Phát huy giá trị Di tích lịch sử Bót Catinat

Không chỉ mang giá trị lịch sử cách mạng, Bót Catinat còn mang dấu ấn kiến trúc Pháp tân cổ điển, thích ứng với khí hậu nhiệt đới, tạo nên điểm nhấn trong không gian trung tâm đô thị.

Kết nối nguồn lực cộng đồng và trí thức người Việt tại Thái Lan Cầu vồng trên đảo Đá Tây A Đưa tiếng Việt vang xa

Sở Văn hoá và Thể thao TP. Hồ Chí Minh vừa tổ chức Hội thảo khoa học Di tích lịch sử Bót Catinat. Đây là dịp tập hợp tư liệu, ý kiến đánh giá từ các cơ quan chuyên môn, nhân chứng lịch sử và các nhà nghiên cứu, nhằm làm sáng tỏ giá trị lịch sử-văn hóa của công trình, đồng thời bàn giải pháp bảo tồn, phát huy di sản này trong đời sống đương đại.

Phát huy giá trị Di tích lịch sử Bót Catinat

Quang cảnh Hội thảo. (Nguồn: Báo Văn Hoá)

More from WVR
Cầu vồng trên đảo Đá Tây A

Tham dự Hội thảo có đại diện lãnh đạo các sở, ngành TP. Hồ Chí Minh; các cơ quan tham mưu của Thành ủy và UBND thành phố; đại diện các hội chuyên ngành như Hội Di sản văn hóa, Hội Khoa học lịch sử, Hội Kiến trúc sư; các trường đại học, viện nghiên cứu, bảo tàng, thư viện; các nhà khoa học, nhà nghiên cứu và nhân chứng lịch sử.

Chia sẻ tại Hội thảo, các nhà nghiên cứu đều thống nhất rằng Bót Catinat là di tích đặc biệt, cần được bảo tồn trên cả phương diện giá trị lịch sử cách mạng và giá trị kiến trúc đô thị.

Nhiều tham luận gợi ý xây dựng không gian trưng bày tư liệu, tái hiện hình ảnh đấu tranh của các chiến sĩ cách mạng, kết hợp hoạt động tưởng niệm tri ân.

Bên cạnh đó, có ý kiến về việc lựa chọn tên gọi chính thức cho di tích, nên giữ tên “Bót Catinat” như một ký ức dân gian, đồng thời ghi rõ các tên gọi chính thống qua từng giai đoạn để phản ánh đầy đủ tiến trình lịch sử.

Các nhà khoa học cũng nhấn mạnh, bảo tồn Bót Catinat không chỉ là lưu giữ một tòa nhà, mà là bảo tồn ký ức đô thị Sài Gòn – TP. Hồ Chí Minh.

Trong bối cảnh thành phố đang trở thành siêu đô thị hiện đại, việc bảo vệ ký ức lịch sử càng có ý nghĩa, bởi phát triển không thể xóa bỏ nền tảng nguồn cội.

Dấu tích Bót Catinat xưa. (Ảnh: T.L Nguyễn Mỹ Hạnh)

Bót Catinat tại số 164 đường Đồng Khởi được xây dựng vào nửa cuối thế kỷ XIX, trên đại lộ trung tâm bậc nhất của Sài Gòn thời thuộc địa.

Ban đầu, công trình là Kho bạc công do chính quyền thực dân Pháp xây dựng để phục vụ việc quản lý tài chính. Đến cuối thế kỷ XIX, nơi đây còn là trụ sở của nhiều cơ quan tài chính khác nhau như Sở Thu thuế địa phương (Recette locale) và sau đó là Kho bạc địa phương.

Đến năm 1917, trụ sở cảnh sát được mở rộng sang số 164 đường Catinat và nơi này trở thành Nha Cảnh sát và Mật thám. Từ đây, công trình được sử dụng như một trung tâm đầu não của bộ máy an ninh thuộc địa, nơi giám sát, đàn áp và khủng bố phong trào cách mạng ở Nam Bộ.

Trong suốt 28 năm (1917-1945), hàng ngàn chiến sĩ cách mạng bị giam giữ, thẩm vấn, tra tấn tại đây; trong đó có nhiều lãnh tụ tiêu biểu như Tôn Đức Thắng, Phạm Văn Đồng, Nguyễn Thị Minh Khai, Hà Huy Tập, Trần Văn Giàu, Huỳnh Tấn Phát, Nguyễn Văn Linh…

Sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, Bót Catinat có thời gian ngắn trở thành cơ quan đầu não của Quốc gia tự vệ cuộc Sài Gòn-Chợ Lớn, trước khi trở thành Bộ Nội vụ của chính quyền Sài Gòn. Sau ngày 30/4/1975, tòa nhà được giao cho Sở Văn hóa-Thông tin, nay là Sở Văn hóa và Thể thao TP. Hồ Chí Minh.