Sa mạc Sahara từng bạt ngàn xanh tươi, là nơi sinh sống của nhóm người tiền sử

Ngọc Anh
Sa mạc Sahara là một trong những nơi khô cằn và hoang vắng nhất trên Trái đất, trải dài trên dải Bắc Phi qua 11 quốc gia và có diện tích tương đương với Trung Quốc hoặc Mỹ. Tuy nhiên, một nghiên cứu công bố trên tạp chí Thiên nhiên (Nature) mới đây cho biết, nơi đây không phải lúc nào cũng khắc nghiệt như vậy.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Sa mạc Sahara là một trong những nơi khô cằn và hoang vắng nhất trên Trái đất. (Nguồn: FLI Science)
Sa mạc Sahara là một trong những nơi khắc nghiệt nhất trên Trái đất. (Nguồn: FLI Science)
Theo nghiên cứu trên, trong khoảng thời gian từ khoảng 14.500-5.000 năm trước, nơi đây là một thảo nguyên xanh tươi, với nguồn nước dồi dào và tràn ngập sự sống. DNA thu được từ hài cốt của hai cá thể sống cách đây khoảng 7.000 năm tại nơi hiện là Libya cho thấy, sa mạc Sahara từng là nơi sinh sống của một dòng dõi bí ẩn, những người sống tách biệt với thế giới bên ngoài.

Các nhà nghiên cứu đã phân tích bộ gene đầu tiên của những người sống ở "sa mạc Sahara xanh tươi". Họ lấy DNA từ xương của hai người phụ nữ được chôn cất tại một nơi trú ẩn bằng đá có tên Takarkori ở phía Tây Nam xa xôi của Libya. Những người này được ướp xác tự nhiên, đại diện cho hài cốt người được ướp xác lâu đời nhất được biết đến.

Tin liên quan
Vườn thực vật Singapore: Vườn thực vật Singapore: 'Lá phổi xanh' hơn 100 năm tuổi của đảo quốc sư tử

Nhà khảo cổ học Johannes Krause thuộc Viện Nhân chủng học tiến hóa Max Planck (Đức), một trong những tác giả của nghiên cứu, khẳng định, "vào thời điểm đó, Takarkori là thảo nguyên xanh tươi với một hồ nước gần đó, không giống như cảnh quan sa mạc khô cằn ngày nay".

Bộ gene cho thấy, những cá thể Takarkori là một phần của dòng dõi con người riêng biệt và chưa được xác định trước đó, sống tách biệt với các quần thể cận Sahara và Á-Âu trong hàng nghìn năm.

"Điều thú vị là người Takarkori không cho thấy ảnh hưởng di truyền đáng kể nào từ các quần thể cận Sahara ở phía Nam hoặc Cận Đông và các nhóm châu Âu thời tiền sử ở phía Bắc. Họ vẫn bị cô lập về mặt di truyền mặc dù thực hành chăn nuôi - một sáng kiến văn hóa có nguồn gốc bên ngoài châu Phi", ông Krause nhấn mạnh.

Bằng chứng khảo cổ học cũng chỉ ra rằng những người này chăn thả gia súc đã thuần hóa. Các hiện vật được tìm thấy bao gồm những công cụ làm bằng đá, gỗ và xương động vật, đồ gốm, giỏ đan và tượng nhỏ chạm khắc.

Sa mạc Sahara từng bạt ngàn xanh tươi, là nơi sinh sống của nhóm người tiền sử
Xác ướp của những người sống ở "sa mạc Sahara xanh tươi". (Nguồn: Science Alert)

Tổ tiên của hai cá thể Takarkori được phát hiện có nguồn gốc từ dòng dõi Bắc Phi tách khỏi quần thể cận Sahara khoảng 50.000 năm trước. Điều đó trùng hợp với thời điểm các dòng dõi con người khác lan rộng ra ngoài lục địa và vào Trung Đông, châu Âu và châu Á - trở thành tổ tiên của tất cả mọi người bên ngoài châu Phi.

"Dòng dõi Takarkori có thể đại diện cho tàn dư của sự đa dạng di truyền có ở Bắc Phi từ 50.000-20.000 năm trước", nhà nghiên cứu chỉ rõ.

Dòng dõi của nhóm người này vẫn biệt lập trong suốt phần lớn thời gian tồn tại, trước khi Sahara trở nên khô cằn hơn. Khoảng năm 3.000 trước Công nguyên, vào cuối Thời kỳ ẩm ướt châu Phi, Sahara đã biến thành sa mạc nóng lớn nhất thế giới.

Theo ông Krause, mặc dù bản thân quần thể Takarkori đã biến mất vào khoảng 5.000 năm trước khi Thời kỳ ẩm ướt châu Phi kết thúc và sa mạc quay trở lại song dấu vết tổ tiên của họ vẫn tồn tại trong nhiều nhóm người Bắc Phi ngày nay.

