Sách dịch: Bức tranh còn đó những mảng tối

Giao lưu quốc tế về văn hóa trong những năm qua diễn ra hết sức mạnh mẽ và phong phú. Trong đó, lĩnh vực dịch thuật cũng diễn ra vô cùng sôi động. Tuy vậy, nhìn vào công tác dịch thuật của Việt Nam hiện nay, vẫn còn là bức tranh với nhiều mảng sáng tối đáng quan ngại.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
sach dich buc tranh con do nhung mang toi Tiến sĩ khoa học dịch sách văn học
sach dich buc tranh con do nhung mang toi Hiệu Constant: Đi đến cùng những khát vọng

Cần hiểu ý thức văn hóa trong dịch thuật ít nhất theo hai góc độ. Một là ý thức bảo tồn văn hóa của nước mình khi lựa chọn biên dịch một tác phẩm nước ngoài nào đó. Hai là ý thức văn hóa, ý thức hành nghề của các dịch giả.

sach dich buc tranh con do nhung mang toi

Ở góc độ thứ nhất, có thể nhận thấy, trong tình trạng dịch thuật hiện nay, vấn đề này đang dần bị xao lãng, rất cần cảnh báo. Hàng loạt tác phẩm nước ngoài đã dịch sang tiếng Việt không được chọn lựa một cách kỹ lưỡng. Trong khi tại quê hương của chính nó, các tác phẩm này bị coi là “rác văn hóa”, hạn chế lưu hành (đa phần là lan truyền trên cộng đồng mạng) thì khi sang đến Việt Nam, qua bàn tay của một số dịch giả, nhà xuất bản chạy theo thị hiếu, thị trường, chúng trở thành những tựa sách bán chạy, thu hút sự quan tâm của một bộ phận không nhỏ bạn đọc trẻ. Đó không hẳn chỉ là những sách truyện ngôn tình, mà còn được ngụy trang trong những vỏ bọc như các loại sách hướng nghiệp, sách dạy làm người, sách cuộc sống...

Ở góc độ thứ hai, trong thời kỳ giao tiếp liên văn hóa trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay, thị trường sách dịch có cơ hội nở rộ và phát triển phong phú hơn bao giờ hết. Nhằm chạy theo số lượng đầu sách, nhiều dịch giả có uy tín đã nhận nhiều bản hợp đồng dịch sách cùng một lúc. Khi không thể kham nổi số lượng sách dịch này, họ bèn tìm cách nhờ đến một bộ phận chuyên dịch thô. Sau khi có được bản dịch thô, dịch giả chỉ bỏ ít công sức gọt giũa lại câu chữ, sửa chữa đôi lỗi hành văn thì đã có một bản dịch hoàn chỉnh. Và tất nhiên, khi vừa xuất bản, hàng trăm lỗi sơ đẳng của bản dịch liền bị độc giả điểm mặt chỉ tên trong tâm trạng thở dài ngán ngẩm...

“Từ nay hãy gọi tôi là... dịch giả”?

Nếu như trước đây, đội ngũ dịch giả chủ yếu là các nhà nghiên cứu, có thời gian dài gắn bó với lĩnh vực mà mình dịch thuật, thì trong thời buổi toàn cầu hóa về ngôn ngữ và công nghệ như hiện nay, đội ngũ này đã mở rộng rất nhiều về đối tượng. Dễ nhận thấy, ngày nay, công việc phiên dịch còn có sự góp mặt của những người say mê dịch thuật, yêu thích văn chương.

Lẽ dĩ nhiên, đây là những dịch giả ngoại đạo về văn học (so với những dịch giả được đào tạo bài bản). Công việc dịch thuật văn chương, ít nhất đòi hỏi người dịch phải có kiến thức về văn học so sánh, ngôn ngữ học và đặc biệt là vốn văn hóa của hai nền văn hóa. Trong khi đó, đây là điểm yếu của nhiều người trẻ hiện nay khi tiến hành dịch một ấn phẩm nào đó.

Việc một đầu sách nào đó đang là sách “best seller” (sách bán chạy) ở nước sở tại và trên thế giới cũng khiến cho độc giả Việt (nhất là các bạn trẻ) ăn ngủ không yên. Nắm bắt nhu cầu không hề nhỏ này của thị trường sách Việt, nhiều đơn vị làm sách đã nhanh chóng liên hệ bản quyền và chuyển ngữ đầu sách đó tại Việt Nam. Chính sự gấp rút này đã tạo ra nhiều lỗ hổng trong công tác dịch thuật.

