Nhật Bản: Vùng đất mặt trời mọc

Hữu Ngọc
Nhật - có nghĩa là Mặt trời, còn Bản nghĩa là gốc. Nhật Bản là đất nước của mặt trời, nơi mặt trời mọc lên, xứ sở của mặt trời.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Hoa anh đào Nhật Bản nở rộ ở Tokyo. (Nguồn: Mainichi)
Nhật Bản còn có tên gọi là “xứ sở hoa anh đào”, vì cây hoa anh đào (sakura) mọc trên khắp đất nước, từ Bắc xuống Nam. (Nguồn: Mainichi)

Theo sử sách, tên Nhật Bản do nhà thám hiểm, thương gia người Italy thế kỷ XIII là Marco Polo ở Trung Quốc rất lâu phiên âm là Cipangu. Các thương nhân Bồ Đào Nha là những người đầu tiên mang từ này đến châu Âu, nó được ghi bằng tiếng Anh là Giapan. Sau đó, chuyển sang tiếng Anh và Đức là Japan, tiếng Pháp là Japon. Còn theo đúng thổ âm Nhật thì đọc là “Nihon” (Nippon hay Nippon Koku-nguồn gốc của mặt trời hay vùng đất mặt trời mọc).

Đến Nhật Bản, du khách chạnh nhớ đến truyền thuyết Hai hòn Trống mái đã tạo ra đất nước này. Chuyện kể trong tập Kojiki, cuốn sách cổ nhất còn lưu lại được ở Nhật Bản viết vào thế kỷ VIII. Sách ghi bằng chữ Hán những truyền thuyết dân gian xa xưa về thuở khai thiên lập địa, thế giới thần linh, sự hình thành của dân tộc Nhật Bản, sự xuất hiện dòng dõi Nhật hoàng.

Tin liên quan
Những lưu ý khi giao tiếp với người Nhật Những lưu ý khi giao tiếp với người Nhật

Chuyện kể rằng: Ngày xửa ngày xưa, khi chưa có trời đất, chỉ có một dải phù sa tách làm đôi. Phần trên là nơi ở của các thần linh. Phần dưới là nước mênh mông; có hai vị thần dùng giáo khuấy đại dương phù sa ấy cho đến khi bọt khí sủi lên thành nơi trú chân.

Vị thần nam tên là Izanagi (Y Trang Nặc), vị thần nữ là Izanami (Y Trang Sách) đều có nghĩa là “người đứng ra mời”. Hai bên nam nữ nhìn nhau, xúc cảm dạt dào. Thần nữ thốt lên: “Em cảm thấy trong người thiếu thiếu cái gì ấy!” . Thần nam đáp: “Anh lại cảm thấy trong người thừa thừa cái gì ấy!”. Thế là cặp nam nữ vào cuộc mây mưa.

Sau đó, Izanami sinh ra những hòn đảo là lãnh thổ Nhật Bản. Ngày nay, ở Vịnh Isê (Y Thế) thiêng liêng, gần thành phố Kobe (nằm trên đảo Honsu), vẫn còn hai hòn đảo đá nhỏ gọi là “đá vợ chồng”, “hòn trống” là chồng và “hòn mái” là vợ được buộc vào nhau bởi dây tơ hồng, là một sợi dây thừng; hàng năm, ngày mùng 5 tháng Giêng, có cử lễ thay sợi dây thừng ấy. Nếu trong năm thừng đứt là điềm gở, đất nước có nhiều tai họa.

Nữ thần Mặt trời (Amateraxu) là một giọt nước mắt của Izanagi khi chàng trở về dương thế, tắm ở suối để tống các chất dịch trong cơ thể ra. Truyền thuyết về nữ thần Mặt trời mang lại cho Nhật Bản cái tên “xứ gốc của mặt trời”.

Truyền thuyết về núi Fuji (Phú Sĩ) giải thích một hình tượng nữa của đất nước. Fuji có nghĩa là “thuốc trường sinh”. Truyện kể rằng, có vị hoàng đế mê một tiên nữ bị đày từ cung trăng xuống làm con nuôi vợ chồng một ông lão tiều phu. Mối tình không được đền đáp. Hết hạn lưu đày ở trần gian, tiên nữ bay về cung trăng, để lại cho bố nuôi một lá ngọc thư và thuốc trường sinh ném vào ngọn núi lửa cao gần Mặt trăng nhất. Đến nay, khói thiêng vẫn tỏa lên như một niềm lưu luyến từ núi thuốc trường sinh Fuji.