"Di sản di truyền của họ mang đến một góc nhìn mới về lịch sử sâu xa của khu vực này", nhà khảo cổ học chia sẻ.

Châu Âu bị 'tấn công' bởi bão bụi bất thường từ sa mạc Sahara

Châu Âu bị 'tấn công' bởi bão bụi bất thường từ sa mạc Sahara

Không chỉ có Madrid, một số vùng khác của châu Âu đã bị bao phủ bởi một lớp bụi màu cam từ sa mạc Sahara. ...

Bãi biển nhân tạo ở châu Âu lấy hàng trăm nghìn tấn cát từ sa mạc lớn nhất thế giới

Bãi biển nhân tạo ở châu Âu lấy hàng trăm nghìn tấn cát từ sa mạc lớn nhất thế giới

Là một trong những bãi biển nhân tạo nổi tiếng nhất của quần đảo Canary, Playa de Las Teresitas ở Tenerife, Tây Ban Nha, được ...

Nguồn nước dồi dào xuất hiện tại Sahara, sa mạc khô cằn nhất thế giới

Nguồn nước dồi dào xuất hiện tại Sahara, sa mạc khô cằn nhất thế giới

Sau những trận mưa hiếm hoi ở sa mạc Sahara khu vực Đông Nam Morocco, hồ Iriqui, lòng hồ nổi tiếng đã khô cạn trong ...

Sa mạc Sahara mưa lớn đột xuất báo hiệu thời tiết cực đoan bất thường

Sa mạc Sahara mưa lớn đột xuất báo hiệu thời tiết cực đoan bất thường

Sa mạc Sahara, nơi nổi tiếng với sự khô cằn khắc nghiệt, vừa trải qua trận lũ lụt kinh hoàng do mưa lớn lần đầu ...

(theo Reuters)

Đọc thêm

Globe Soccer Awards: Lamine Yamal lại thua Ousmane Dembele

Globe Soccer Awards: Lamine Yamal lại thua Ousmane Dembele

Không nằm ngoài dự đoán, Lamine Yamal về nhì sau Ousmane Dembele trong cuộc đua giành danh hiệu cao quý nhất tại Globe Soccer Awards 2025.
Hé lộ tiền vệ đầu tiên cập bến Man Utd vào mùa Hè tới

Hé lộ tiền vệ đầu tiên cập bến Man Utd vào mùa Hè tới

Tiền vệ của Roma và đội tuyển Pháp Manu Kone dự kiến sẽ gia nhập Man Utd vào mùa Hè 2026.
Triều Tiên tập trận phóng tên lửa, Chủ tịch Kim Jong Un đích thân giám sát, kêu gọi phát triển 'không giới hạn' lực lượng hạt nhân

Triều Tiên tập trận phóng tên lửa, Chủ tịch Kim Jong Un đích thân giám sát, kêu gọi phát triển 'không giới hạn' lực lượng hạt nhân

Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong Un đã trực tiếp giám sát cuộc tập trận phóng tên lửa hành trình chiến lược tầm xa
Tình hình Ukraine: Đã đạt được thỏa thuận ngừng bắn tạm thời tại một khu vực, Tổng thống Mỹ 'nói đỡ' cho Nga, vạch lộ trình hòa bình 'trong vài tuần'

Tình hình Ukraine: Đã đạt được thỏa thuận ngừng bắn tạm thời tại một khu vực, Tổng thống Mỹ 'nói đỡ' cho Nga, vạch lộ trình hòa bình 'trong vài tuần'

Nga và Ukraine đã đạt được một thỏa thuận ngừng bắn tạm thời tại khu vực nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia (ZNPP).
Ảnh ấn tượng: Chủ tịch Triều Tiên kêu gọi đẩy mạnh sản xuất vũ khí, Syria nối lại quan hệ với một đồng minh của Mỹ, Israel xây thêm khu tái định cư

Ảnh ấn tượng: Chủ tịch Triều Tiên kêu gọi đẩy mạnh sản xuất vũ khí, Syria nối lại quan hệ với một đồng minh của Mỹ, Israel xây thêm khu tái định cư

Chủ tịch Triều Tiên đi thị sát hoạt động sản xuất tên lửa và đạn pháo, Nhật Bản xích lại gần hơn với Trung Á, Tổng thống Nga ra tối ...
Điểm tin thế giới sáng 29/12: 3 nước Baltic rút khỏi Công ước Ottawa, NATO tỏ thành ý với Mỹ, hơn 4.000 trường học Hàn Quốc đóng cửa

Điểm tin thế giới sáng 29/12: 3 nước Baltic rút khỏi Công ước Ottawa, NATO tỏ thành ý với Mỹ, hơn 4.000 trường học Hàn Quốc đóng cửa

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin tức đáng chú ý sáng ngày 29/12.
Kỷ niệm 76 năm Ngày truyền thống học sinh, sinh viên Việt Nam: Lan tỏa tinh thần 'Tâm trong – Trí sáng – Hoài bão lớn'

