| Năm 2017, 39% trẻ em gái Afghanistan biết chữ so với 20% năm 2005. (Nguồn: Abcnews) |
Khi Sajida, 26 tuổi, bị mất đứa con thứ ba chỉ trong những tuần đầu sau khi sinh, các bác sĩ nói với cô đó là “ý muốn của Chúa”. Họ cho rằng các con cô sinh non, nhỏ hơn bình thường và có vấn đề về tim.
Lúc Sajida mang thai đứa con thứ tư, không nhân viên y tế nào có thể khẳng định với cô rằng lần sinh tiếp theo sẽ an toàn.
Hiện hệ thống y tế của Afghanistan đang trong tình trạng rất kém và rất cần sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế. Việc các nhà tài trợ cắt giảm viện trợ trong những năm gần đây đã làm tổn hại đến khả năng tiếp cận chăm sóc sức khỏe của phụ nữ, thậm chí ảnh hưởng đến tính mạng của họ.
Hiện ở Afghanistan không còn các dịch vụ y tế như trước đây trong bối cảnh các bệnh viện hết tiền để mua sắm các vật tư cơ bản. Những chi phí đó sẽ chuyển cho bệnh nhân gánh chịu.
Tuy vậy, nhiều bệnh nhân Afghanistan không còn khả năng chi trả, thậm chí không đủ tiền để thuê xe di chuyển từ nhà đến các cơ sở y tế.
Dịch Covid-19 đã làm tăng đáng kể tỷ lệ nghèo đói ở Afghanistan, từ 55% năm 2015 lên con số ước tính 61% đến 72% vào năm 2020.
Do không có điều kiện tiếp cận với các biện pháp tránh thai hiện đại, phụ nữ Afghanistan thường có nhiều con hơn họ muốn. Mỗi lần mang thai là mỗi lần họ đối mặt với nhiều rủi ro về sức khỏe và tính mạng khi các dịch vụ chăm sóc trước và sau sinh rất yếu kém.
Bởi thế, khi biết tin quân đội Mỹ sẽ rời Afghanistan trước ngày 11/9, những phụ nữ ở quốc gia đã trải qua 40 năm chiến tranh không khỏi không sợ hãi.
Không có gì đảm bảo bạo lực sẽ chấm dứt. Taliban có thể mở rộng phạm vi kiểm soát. Phụ nữ có thể bị từ chối cơ hội tiếp cận giáo dục, việc làm và tự do đi lại.
Trong những năm qua, viện trợ quốc tế cho Afghanistan giảm mạnh. Mỹ và Anh, những nhà viện trợ lớn của Afghanistan, đã cắt giảm nguồn viện trợ, đặt ra những mối đe dọa mới.
Tại hội nghị các nhà tài trợ Geneva tháng 11/2020, Liên minh châu Âu (EU) cam kết chi 1,2 tỷ Euro cho Afghanistan trong 4 năm tới, tại thời điểm tổng viện trợ cho nước này giảm khoảng 20%. Tuy nhiên, có nhiều ngờ vực về mức độ thực hiện cam kết nếu tình hình an ninh xấu đi đáng kể hoặc Taliban chiếm quyền kiểm soát lớn hơn ở Afghanistan.
Theo một báo cáo do Hội đồng Tình báo Quốc gia Mỹ công bố ngày 4/5, Taliban sẽ "làm thụt lùi nhiều" thành quả về quyền của phụ nữ ở Afghanistan nếu lực lượng vũ trang này giành lại được quyền lực tại quốc gia Tây Nam Á.
Đánh giá của Hội đồng này cho rằng, những thành quả về quyền tiếp cận giáo dục và y tế cho phụ nữ và trẻ em gái trong những năm qua có khả năng sẽ gặp rủi ro sau khi liên quân do Mỹ đứng đầu rút khỏi Afghanistan
Báo cáo của Cơ quan giám sát đặc biệt về tái thiết Afghanistan, một tổ chức của chính phủ Mỹ, cho thấy hiện có 3,5 triệu trong số khoảng 9 triệu học sinh ở Afghanistan là nữ sinh. Cuộc khảo sát gần đây của tổ chức này tiến hành đối với người Afghanistan cho thấy hơn 8/10 người được hỏi nói rằng việc bảo vệ quyền của phụ nữ trong một thỏa thuận hòa bình giữa các bên là rất quan trọng.
Tuy khả năng tiếp cận giáo dục và chăm sóc sức khỏe của phụ nữ ở Afghanistan được cải thiện trong những năm gần đây nhưng vẫn còn nhiều hạn chế.
Thống kê của Cơ quan giám sát đặc biệt về tái thiết Afghanistan cho thấy, năm 2017, 39% trẻ em gái biết chữ so với 20% năm 2005.
Tuy vậy, báo cáo này cũng chỉ rõ: “Bất chấp một số tiến bộ đáng kể, Afghanistan vẫn là một trong những nơi thách thức nhất trên thế giới đối với phụ nữ. Các nỗ lực của Mỹ nhằm hỗ trợ phụ nữ, các trẻ em gái và bình đẳng giới tại Afghanistan đưa lại những kết quả không rõ ràng”.