Nhật Bản còn có tên gọi là “xứ sở hoa anh đào”, vì cây hoa anh đào (sakura) mọc trên khắp đất nước, từ Bắc xuống Nam. Nhật Bản cũng được gọi là “đất nước hoa cúc”. Vì bông hoa cúc 16 cánh giống như Mặt trời tỏa sáng, là biểu tượng của hoàng gia, là quốc huy của Nhật Bản hiện nay.

Nhật Bản gồm bốn đảo lớn và trên nghìn đảo nhỏ rải ra theo hình cánh cung dài khoảng 3.800 km ở ngoài khơi phía đông lục địa châu Á. Đảo Honsu là đảo lớn nhất, rộng bằng Bắc bộ và Nam bộ của ta cộng lại.

Tính chất “đảo” là một yếu tố địa lý hết sức quan trọng đối với Nhật Bản, có lẽ hơn cả đối với nước Anh, vì quần đảo Anh sớm gắn với lục địa châu Âu, còn quần đảo Nhật Bản là “hạt kê ở xa tít bên rìa vũ trụ”.

Do sinh hoạt trên các đảo tách biệt lục địa nên các nhóm chủng tộc Nhật có điều kiện thuận lợi hòa trộn để sớm hình thành trong lịch sử một dân tộc với những nét riêng biệt. Có nhà xã hội học cho là tính chất “đảo” khiến cho tâm lý người Nhật có khuynh hướng “hướng nội” (introversion), cũng y như dân tộc Thụy Điển (vì những lý do khác).

Do giao thông giữa đảo và lục địa khó khăn, nên những yếu tố văn hóa ngoại lai không thấm dần mà có những lúc nhập vào ồ ạt. Có những thời gian Nhật Bản đóng cửa, không tiếp xúc với bên ngoài: thời kỳ Heian (Bình An), quan hệ với Trung Quốc bị gián đoạn trong ba trăm năm; thời kỳ từ 1630-1867, Nhật Bản đóng cửa, đặc biệt với các nước phương Tây, trong hơn hai trăm năm.

Vị trí quần đảo ở rìa lục địa cũng khiến cho Nhật Bản ít phải đối phó với nạn ngoại xâm liên miên như ở Việt Nam; trên thực tế, mãi đến năm 1945, hầu như Nhật Bản chưa bị nước ngoài chiếm đóng.

Các đảo của Nhật Bản là phần cao của một dải núi ngầm chìm sâu đến 6.000-8.000m ở đáy Thái Bình Dương, ở giữa mỗi đảo là phần cao của một rặng núi chìm sâu; đồi núi chiếm hai phần ba diện tích cả nước. Vì nằm tiếp xúc với một số mảng kiến tạo (Á - Âu, Bắc Mỹ, Thái Bình Dương và Philippines) và quá trình “tạo núi” còn “trẻ” nên Nhật Bản có hai đặc trưng tự nhiên, khiến cho nước này nổi tiếng thế giới là: có nhiều núi lửa, lắm động đất và sóng thần (do động đất ngoài khơi).

Thiên nhiên Nhật Bản tuy đẹp, nhưng quả thực ác nghiệt đối với con người. Đất trồng trọt ít, người đông (khoảng 125 triệu người trên 377,435 km2 – gần như Việt Nam - 100 triệu người trên 329.600km2), nguồn lợi thiên nhiên hiếm hoi, lại không được hưởng thiên thời và địa lợi.

Vậy mà ở nơi đây, một nền văn minh rực rỡ đã ra đời, một quốc gia từ lạc hậu đã vươn lên một cách độc đáo. Sau hơn một trăm năm biến thiên, một nền kinh tế hàng đầu thế giới đã xuất hiện. Sự thành công đó là thắng lợi của con người Nhật Bản đối với thiên nhiên.

Khai giảng lớp học ‘Tiếng Việt của em’ tại Fukuoka, Nhật Bản

Khai giảng lớp học ‘Tiếng Việt của em’ tại Fukuoka, Nhật Bản

Lớp dạy tiếng Việt và văn hoá Việt cho trẻ em gốc Việt đầu tiên tại khu vực Tây Nam Nhật Bản đã khai giảng ...

Thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa thành phố Tokyo với các địa phương của Việt Nam

Thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa thành phố Tokyo với các địa phương của Việt Nam

Ngày 12/6, Đại sứ Phạm Quang Hiệu đã có cuộc gặp với bà Koike Yuriko, Thống đốc thủ đô Tokyo tại trụ sở Chính quyền ...

