Săn lùng ngưu vươngỞ cái đất biển Đồ Sơn không ai không biết cụ Đinh Đắc Xề - người “ẵm” trọn bộ huy chương trong các mùa lễ hội chọi trâu. Gần 20 mùa giải qua đều có trâu của cụ tham gia. Đến nay, khi thấy sức mình không còn kham nổi cụ đã bàn giao lại “sự nghiệp” cho 2 người con trai là Đinh Đắc Cường và Đinh Đắc Đoàn. Cụ Xề bộc bạch, chọn trâu chọi khó lắm chứ không như trâu cày. Hoàn toàn không là chuyện chơi đơn thuần mà nó là danh dự và kèm sự may rủi... Thế mới biết thú chơi cũng lắm công phu! Để sở hữu 1 con trâu tốt có khi phải ngược lên các tỉnh phía Bắc, hoặc vào tận miền Trung, rồi thậm chí “dạt” sang cả nước bạn Lào để săn “ngưu chiến”. Thế nhưng, nguồn trâu thì ngày càng cạn kiệt nên dân chơi trâu chọi từ vài năm nay phải sử dụng dịch vụ của cánh xe ôm, lái trâu ở khắp nơi mà dân trong nghề gọi là đám “chim lợn” - hễ phát hiện ở đâu có “ngưu chiến” là lập tức lên đường. Nhưng không phải lúc nào cũng may mắn, nhiều khi vượt cả ngàn km để “gặp” một con trâu có bộ răng đẹp nhưng lại hỏng xoáy. Con được xoáy nhưng lại kém sừng. Con được sừng lại hỏng cẳng...Có con 4 răng, 2 xoáy, sừng trun, cẳng chúm, trông rất tơ và đẹp nhưng với dân sành trâu thì cũng “ưu tiên” xếp vào loại... kéo cày tốt. Kinh nghiệm truyền đời cùng với hàng chục năm chơi trâu chọi, anh Đinh Khắc Đoàn khẳng định: “Trâu ngà, gà cựa” - đôi ngà là vũ khí hiệu quả nhất để chống lại đối phương nên trâu chọi phải có đôi sừng to, 2 đầu chân sừng sát nhau. Tiếp đến là cặp mắt. Một con trâu “đầu gấu” thì tất cả thể hiện qua cặp mắt ti hí luôn đỏ ngầu với mí và lông mi dày. Bốn vó cũng phải chắc chắn, kheo mãn, đuôi trai, da dày, lông rậm... Chọn trâu đã khó, chuyện huấn luyện và chăm sóc trâu còn vất vả gấp nhiều lần. Bài tập đầu tiên là cho trâu đứng vạ đường cho chạ người (quen người). Tiếp theo là khua trống, chiêng cho trâu thích nghi với không khí lễ hội. Gặp phải con trâu bất kham, giật thừng, bất phục xông ra chạy khắp cánh đồng trong xã, chỉ có thể dùng mẹo mới tóm được dây thừng cột mũi trâu. Nhiều khi trâu dở chứng xông đến “đọ sừng” với bất cứ trâu nào nó gặp. Vì thế, phải biết cách nắm mũi trâu thế nào để trâu đứng yên, để nó vừa sợ, vừa phục tùng. Tuy nhiên, vất vả nhất vẫn là bài tập thể lực cho “ông trâu”. Sau những bài tập thể lực thì lại phải luyện bản lĩnh bằng cách cho 2 trâu đứng 2 bên cổng sắt “nhé” nhau nhằm kích thích “máu chiến” để trâu hăng mỗi khi lâm trận.Lâm trậnHội chọi trâu truyền thống hàng năm tại Đồ Sơn thường được tổ chức hai lần, vòng loại và vòng chung kết. Do vậy, trâu lọt vào vòng chung kết thường là những trâu khoẻ, được huấn luyện bởi những chủ trâu nhiều kinh nghiệm. Những trận đấu trong hội chọi trâu bao giờ cũng thể hiện tài huấn luyện của các chủ trâu thể hiện từ cách dắt trâu vào sới, che cờ, thả trâu...Từ hai cửa Bắc- Nam, trâu được tháo dây mũi, bỏ cờ che mắt lao thẳng vào nhau bằng miếng dập (hay còn gọi là miếng hổ lao) - đây là miếng đánh phủ đầu rất hiệu quả của các ngưu chiến. Nhưng có những “ông trâu” có miếng tránh đòn này rất khôn khéo và hiệu quả chỉ bằng một cái lắc đầu. Nhưng theo kinh nghiệm của các “chuyên gia” về chọi trâu, những trâu lấy miếng đánh này làm thế mạnh thường ít hiệu quả vì tốn sức mà vòng chung kết lại phải trải qua nhiều “kháp đấu”. Những trâu được huấn luyện kỹ sẽ ra những miếng đòn sử dụng cặp sừng của mình để móc vào mắt, vào tai đối thủ và tận dụng miếng đòn kỹ thuật để hạ đối phương, giữ được sức mà chiến đấu tiếp. Còn nhớ, vòng chung kết chọi trâu năm ngoái, có trâu cáng đối thủ bổng chân rê đến năm mét, rồi ngã bổ nhào ra sân và quay đầu bỏ chạy…khiến người xem vô cùng thích thú.Một nét độc đáo khác của hội chọi trâu Đồ Sơn là dù trâu thắng hay thua trận đều bị xẻ thịt. Việc làm này mang ý nghĩa tâm linh từ lâu đời và tương truyền rằng, nếu du khách nào may mắn được thưởng thức thịt trâu chọi xào với loại rau muống đặc biệt chỉ mọc bên chân núi Đốc thì sẽ có được sức khỏe dồi dào.Đến với Đồ Sơn trong những ngày lễ hội chọi trâu, du khách không chỉ được ngắm nhìn vẻ đẹp hoang sơ và thơ mộng nổi tiếng miền duyên hải Bắc Bộ mà còn được hoà cùng tiếng trống của lễ hội mang đậm bản sắc văn hoá và tinh thần thượng võ của người dân đất Cảng.Nguyễn Long