Trong những lỗ hổng đó, việc giao nhầm dịch giả được cho là tai hại nhất. Việc chọn mặt gửi vàng, tìm ra dịch giả xứng đáng là hết sức quan trọng. Thế nhưng, thực tế diễn ra thường không như vậy và với áp lực thời gian, những bản dịch này thường kém chất lượng. Mặt khác, sách “best seller” nhưng chưa chắc là sách có giá trị. Không hiếm những đầu sách được quảng bá rất rùm beng nhưng giá trị nội dung, ý nghĩa thực tiễn mà nó mang lại dường như chỉ dừng lại ở mức đọc cho vui.

TRẦN XUÂN TIẾN

Khoa KHXH&VN - Trường Đại học Văn hiến

sach dich buc tranh con do nhung mang toi Những cuốn sách hay nhất viết về tháng 12

Tháng Mười hai không chỉ là những ngày lễ tưng bừng, mà ẩn chứa đằng sau đó là những nỗi buồn miên man trong những ...

sach dich buc tranh con do nhung mang toi Để “Sử Việt - 12 khúc tráng ca” không cô đơn...

Dũng Phan - tác giả cuốn sách Sử Việt - 12 khúc tráng ca cho rằng, vấn đề của việc học sử là câu chuyện ...

sach dich buc tranh con do nhung mang toi Ra mắt sách về quy trình xây dựng thương hiệu

“10 bước cất cánh thương hiệu” của Ths. Đặng Thanh Vân là cuốn sách duy nhất hiện nay do tác giả nữ Việt Nam viết ...

Xem nhiều

Đọc thêm

Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 9/11/2024: Tuổi Thìn tình cảm chân thật

Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 9/11/2024: Tuổi Thìn tình cảm chân thật

Xem tử vi 9/11 - tử vi 12 con giáp hôm nay 9/11/2024 - Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất và Hợi về công việc, ...
Tăng cường hợp tác du lịch Việt Nam - Trung Quốc

Tăng cường hợp tác du lịch Việt Nam - Trung Quốc

Chiều 8/11, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã tham dự Chương trình giới thiệu văn hóa và du lịch Việt Nam tại thành phố Trùng Khánh, Trung Quốc.
De Heus 'gõ cửa' thị trường Halal

De Heus 'gõ cửa' thị trường Halal

Những năm qua, các sản phẩm và dịch vụ Halal ngày càng phổ biến và được ưa chuộng trên toàn cầu, đã mở ra nhiều cơ hội cho Việt Nam, ...
Giá vàng hôm nay 9/11/2024: Giá vàng lại lội ngược dòng, 'pha bay màu' 100 USD là bình thường, thị trường đang củng cố, tích lũy lên vùng giá mới

Giá vàng hôm nay 9/11/2024: Giá vàng lại lội ngược dòng, 'pha bay màu' 100 USD là bình thường, thị trường đang củng cố, tích lũy lên vùng giá mới

Giá vàng hôm nay 9/11/2024: Giá vàng lại lội ngược dòng, 'pha bay màu' 100 USD là bình thường, thị trường đang củng cố, tích lũy lên vùng giá mới?
Giá tiêu hôm nay 9/11/2024: Thị trường quay đầu, Việt Nam tăng mạnh nhập tiêu từ 2 quốc gia Đông Nam Á này

Giá tiêu hôm nay 9/11/2024: Thị trường quay đầu, Việt Nam tăng mạnh nhập tiêu từ 2 quốc gia Đông Nam Á này

Giá tiêu hôm nay 9/11/2024 tại thị trường trong nước ổn định ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 138.000 - 139.000 đồng/kg.
Chung tay xây dựng mô hình phát triển bền vững tại các Khu dự trữ sinh quyển Việt Nam

Chung tay xây dựng mô hình phát triển bền vững tại các Khu dự trữ sinh quyển Việt Nam

Từ ngày 7-9/11, tại Nghệ An diễn ra chuỗi sự kiện kỷ niệm Ngày Quốc tế về Khu dự trữ sinh quyển (KDTSQ) năm 2024.
Chung tay xây dựng mô hình phát triển bền vững tại các Khu dự trữ sinh quyển Việt Nam

Chung tay xây dựng mô hình phát triển bền vững tại các Khu dự trữ sinh quyển Việt Nam

Từ ngày 7-9/11, tại Nghệ An diễn ra chuỗi sự kiện kỷ niệm Ngày Quốc tế về Khu dự trữ sinh quyển (KDTSQ) năm 2024.
Dự báo bão số 7: Trên vùng biển phía Đông khu vực Bắc Biển Đông, gió giật cấp 17, sau có thể đổi hướng di chuyển và giảm dần cường độ

Dự báo bão số 7: Trên vùng biển phía Đông khu vực Bắc Biển Đông, gió giật cấp 17, sau có thể đổi hướng di chuyển và giảm dần cường độ

Hồi 19h (ngày 8/11), tâm bão số 7 ở vào khoảng 18,5 độ vĩ Bắc; 117,0 độ kinh Đông, trên vùng biển phía Đông của khu vực Bắc Biển Đông.
Lịch đi nghĩa vụ quân sự 2025 là khi nào?