Thắt chặt cơ hội giao thương giữa các nhà sản xuất công nghiệp hỗ trợ Việt Nam-Nhật Bản

Thắt chặt cơ hội giao thương giữa các nhà sản xuất công nghiệp hỗ trợ Việt Nam-Nhật Bản

Triển lãm Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam – Nhật Bản (SIE) lần thứ 10 tại Hà Nội và Triển lãm quốc tế về Công ...

Sôi nổi Chương trình giao lưu văn hóa kỷ niệm 50 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Nhật Bản

Sôi nổi Chương trình giao lưu văn hóa kỷ niệm 50 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Nhật Bản

Ngày 25/3, tại Nhà hát lớn Hà Nội đã diễn ra Chương trình giao lưu văn hóa kỷ niệm 50 năm Ngày thiết lập quan ...

Giới thiệu gần 70 tác phẩm búp bê truyền thống và hiện đại được chế tác trực tiếp tại Nhật Bản

Giới thiệu gần 70 tác phẩm búp bê truyền thống và hiện đại được chế tác trực tiếp tại Nhật Bản

Trung tâm Giao lưu Văn hóa Nhật Bản tại Việt Nam phối hợp cùng Bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng tổ chức triển lãm 'Búp ...

Xem nhiều

Đọc thêm

Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Hai ngày 23/12/2024: Xử Nữ cẩn thận bị lừa

Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Hai ngày 23/12/2024: Xử Nữ cẩn thận bị lừa

Tử vi hôm nay 23/12/2024 của 12 cung hoàng đạo - Ma Kết, Bảo Bình, Song Ngư, Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử, Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên ...
Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 23/12/2024, Lịch vạn niên ngày 23 tháng 12 năm 2024

Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 23/12/2024, Lịch vạn niên ngày 23 tháng 12 năm 2024

Lịch âm 23/12. Lịch âm 23/12/2024? Âm lịch hôm nay 23/12. Lịch vạn niên 23/12/2024. Ngày hôm nay tốt hay xấu? Xem ngày giờ, hướng tốt xấu...
C asean Vietnam tổ chức thành công Buổi chia sẻ 'Việt Nam trong ASEAN'

C asean Vietnam tổ chức thành công Buổi chia sẻ 'Việt Nam trong ASEAN'

Sự kiện diễn ra vào ngày 20/12 có sự tham dự và chia sẻ của các diễn giả đã và đang công tác tại Bộ Ngoại giao, Bộ Văn hóa, ...
Thứ trưởng Hoàng Xuân Chiến: Triển lãm Quốc phòng giúp người dân tin tưởng vào sức mạnh Quân đội

Thứ trưởng Hoàng Xuân Chiến: Triển lãm Quốc phòng giúp người dân tin tưởng vào sức mạnh Quân đội

Thông qua Triển lãm Quốc phòng, người dân có thêm hiểu biết về nền công nghiệp quốc phòng quốc gia, tin tưởng vào sức mạnh của Quân đội.
Giá tiêu hôm nay 23/12/2024: Tiếp đà giảm, thị trường bị ảnh hưởng bởi đồng USD và dòng tiền đổ về cà phê

Giá tiêu hôm nay 23/12/2024: Tiếp đà giảm, thị trường bị ảnh hưởng bởi đồng USD và dòng tiền đổ về cà phê

Giá tiêu hôm nay 23/12/2024 tại thị trường trong nước tiếp tục giảm ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 144.000 - 145.500 đồng/kg.
Giá vàng hôm nay 23/12/2024: Giá vàng 'chao đảo', kim loại quý chuẩn bị vào đợt tăng mới, thận trọng với 'điểm rơi' của giá Bitcoin trong năm 2025?

Giá vàng hôm nay 23/12/2024: Giá vàng 'chao đảo', kim loại quý chuẩn bị vào đợt tăng mới, thận trọng với 'điểm rơi' của giá Bitcoin trong năm 2025?

