Tham gia đoàn có Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hoàng Đạo Cương; Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình Trần Huy Tuấn cùng đại diện lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương và địa phương.
| Phó Thủ tướng Mai Văn Chính (thứ ba, từ phải qua) nghe báo cáo tại khu vực Bến thuyền Tràng An. (Nguồn: Báo Văn Hóa) |
Phó Thủ tướng và đoàn công tác đã trực tiếp khảo sát các khu vực trọng điểm gồm Bến thuyền Tràng An, khu vực núi chùa Bái Đính, Di tích quốc gia đặc biệt Cố đô Hoa Lư và khu danh thắng Tam Cốc - Bích Động.
Đây đều là những địa điểm cốt lõi nằm trong phạm vi lập quy hoạch của quần thể di sản.
Đồ án Quy hoạch bảo quản, tu bổ và phục hồi Danh lam thắng cảnh quốc gia đặc biệt Tràng An - Tam Cốc - Bích Động được xác định là quy hoạch chuyên ngành văn hóa, thực hiện theo các quy định pháp luật về quy hoạch và di sản văn hóa.
Quy hoạch hướng tới mô hình “di sản sống”, trong đó bảo tồn gắn chặt với giáo dục, nghiên cứu, du lịch và sinh kế bền vững, nhằm đưa Tràng An trở thành trung tâm du lịch di sản hàng đầu Việt Nam, điểm đến quốc tế và động lực tăng trưởng xanh của tỉnh Ninh Bình.
Theo Quyết định số 821/QĐ-TTg ngày 10/7/2023 của Thủ tướng Chính phủ, phạm vi lập quy hoạch bao gồm toàn bộ khu danh lam thắng cảnh quốc gia đặc biệt Tràng An – Tam Cốc – Bích Động với diện tích 9.310 ha.
Trong đó, vùng lõi rộng khoảng 4.534 ha, là khu vực bảo vệ đặc biệt các giá trị địa chất, địa mạo, cảnh quan, lịch sử và văn hóa; vùng đệm rộng hơn 4.776 ha, là không gian sinh thái, dân cư, làng nghề và phát triển bền vững.
Mục tiêu quy hoạch nhằm bảo tồn giá trị nổi bật toàn cầu của di sản, thực hiện đầy đủ các cam kết với UNESCO; đồng thời kết hợp hài hòa giữa bảo tồn và phát triển kinh tế – xã hội. Quy hoạch xác lập rõ ranh giới, chỉ tiêu sử dụng đất, tổ chức không gian – hạ tầng, cơ chế thu hút đầu tư và phát huy vai trò của cộng đồng cư dân địa phương.
Quy hoạch đặt trọng tâm vào việc bảo quản, tu bổ và phục hồi các di tích lịch sử; phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể; giáo dục truyền thống, bản sắc văn hóa; đồng thời đề xuất các giải pháp phát triển hạ tầng kinh tế – xã hội, văn hóa và du lịch gắn với bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu và thiên tai.
Về định hướng phát triển, quy hoạch xác định chiến lược phụng dưỡng thiên nhiên, phục dựng cảnh quan, phục sinh văn hóa, phục hồi di tích và phát triển bền vững.
Đối với vấn đề dân sinh trong vùng lõi di sản, quy hoạch giữ nguyên hiện trạng các khu dân cư tập trung; cho phép người dân chuyển đổi một phần đất vườn, ao sang đất ở để đáp ứng nhu cầu thiết yếu, song kiểm soát chặt chẽ về mật độ xây dựng, chiều cao và kiến trúc nhằm hạn chế đô thị hóa tự phát.
Hoạt động kinh tế được định hướng theo hướng du lịch bền vững, kiểm soát tải trọng khách và loại hình lưu trú. Trong vùng lõi di sản, chỉ cho phép phát triển homestay quy mô nhỏ và vừa, hài hòa với cảnh quan, giảm thiểu tác động môi trường, góp phần khắc phục tình trạng ô nhiễm và ùn tắc giao thông đường thủy.
Quy hoạch cũng đề ra lộ trình hoàn thiện hệ thống hạ tầng kỹ thuật, không gian văn hóa, bảo tồn hệ sinh thái rừng đặc dụng và hệ thống thủy văn tự nhiên; liên kết dòng chảy sông Sào Khê – Hoàng Long – Đáy.
Hệ thống giao thông được tổ chức với các bãi đỗ xe tập trung, phát triển giao thông công cộng nhằm giảm áp lực phương tiện cá nhân vào vùng lõi di sản. Danh mục 14 di tích quốc gia và 29 di tích cấp tỉnh được đề xuất tu bổ, nâng cấp, thể hiện cam kết mạnh mẽ trong bảo tồn các giá trị lịch sử – văn hóa.
| Phó Thủ tướng Mai Văn Chính nghe báo cáo tại Khu di tích Cố đô Hoa Lư. (Nguồn: Báo Văn Hóa) |
Về tiến độ, Đồ án Quy hoạch đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức thẩm định ngày 13/11/2025; hiện đang được hoàn thiện để trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt theo quy định.
Tại buổi làm việc, Phó Thủ tướng Mai Văn Chính ghi nhận nỗ lực của Ninh Bình và các bộ, ngành liên quan; đồng thời yêu cầu hồ sơ quy hoạch cần bảo đảm đầy đủ căn cứ pháp lý, khoa học và thực tiễn, làm rõ các giá trị nổi bật của di sản, giữ nguyên hiện trạng, tuyệt đối không chuyển đổi đất trồng lúa và đất nông nghiệp lâu năm sang đất ở, nhằm bảo vệ lâu dài các giá trị văn hóa, lịch sử và cảnh quan tự nhiên của Tràng An.
Dịp này, Phó Thủ tướng cùng đoàn công tác đến thăm, chúc mừng Giáng sinh tại Nhà thờ giáo xứ Ninh Bình, phường Hoa Lư và Tòa Giám mục Bùi Chu, xã Xuân Trường.