Phạm Ngọc Thạch và Abd el-Krim

Tù hàng binh Pháp trong chiến dịch Điện Biên Phủ (1954).

Ấy thế mà một tài liệu của Trường đại học Bagdha (Irak) 1988, công bố một lá thư của bác sĩ Phạm Ngọc Thạch nhân danh Chính phủ kháng chiến Việt Nam chống Pháp gửi cho ông Abd el-Krim, lãnh tụ phong trào giải phóng Bắc Phi sống lưu vong ở Le Caire (Ai Cập). Thư viết bằng tiếng Pháp (khoảng năm 1948-1949) như sau:

“Kính thưa Ngài Tôn trưởng Abd el-Krim,

Tôi được Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ủy nhiệm gửi đến Ngài Tôn trưởng những lời chào nồng nhiệt nhất và những lời chúc tốt đẹp nhất nhân dịp Ngài Tôn trưởng trở lại đất A Rập. Nhân dân Việt Nam đã theo dõi một cách thiết tha và ngưỡng mộ cuộc đấu tranh của Ngài chống đế quốc Pháp từ năm 1922, đánh giá cao lòng dũng cảm và đức hy sinh của Ngài; nhân dân Việt Nam chắc chắn là việc Ngài trở lại sẽ điểm giờ giải phóng cho tất cả các người anh em Hồi giáo của chúng ta ở Bắc Phi.

Thưa Ngài, Chính phủ cũng như nhân dân chúng tôi cương quyết theo đuổi cuộc đấu tranh vũ trang cho đến thắng lợi giải phóng Việt Nam, mặc dù kẻ thù có ưu thế vũ khí, mặc dù không thể chạy đua với kẻ địch về quân số và trang bị. Vả lại, phần lớn đất nước ở dưới quyền kiểm soát của chúng tôi, trong khi chỉ những thành phố chính bị Pháp kiểm soát.

Chúng tôi tin vào chiến thắng cuối cùng vì nhân dân chúng tôi đã xây dựng mặt trận đoàn kết hậu thuẫn cho Chính phủ Hồ Chí Minh. Cuộc đấu tranh của chúng tôi cũng là của Ngài, và cuộc đấu tranh của Ngài chẳng khác gì cuộc đấu tranh của chúng tôi. Vì vậy, sự đoàn kết giữa các phong trào giải phóng nhân dân chúng ta có khả năng chấm dứt chủ nghĩa đế quốc Pháp.

Thưa Ngài, Chính phủ Hồ Chí Minh trân trọng đề nghị Ngài sử dụng uy tín tinh thần lớn lao của Ngài để bảo binh lính Bắc Phi khước từ sang Việt Nam, và kêu gọi những công nhân khuân vác bến tàu tẩy chay các tàu Pháp sang Việt Nam.

Với lời chúc tốt lành nhất của nhân dân Việt Nam về sự giải phóng Bắc Phi và thắng lợi của dân tộc lớn lao của Ngài trong cuộc chiến tranh thiêng liêng chống đế quốc Pháp, chúng tôi xin Ngài nhận những lời chào kính trọng của chúng tôi.

Phạm Ngọc Thạch”.

Chắc chắn là giữa Chính phủ Hồ Chí Minh và lãnh tụ Abd el-Krim có những trao đổi theo hướng này. Do đó, không lạ gì, Abd el-Krim công bố lời kêu gọi các dân tộc Bắc Phi (4/4/1949) hãy đoàn kết với các dân tộc Đông Dương đang chiến đấu chống thực dân Pháp, trong có đoạn viết:

“Cũng những ngày này năm ngoái, thực dân Pháp đã đem một đội quân gồm con em Bắc Phi Ả Rập để đương đầu với phong trào giải phóng Đông Dương. Tôi cho là nhiệm vụ dân tộc của tôi đã buộc tôi phải đưa ra lời kêu gọi vạch rõ kết cục bi thảm của họ và nhắc họ là tôn giáo Đạo Hồi của chúng ta và những truyền thống Ả Rập của chúng ta không cho phép chúng ta ủng hộ cái sai chống cái đúng, củng cố những cơ sở của sự bất công chống công lý... Nếu các bạn buộc phải ở trong hàng ngũ địch... hãy chọn phía những người hi sinh vì độc lập... trung thành với sự nghiệp tự do”.

Sau trận Biên giới, năm 1951, Đảng Cộng sản Morocco cử một ủy viên Trung ương là M.Ben Aomar Lahrach (sau lấy tên là Anh Mã, và Marouj) sang làm công tác vận động binh lính Bắc Phi và giáo dục tù hàng binh Bắc Phi.

Hữu Ngọc