng nhanh chóng và hiệu quả

Cách tắt định vị iPhone vô cùng nhanh chóng và hiệu quả

Tắt định vị trên iPhone giúp bảo vệ quyền riêng tư. Bài viết này sẽ hướng dẫn cách tắt định vị giúp bạn kiểm soát việc chia sẻ vị trí ...
Cách tạo tài khoản Tiktok Shop để bán hàng đơn giản

Cách tạo tài khoản Tiktok Shop để bán hàng đơn giản

TikTok đang trở thành kênh bán hàng trực tuyến được ưa chuộng. Dưới đây là các bước hướng dẫn nhanh để giúp bạn mở TikTok Shop bán hàng online hiệu ...
Australia: Ngành du lịch kỳ vọng tăng trưởng tốt nhờ công cụ mới

Australia: Ngành du lịch kỳ vọng tăng trưởng tốt nhờ công cụ mới

LIVE Framework là một công cụ tương tác, thân thiện với người dùng, giúp doanh nghiệp, tổ chức và chính phủ truy cập thông tin kịp thời và chính xác.
Festival Huế 2024: Những trải nghiệm mới trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe

Festival Huế 2024: Những trải nghiệm mới trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe

Từ ngày 22-24/11, Tuần lễ du lịch Chăm sóc sức khỏe - Wellness Tourism Weekend sẽ diễn ra trong khuôn khổ Lễ hội mùa Đông của Festival Huế 2024.
Nhật Bản: Trải nghiệm đặc biệt vào ban đêm với đoàn tàu nghệ thuật kỹ thuật số

Nhật Bản: Trải nghiệm đặc biệt vào ban đêm với đoàn tàu nghệ thuật kỹ thuật số

Những hành khách trên 'đoàn tàu nghệ thuật kỹ thuật số' chạy ban đêm ở Osaka (Nhật Bản) sẽ có dịp chiêm ngưỡng khung cảnh theo cách đặc biệt.
Tà Lài (Đồng Nai): Nơi giao thoa giữa văn hóa và thiên nhiên

Tà Lài (Đồng Nai): Nơi giao thoa giữa văn hóa và thiên nhiên

Tà Lài không chỉ nổi bật với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, mà còn là một địa phương giàu bản sắc văn hóa của tỉnh Đồng Nai.
Phục vụ nhu cầu đi lại dịp Tết Nguyên đán 2025, 6 sân bay sẽ tăng thời gian khai thác đêm

Phục vụ nhu cầu đi lại dịp Tết Nguyên đán 2025, 6 sân bay sẽ tăng thời gian khai thác đêm

Cục Hàng không Việt Nam sẽ tổ chức theo dõi tình hình đặt giữ chỗ, giá vé máy bay trên các đường bay nội địa trong dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ năm 2025.
Thái Lan tăng số ngày nghỉ lễ trong năm 2025 để kích cầu du lịch

Thái Lan tăng số ngày nghỉ lễ trong năm 2025 để kích cầu du lịch

Thái Lan sẽ có 21 ngày nghỉ chính thức, không kể ngày nghỉ bù, vào năm 2025 để để thúc đẩy du lịch và nền kinh tế nói chung.
Di sản văn hóa phi vật thể: 15 năm bảo tồn, phát huy giá trị Dân ca Quan họ Bắc Ninh

Di sản văn hóa phi vật thể: 15 năm bảo tồn, phát huy giá trị Dân ca Quan họ Bắc Ninh

Bắc Ninh đã không ngừng nỗ lực bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại Dân ca Quan họ với nhiều cơ chế đặc thù.
Khám phá xác tàu đắm bí ẩn nhiều thế kỷ trong hồ lớn nhất Na Uy

Khám phá xác tàu đắm bí ẩn nhiều thế kỷ trong hồ lớn nhất Na Uy

Một xác tàu đắm được các nhà nghiên cứu Na Uy phát hiện ra tại Hồ Mjøsa của nước này, được xác định là có niên đại khoảng 7 thế kỷ trước.
Bộ sưu tập lấy cảm hứng từ các bảo vật quốc gia của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam

Bộ sưu tập lấy cảm hứng từ các bảo vật quốc gia của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam

Mang tên 'Khơi dậy tinh hoa, nối dài di sản', bộ sưu tập độc đáo đến từ thượng hiệu lụa DeSilk đã được giới thiệu tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam.
Nghiên cứu xây dựng Bảo tàng Quốc gia 'Ký ức chiến tranh và khát vọng hòa bình'

Nghiên cứu xây dựng Bảo tàng Quốc gia 'Ký ức chiến tranh và khát vọng hòa bình'

Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đã có Công văn gửi UBND tỉnh Quảng Trị về việc xây dựng Bảo tàng Quốc gia 'Ký ức chiến tranh và khát vọng hòa bình'.
Theo dấu chân Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Trung Quốc

Theo dấu chân Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Trung Quốc

Bảo tàng Hồ Chí Minh phối hợp với Cục Lưu trữ Văn phòng Trung ương Đảng tổ chức trưng bày chuyên đề 'Dấu chân Hồ Chí Minh ở Trung Quốc'.
Sôi nổi hoạt động kỷ niệm 15 năm Dân ca Quan họ Bắc Ninh được UNESCO ghi danh

Sôi nổi hoạt động kỷ niệm 15 năm Dân ca Quan họ Bắc Ninh được UNESCO ghi danh

Từ 11-30/11, nhiều hoạt động được tổ chức nhân dịp kỷ niệm 15 năm Dân ca Quan họ Bắc Ninh được UNESCO ghi danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của ...
Phiên bản di động