Kỷ niệm 76 năm Ngày truyền thống học sinh, sinh viên Việt Nam: Lan tỏa tinh thần 'Tâm trong – Trí sáng – Hoài bão lớn'

Sáng 28/12, tại Hà Nội, Lễ khai mạc Chương trình kỷ niệm 76 năm Ngày truyền thống học sinh, sinh viên và Hội Sinh viên Việt Nam đã chính thức diễn ra.
HAVINA GROUP: Góp phần kiến tạo nguồn nhân lực việt Nam trong tiến trình hội nhập quốc tế

HAVINA GROUP: Góp phần kiến tạo nguồn nhân lực việt Nam trong tiến trình hội nhập quốc tế

Havina Group từng bước xây dựng và phát triển hệ sinh thái giáo dục và nghê nghiệp đa tầng, hướng tới mục tiêu kết nối giáo dục Việt Nam với các chuẩn mực quốc tế, ...
Quyết định chiến lược về sách giáo khoa và vai trò của NXB Giáo dục Việt Nam

Quyết định chiến lược về sách giáo khoa và vai trò của NXB Giáo dục Việt Nam

Bộ GD&ĐT đã chọn bộ sách 'Kết nối tri thức với cuộc sống' của NXB Giáo dục Việt Nam làm sách giáo khoa thống nhất toàn quốc từ 2026-2027.
Học sinh Tp. Hồ Chí Minh được nghỉ Tết Nguyên đán 11 ngày

Học sinh Tp. Hồ Chí Minh được nghỉ Tết Nguyên đán 11 ngày

UBND Tp. Hồ Chí Minh vừa ban hành lịch nghỉ Tết Nguyên đán Bính Ngọ của ngành GD-ĐT, học sinh được nghỉ Tết Nguyên đán Bính Ngọ từ ngày 12/2 đến hết ngày 22/2.
Speaking 4 the Planet Pilot 2026: Khi tuổi trẻ cất tiếng vì tương lai bền vững

Speaking 4 the Planet Pilot 2026: Khi tuổi trẻ cất tiếng vì tương lai bền vững

Speaking 4 the Planet Pilot 2026 mở ra một sân chơi hùng biện song ngữ quy mô quốc gia, nơi học sinh Việt Nam thể hiện tư duy phản biện và tiếng nói trách nhiệm ...
Tinh thần yêu nước thời đại mới từ mỗi con người bình dị

Tinh thần yêu nước thời đại mới từ mỗi con người bình dị

Tinh thần yêu nước thời đại mới được định hình từ những con người bình dị mà xuất sắc.
Chế độ ăn nhiều chất béo làm tăng nguy cơ ung thư gan

Chế độ ăn nhiều chất béo làm tăng nguy cơ ung thư gan

Nghiên cứu của MIT công bố trên tạp chí Cell cho thấy chế độ ăn nhiều chất béo làm tế bào gan thoái hóa, từ đó âm thầm làm tăng nguy cơ ung thư gan.
Lựa chọn thực phẩm phù hợp cho bữa sáng tăng hiệu quả giảm cân

Lựa chọn thực phẩm phù hợp cho bữa sáng tăng hiệu quả giảm cân

Bữa sáng cân bằng dinh dưỡng, tỷ lệ phù hợp giúp ổn định đường trong máu, tăng khả năng đốt cháy chất béo, hỗ trợ kiểm soát ăn uống hiệu quả.
Đặt con người ở trung tâm phát triển bền vững

Đặt con người ở trung tâm phát triển bền vững

Luật Dân số mới của Việt Nam thể hiện sự chuyển dịch tư duy lập pháp, đặt con người làm trung tâm trong chiến lược phát triển quốc gia.
Luật Dân số: Hướng đi mới cho phát triển bền vững từ góc nhìn con người

Luật Dân số: Hướng đi mới cho phát triển bền vững từ góc nhìn con người

Ngày Dân số Việt Nam năm nay là dịp để khẳng định một chiến lược quan trọng: Lấy chất lượng dân số làm nền tảng cho phát triển bền vững.
Luật Dân số mới: Bước ngoặt trong chính sách phát triển dân số Việt Nam

Luật Dân số mới: Bước ngoặt trong chính sách phát triển dân số Việt Nam

Luật Dân số mới đánh dấu bước chuyển đổi từ kiểm soát số lượng sang nâng cao chất lượng dân số, cam kết đặt con người làm trung tâm phát triển.
5 dấu hiệu sức khỏe buổi sáng khiến cơ thể cần điều chỉnh

5 dấu hiệu sức khỏe buổi sáng khiến cơ thể cần điều chỉnh

Theo Tiến sĩ Matthew Walker, nếu buổi sáng liên tục cho cảm giác mệt mỏi, đó là lời nhắc rằng cơ thể đang cần được điều chỉnh.
Phiên bản di động