Ninh Thuận không còn “Nắng như rang, gió như phang”

Từng một thời ấp ủ hy vọng về một Dự án Nhà máy điện nguyên tử lớn. Nhưng hiện tại, điện nguyên tử không phù hợp. Do đó, Quốc hội Việt Nam chính thức dừng dự án điện hạt nhân tại Ninh Thuận tháng 11/2016. Một chủ trương đúng, phù hợp xu hướng chung.

Khi nàng tiên tỉnh giấc

Vấn đề đặt ra cho Ninh Thuận khi một dự án lớn của quốc gia tạm dừng và chiến lược phát triển kinh tế của tỉnh buộc phải thay đổi. Trong khi đó, Ninh Thuận cùng với nỗi lo về an ninh năng lượng còn có sự hụt hẫng về nguồn thu ngân sách khi nông, ngư nghiệp và du lịch biển hạn hẹp, bởi miền đất khô cằn, khí hậu khắc nghiệt nhất Việt Nam.

Trong cái lo chung và riêng ấy thì cái may đã đến. Ngày 11/4/2017, Thủ tướng đã ra Quyết định số 11/2017/QĐ-TTg về cơ chế khuyến khích phát triển Điện mặt trời – Năng lượng tái tạo mà Ninh Thuận là trọng điểm bởi nơi đây là tỉnh có giờ nắng cao nhất Việt Nam và đất đai chủ yếu là đồi núi khô cằn, cạn kiệt dinh dưỡng rất khó khăn cho phát triển các lĩnh vực khác.

Lãnh đạo Tỉnh và các sở, ban ngành đã tổ chức xúc tiến, kêu gọi đầu tư trong nước và nước ngoài trong lĩnh vực lợi thế. Một thành phố vắng lặng, chợt bừng tỉnh như một nàng tiên thức giấc. Khoảng cách 64 km từ Cảng hàng không quốc tế Cam Ranh về Phan Rang - Tháp Chàm, với 50 phút xe hơi rất thuận lợi cho các nhà đầu tư.

Tháng 5/2016, tôi trở lại Ninh Thuận mong muốn được tìm hiểu và đặt vấn đề đầu tư nhà máy Điện mặt trời. Được Bí thư Tỉnh uỷ Nguyễn Đức Thanh và Chủ tịch UBND Lưu Xuân Vĩnh cùng lãnh đạo các sở ban ngành đón tiếp cởi mở. Ông Thanh và Lãnh đạo tỉnh đã thông báo các cho nhà đầu tư biết về kế hoạch phát triển trọng tâm của Tỉnh, trong đó có năng lượng tái tạo.

Công ty chúng tôi đã nhanh chóng quyết định đầu tư nhà máy Điện mặt trời 168MW tại huyện Ninh Sơn. Dự án của chúng tôi được Bộ Công thương, Thủ tướng Chính phủ cùng Tập đoàn Điện lực Việt Nam hỗ trợ tạo điều kiện về các thủ tục hành chính nhanh gọn đúng quy định. Dự án khởi công ngày 7/6/2018 và đã chính thức hoà vào điện lưới Quốc gia ngày 17/6/2019.

Kiến tạo và đồng hành

Sự năng động của Lãnh đạo Tỉnh cũng như các sở ban ngành và địa phương đã giúp khai thác triệt để khả năng phát triển cho Ninh Thuận. Với phương châm “kiến tạo và đồng hành cùng doanh nghiệp” thì chắc chắn không gì là không thể từ năng lượng Điện mặt trời kết hợp nông nghiệp công nghệ cao, du lịch biển, cây công nghiệp hợp với thổ nhưỡng của Ninh Thuận.

Lãnh đạo Tỉnh đã và đang tiếp tục tham gia đoàn công tác của Thủ tướng mỗi dịp ra nước ngoài để tranh thủ tìm hiểu, trao đổi kinh nghiệm với các nước có điểm mạnh trong phát triển kinh tế tương tự Ninh thuận. Chủ tịch UBND Lưu Xuân Vĩnh đã đi Canada để tham quan học hỏi cách trồng nho, thăm làm việc với các tập đoàn mạnh về du lịch... Các Phó Chủ tịch Tỉnh phụ trách về công nghiệp, nông nghiệp và du lịch cũng tích cực đi thăm, học hỏi các nước trong khu vực về năng lượng tái tạo, kết hợp nông nghiệp để tạo giá trị gia tăng và tạo thêm công ăn việc làm cho bà con nông dân.

