Giáo viên đang thiếu và yếu...
Không ít người sửng sốt, tức giận khi mới đây một cô giáo bắt học sinh ngậm nước vắt từ giẻ lau bảng. Cô coi đó là biện pháp để phạt vì học sinh nói chuyện riêng làm ảnh hưởng đến các bạn.
Cô giáo ấy còn rất trẻ. Có thể, cô có đủ kiến thức về chuyên môn nhưng lại thiếu quá nhiều kỹ năng khác. Cô thiếu kinh nghiệm xử lý tình huống sư phạm, thiếu kiên nhẫn với trẻ em. Cô thiếu hiểu biết về những biện pháp “phạt” an toàn mà giúp trẻ nhận ra lỗi. Cô ấy thiếu những năm tháng giúp bản thân được đào tạo bài bản, những khát khao trồng người.
Lại một giáo viên khác không nói, không giảng bài cho học sinh nghe trong một thời gian dài. Cô ấy cho rằng nguyên nhân không nói vì sợ bị ghi âm (như lời dọa của một học sinh cũ). Cô ấy có thể không thiếu tuổi đời. Nhưng cô ấy thiếu sự tự tin, rằng mình dạy cho học sinh những điều tốt vì sao phải sợ một lời đe dọa. Cô ấy thiếu những giúp đỡ chân tình từ đồng nghiệp; thiếu những giám sát, cảnh tỉnh kịp thời từ lãnh đạo, từ nhà trường. Cô ấy thiếu sự dũng cảm, thiếu niềm tin, thiếu cảm xúc yêu thương được nói, được giảng cho những học sinh khác…
Ở một câu chuyện khác: Một giáo viên đã bị phụ huynh ép quỳ khi bắt phạt một học sinh quỳ. Cô ấy thiếu hiểu biết về hình phạt “quỳ”. Cô ấy thiếu sự tôn trọng học trò, thiếu cả kỹ năng tự bảo vệ bản thân trước người khác.
| Làm sao để mỗi ngày trẻ đến trường là một ngày vui? (Nguồn: SGGP) |
Một chuyện khác nữa: Một giáo viên bị học sinh đâm trọng thương chỉ vì nhắc nhở hình xăm. Thầy giáo ấy đã thiếu hiểu biết về tâm lý học trò, về cách phê bình, cách nhận xét. Thầy đã thiếu kiến thức về tâm lý học đường khi cho rằng với học trò, “hình xăm” là cái gì đó cần lên án. Thầy cũng thiếu một học trò ngoan, hay thiếu một người bạn. Chàng trai tuổi 17 - 18 đã thực sự là bạn của thầy, chứ không chỉ là một đứa học trò, chỉ biết cúi đầu nghe mắng mỏ.
Kỹ năng mềm sẽ hóa giải mâu thuẫn?
Qua quá trình làm nghiên cứu giáo dục, nhất là những gì tôi đã trải qua, kinh nghiệm với việc tiếp xúc, làm việc với hàng ngàn giáo viên, tôi mới thấy giáo viên đang thiếu và yếu nhiều thứ, rất lâu không được khắc phục. Đó là những kỹ năng mềm về giao tiếp với học sinh, với cha mẹ, với cộng đồng, kỹ năng quản lý và phát triển bản thân.
Có không ít giáo viên mắc bệnh tâm lý dẫn đến những hành vi sai trái nhưng đã không được khắc phục kịp thời. Chúng ta cũng chưa kịp khắc phục những điều kiện khiến cho chất lượng lao động của giáo viên không thể được đảm bảo. Đó có thể là số lượng học sinh đông, quá tải; thiếu thốn về cơ sở vật chất; thiếu trợ lý tâm lý học đường…
Mặc dù trong các quy định của ngành giáo dục đã đề cập đến những tồn tại này. Tuy nhiên, những khắc phục trong đầu tư cho giáo dục, cho phát triển nhà trường ở mỗi địa phương đang quá chậm.
Một cô bạn đang nghiên cứu ở Australia nhắn hỏi tôi: “Chị ơi, ở nước mình, sinh viên sư phạm có được học những chương trình kiểu như building partnership with family (xây dựng mối quan hệ với gia đình học sinh) hay không?”.
Tôi nói, dường như nó chỉ được nhắc đến trong lý thuyết môn Giáo dục học, môn Tâm lý lứa tuổi... Nhưng thực tình chẳng có môn đó, vì thiếu thốn những bài tập thực hành, những quá trình bền bỉ ở thực tiễn.
| Với người thầy, không chỉ dạy mà còn phải dỗ học sinh? (Nguồn: Tuoitre). |
Thú thật, nhiều năm qua tôi vẫn mãi ngạc nhiên về vấn đề sinh viên sư phạm khi tuyển đầu vào nhiều em không có lý tưởng nghề nghiệp, không có kỹ năng mềm. Họ cứ nghĩ có được một công việc ổn định là được, là đủ mà không biết rằng mình đang “liều”. Khi họ nhận một công việc mà không am hiểu, không yêu, họ đã bắt đầu đặt mình vào tình trạng nguy hiểm. Khi họ ra trường, không ít người đã lâu không được bồi dưỡng về ứng xử giữa gia đình với học sinh.
Trong khi đi thăm các nhà trường, làm việc với nhiều giáo viên, chúng tôi nhận thấy người thầy vẫn thiếu không ít phẩm chất. Không nhiều giáo viên ôm học sinh vào lòng mà sẻ chia niềm vui, nỗi buồn. Phải chăng chúng ta đang thiếu giáo viên cười vui, dám rơi nước mắt trước thất bại của mình, của học trò? Chúng ta cũng đang thiếu những giáo viên chủ động thỏa thuận, bàn bạc với học sinh nội quy ứng xử. Đồng thời, chúng ta đang thiếu những giáo viên tự coi mình là thành viên của lớp, là người bạn của học sinh? Thực tế, cũng nhiều giáo viên chưa nhận thức được nghề giáo sẽ áp lực, nguy hiểm ra sao khi không hiểu và không yêu nghề.
Chúng tôi gặp nhiều trường hợp giáo viên đã thất bại, đã không hạnh phúc với nghề nghiệp vì họ chỉ cố để hoàn thành nhiệm vụ giảng dạy. Họ nhận lại áp lực nghề nghiệp, trong khi cánh cửa để đánh thức việc học tập của trẻ chính là “trái tim”, sự gần gũi với đứa trẻ.
PGS. TS. Chu Cẩm Thơ
(Giám đốc Nghiên cứu và Phát triển Trung tâm Toán tư duy POMath)