| Hai tàu thực thi pháp luật của Trung Quốc bắn cảnh cáo bằng vòi rồng vào một tàu Philippines ở Biển Đông. (Ảnh: VCG) |
Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. phát biểu tại lễ tốt nghiệp Học viện Quân sự Philippines mới đây rằng quốc gia Đông Nam Á này phải đối mặt với những động thái thách thức luật pháp quốc tế.
Không đề cập đích danh tên nước nhưng nhà lãnh đạo Philippines khẳng định quyết tâm của Philippines trong việc bảo vệ mạnh mẽ "những gì là của mình".
Những phát biểu mạnh mẽ trên của nhà lãnh đạo Philippines được đưa ra trong bối cảnh mâu thuẫn, đôi khi là các cuộc đụng độ gay gắt diễn ra ngày càng thường xuyên giữa lực lượng tuần duyên và quân đội Philippines với phía Trung Quốc tại Biển Đông.
Động thái đáng chú ý mới nhất gần đây là thông báo ngày 18/5 của Quân đội Philippines về thay đổi chỉ huy giám sát các lực lượng ở Biển Tây Philippines, Vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của nước này tại Biển Đông.
Theo đó, Chuẩn đô đốc Alfonso Torress Jr. sẽ thay thế Phó Đô đốc Alberto Carlos làm chỉ huy Bộ Tư lệnh miền Tây Philippines (Wescom) trên đảo Palawan, hòn đảo có bờ biển phía Tây tiếp giáp Biển Đông và là đảo lớn của Philippines.
Theo thông cáo từ quân đội Philippines, quyết định bổ nhiệm là “một phần kế hoạch điều chỉnh nhân sự lãnh đạo và vị trí then chốt trong quân đội, cần thiết để thích ứng với môi trường an ninh biến động và ứng phó hiệu quả các thách thức mới nổi”.
Sự kiện này diễn ra sau một loạt sự cố liên quan đến tàu Philippines và Trung Quốc gần các rạn san hô đang tranh chấp ở Biển Đông khiến quan hệ ngoại giao căng thẳng.
Có thể kể đến trong số này là các cuộc tấn công bằng vòi rồng của tàu hải cảnh Trung Quốc cũng như các vụ va chạm nhỏ trong những tháng gần đây mà Manila cáo buộc tàu Trung Quốc đã làm hư hỏng tàu thuyền của Philippines và khiến một số binh sĩ bị thương.
Không chỉ có những phát biểu thể hiện sự cứng rắn và quyết tâm bảo vệ các tuyên bố chủ quyền, Philippines thời gian gần đây liên tục củng cố các mối quan hệ đồng minh, đối tác để thúc đẩy năng lực quốc phòng.
Mới đây, Philippines đã đồng ý mua 5 tàu tuần tra của lực lượng bảo vệ bờ biển từ Nhật Bản theo một thỏa thuận trị giá hơn 400 triệu USD.
Bộ Ngoại giao Nhật Bản sau đó ra tuyên bố cho biết Nhật Bản sẽ cho Philippines vay 64,38 tỷ Yên (413 triệu USD) để mua 5 tàu phản ứng đa năng dài 97m và chi trả cho việc “phát triển các cơ sở hỗ trợ cần thiết”.
Tuyên bố có đoạn: “Điều này sẽ hỗ trợ Lực lượng bảo vệ bờ biển Philippines (PCG) cải thiện khả năng thực hiện các hoạt động hàng hải, đặc biệt là giải quyết tình trạng tội phạm xuyên quốc gia”.
Tokyo hiện là nhà cung cấp hỗ trợ phát triển nước ngoài hàng đầu cho Philippines.
PCG hiện có 2 tàu tuần tra và thực tế là không đủ đáp ứng đòi hỏi nhiệm vụ tại các vùng biển xung quanh quốc đảo rộng lớn này.
Trong những tháng gần đây, tàu thuyền Philippines đã xảy ra một số vụ va chạm với tàu hải cảnh Trung Quốc xung quanh các rạn san hô đang tranh chấp ở Biển Đông.
Trong khuôn khổ nỗ lực tăng cường hợp tác an ninh, Manila và Tokyo đang đàm phán một hiệp ước quốc phòng cho phép hai bên triển khai quân đội trên lãnh thổ của nhau. Lãnh đạo Nhật Bản và Philippines - đều là đồng minh lâu năm của Mỹ - cũng đã tới Washington vào tháng trước để dự hội nghị thượng đỉnh ba bên với Tổng thống Mỹ Joe Biden.