Giá vàng hôm nay 23/12/2024: Giá vàng 'chao đảo', kim loại quý chuẩn bị vào đợt tăng mới, 'điểm rơi' của Bitcoin là năm 2025?
Việt Nam lọt top 40 quốc gia đẹp nhất thế giới, nổi bật với đồ ăn ngon

Việt Nam lọt top 40 quốc gia đẹp nhất thế giới, nổi bật với đồ ăn ngon

Danh sách mới công bố của tạp chí Mỹ US News & World Report cho thấy, Việt Nam là một trong 40 quốc gia đẹp nhất thế giới năm 2024.
Indonesia ưu tiên đón du khách nước ngoài

Indonesia ưu tiên đón du khách nước ngoài

Indonesia đặt mục tiêu đạt 1,08 tỷ lượt khách du lịch nội địa năm 2025, thấp hơn so với mục tiêu năm 2023 và 2024.
Nhà tù Hỏa Lò: Một địa chỉ đỏ của Thủ đô Hà Nội

Nhà tù Hỏa Lò: Một địa chỉ đỏ của Thủ đô Hà Nội

Nhà tù Hỏa Lò, nơi từng giam giữ các chiến sĩ cách mạng giờ đây truyền cảm hứng sâu sắc về giá trị của tự do và hòa bình.
Top 10 điểm đến du lịch được ‘truy tìm’ nhiều nhất trên Google

Top 10 điểm đến du lịch được ‘truy tìm’ nhiều nhất trên Google

Trong danh sách 10 điểm đến du lịch được tìm kiếm nhiều nhất trên Google năm 2024, châu Âu chiếm phần lớn với 6 đại diện, châu Phi 3 địa điểm.
Khám phá chợ miền Tây 'chồm hổm' độc, lạ ở Hậu Giang

Khám phá chợ miền Tây 'chồm hổm' độc, lạ ở Hậu Giang

Nổi tiếng là ‘khu chợ OCD’ nhất Việt Nam, những quầy hàng ở chợ ‘chổm hổm’ (Hậu Giang) được bố trí đều tăm tắp với màu sắc rực rỡ từ các loại nông sản.
Du lịch Việt Nam: Top 5 thành phố ‘hút’ du khách nước ngoài dịp Tết Dương lịch 2025

Du lịch Việt Nam: Top 5 thành phố ‘hút’ du khách nước ngoài dịp Tết Dương lịch 2025

TP. Hồ Chí Minh, Phú Quốc, Đà Nẵng, Hà Nội và Nha Trang là 5 điểm đến hấp dẫn du khách quốc tế trong dịp Tết Dương lịch 2025.
Ký ức lịch sử tôn vinh những hy sinh của thế hệ đi trước

Ký ức lịch sử tôn vinh những hy sinh của thế hệ đi trước

Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam phối hợp với Câu lạc bộ 'Mãi mãi tuổi 20' tổ chức sự kiện 'Ký ức và niềm tin' nhân dịp Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt ...
Lễ hội Mừng lúa mới - phong tục lâu đời của đồng bào các dân tộc Tây Nguyên

Lễ hội Mừng lúa mới - phong tục lâu đời của đồng bào các dân tộc Tây Nguyên

Sáng 15/12, tại Làng truyền thống dân tộc K’Ho, thôn Klong Trao 1 (xã Gung Ré, huyện Di Linh, Lâm Đồng) đã diễn ra Lễ Mừng lúa mới của dân tộc K'ho S'Rê.
Bảo tồn và phát huy giá trị độc đáo của múa cổ truyền Thăng Long - Hà Nội

Bảo tồn và phát huy giá trị độc đáo của múa cổ truyền Thăng Long - Hà Nội

Trải qua hàng nghìn năm lịch sử, nghệ thuật múa cổ truyền đã hòa quyện vào dòng chảy văn hóa của Thăng Long - Hà Nội, tạo nên mạch nguồn văn hóa đặc trưng.
Vịnh Hạ Long là cầu nối quan trọng giữa Việt Nam với bạn bè, đối tác quốc tế

Vịnh Hạ Long là cầu nối quan trọng giữa Việt Nam với bạn bè, đối tác quốc tế

Vịnh Hạ Long đã đóng góp vào sự phát triển của Quảng Ninh, góp phần quan trọng đưa du lịch trở thành một trụ cột phát triển kinh tế của tỉnh.
Tỉnh Quảng Bình có thêm 3 Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Tỉnh Quảng Bình có thêm 3 Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Bộ trưởng Bộ Văn hoá, Thể thao và du lịch Nguyễn Văn Hùng vừa ký quyết định công nhận 3 di sản của Quảng Bình là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Lễ hội vía Bà Chúa Xứ núi Sam được UNESCO vinh danh: Nhân thêm niềm vui di sản

Lễ hội vía Bà Chúa Xứ núi Sam được UNESCO vinh danh: Nhân thêm niềm vui di sản

Được công nhận là Di sản văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại, Lễ hội vía Bà Chúa Xứ núi Sam mang lại dấu ấn mới...
Phiên bản di động