Lịch đi nghĩa vụ quân sự 2025 là khi nào?

Lịch đi nghĩa vụ quân sự 2025 là khi nào? Trường hợp nào không đi nghĩa vụ quân sự 2025? Mời độc giả tham khảo bài viết dưới đây.
Dự báo: Bão số 7 có thể rất nguy hiểm với tàu thuyền trên khu vực Bắc và giữa Biển Đông, vùng biển ven bờ Trung-Nam Trung Bộ trong các ngày 8-12/11

Dự báo: Bão số 7 có thể rất nguy hiểm với tàu thuyền trên khu vực Bắc và giữa Biển Đông, vùng biển ven bờ Trung-Nam Trung Bộ trong các ngày 8-12/11

Hồi 10h (ngày 8/11), vị trí tâm bão số 7 ở vào khoảng 18,3 độ Vĩ Bắc; 118,9 độ Kinh Đông, trên vùng biển phía Đông của khu vực Bắc Biển Đông.
Hà Nội: Hành trình mới của những cây xanh gãy đổ sau bão Yagi

Hà Nội: Hành trình mới của những cây xanh gãy đổ sau bão Yagi

Gỗ cây xanh gãy đổ sau bão Yagi không phải là phế liệu. Chúng đã được tái sinh, mang lại giá trị kinh tế bất ngờ.
Thứ tự các xe đi như thế nào là đúng quy tắc giao thông (xe cứu hỏa, xe cứu thương, xe con)?

Thứ tự các xe đi như thế nào là đúng quy tắc giao thông (xe cứu hỏa, xe cứu thương, xe con)?

Thứ tự các xe đi như thế nào là đúng quy tắc giao thông (xe cứu hỏa, xe cứu thương, xe con)? Xe ô tô không nhường đường cho xe ưu tiên đang làm nhiệm ...
Những lợi ích tuyệt vời từ chạy bộ

Những lợi ích tuyệt vời từ chạy bộ

Chạy bộ là môn thể thao tốt cho sức khỏe, làm tăng bè xương, tăng lắng đọng canxi ở xương, từ đó giúp xương chắc khỏe, lưu thông khí huyết tốt hơn.
Những thực phẩm nào giúp no lâu, giảm cảm giác thèm ăn hiệu quả?

Những thực phẩm nào giúp no lâu, giảm cảm giác thèm ăn hiệu quả?

Những thực phẩm nguyên chất chứa nhiều chất xơ, protein, nước và chất béo lành mạnh sẽ giúp bạn no lâu, giảm cảm giác thèm ăn.
8 lợi ích sức khỏe khi uống trà matcha hằng ngày

8 lợi ích sức khỏe khi uống trà matcha hằng ngày

Tiêu thụ trà matcha mỗi ngày giúp não bộ tỉnh táo, giảm căng thẳng, kiểm soát cân nặng và đường huyết, hỗ trợ sức khỏe đường ruột và giảm cân.
Chuyên gia tư vấn về nguyên nhân và biện pháp giảm nguy cơ thiếu máu lên não

Chuyên gia tư vấn về nguyên nhân và biện pháp giảm nguy cơ thiếu máu lên não

Thiếu máu lên não là tình trạng máu lên não không đủ, khiến tế bào não không được nuôi dưỡng, là một dấu hiệu cảnh báo nhồi máu não.
Những loại vitamin là 'cứu tinh' của da khô, lão hóa nhanh

Những loại vitamin là 'cứu tinh' của da khô, lão hóa nhanh

Thiếu hụt vitamin C hay E ảnh hưởng đến khả năng giữ ẩm, bảo vệ tế bào da khỏi tổn thương do môi trường, khiến da khô, lão hóa nhanh.
Lấy ý kiến đóng góp cho dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược

Lấy ý kiến đóng góp cho dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược

Để đáp ứng nhu cầu cấp thiết và phù hợp với sự thay đổi của bối cảnh kinh tế - xã hội thì việc xây dựng Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số ...
Phiên bản di động