Cuối tháng 5/2019, theo lời mời của Công ty CP điện mặt trời Sunseap Link, đoàn công tác của Tỉnh do ông Trần Quốc Nam dẫn đầu đã tham gia nghiên cứu, học tập kinh nghiệm thực hiện các dự án điện năng lượng tái tạo kết hợp nông nghiệp công nghệ cao tại Singapore và Malaysia.

Với sự hỗ trợ của Công ty Sunseap Link và các đối tác tại Singapore và Malaysia, Đoàn công tác đã có chuyến công tác thật sự bận rộn, hiệu quả.

Cũng trong thời gian này, ông Phạm Văn Hậu đã dẫn đầu một đoàn công tác đi Nhật Bản để nghiên cứu học hỏi và ứng dụng trong lĩnh vực phát triển năng lượng tái tạo kết hợp nông nghiệp.

Ngoài ra, điểm nổi bật của Ninh Thuận là phát triển du lịch và khách sạn. Bờ biển nơi đây đã sống dậy và vươn lên với những khu Resort cao cấp, khách sạn 5 sao tổng cộng lên tới hơn 4000 phòng. Ông Lê Văn Bình, Phó Chủ tịch UBND Tỉnh thông báo với các nhà đầu tư, Chính phủ đã đồng ý bổ sung các khu du lịch Bình Tiên - Vĩnh Hy, Cà Ná - Mũi Dinh vào qui hoạch các khu du lịch quốc gia năm 2020 tầm nhìn đến năm 2030.

Cần chính sách dài hơi

Ninh Thuận không chỉ là tiềm năng mà đã trở thành tỉnh thu hút đầu tư trong Top 5 cả nước. Các dự án hàng ngàn tỷ đồng đã được đầu tư trực tiếp vào Tỉnh, góp phần quan trọng cho phát triển kinh tế của Ninh Thuận.

Với định hướng và chủ trương nhất quán do Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân và cơ chế chính sách trúng và chuẩn của Chính phủ sẽ tạo động lực quan trọng cho các nhà đầu tư đến, trụ lại và coi mình là một thành viên của Tỉnh để cùng phát triển. Mặc dù thành quả sau 2 năm qua đã khẳng định được vị thế của Ninh Thuận, nhưng vẫn cần hơn một chính sách dài hơi và hợp lý của Chính phủ. Bởi lẽ các quyết sách phải có thời gian phù hợp như Quyết định số 11/2017/QĐ-TTG chỉ có hiệu lực đến 30/6/2019 thời hạn của quyết định chỉ trong 24 tháng và các dự án liên quan tới thu hồi giải phóng mặt bằng khó có thể hoàn thành.

Một tỉnh đầy tiềm năng về Điện mặt trời tái tạo nhưng giá thành theo dự thảo là 1.525đ/kWh là quá thấp. Với giá điện này thì dự án thu hồi vốn phải mất hơn 17 năm, mà dòng đời của thiết bị không quá 20 năm phải thay mới. Chắc không ngân hàng hoặc các tổ chức tín dụng nào dám cho vay tiền và Nhà đầu tư cũng không dám đầu tư vào dự án đầy mạo hiểm và nguy cơ phá sản lên đến 85%.

Lãnh đạo tỉnh Ninh Thuận đã cố gắng, Nhà đầu tư mong muốn được đầu tư, nhưng quyết định đầu tư lại phụ thuộc khá lớn vào một cơ chế chính sách hợp lý. Chẳng hạn, không thể xây dựng cơ chế bằng cách so sánh giá điện Việt Nam và các nước phát triển, mà nên dựa trên thực tế. Và hơn nữa giá điện thương phẩm do tư nhân đầu tư mang lợi ích cho xã hội, bảo vệ môi trường, giảm nợ công cho đất nước và thấp hơn giá điện than là 1.896đ/kWh - một trong những tác nhân đang tàn phá môi trường, gây hiệu ứng nhà kính.

Thiết nghĩ, chúng ta cần lắm một chính sách thông thoáng, phù hợp với Việt Nam và nằm trong quy luật chung của đa số các nước chậm phát triển, cũng như đang phát triển. Mặc nhiên chúng ta phải nhìn nhận rằng, đất nước ta vẫn nằm trong nhóm các nước thu nhập thấp và đang phát triển để hiểu mình, hiểu người, đưa đất nước từng bước tiến về phía trước một cách vững bền.