Đặt nền móng tương lai cho con từ khi nào?

TS. Vũ Thu Hương (Đại học Sư phạm Hà Nội) khẳng định rằng cha mẹ phải là người làm việc này ngay từ khi đứa trẻ ra đời. TG&VN xin giới thiệu bài viết chia sẻ suy nghĩ của chị về vai trò của các bậc phụ huynh đối với những mầm non tương lai của đất nước.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
dat nen mong tuong lai cho con tu khi nao Cha mẹ là những "nhà giáo không cầm phấn"
dat nen mong tuong lai cho con tu khi nao Gieo mầm tử tế cho trẻ

Tôi cho rằng tương lai một đứa trẻ diễn ra thế nào chủ yếu do cha mẹ quyết định.

Ngày nay, không còn chuyện "cha mẹ đặt đâu con ngồi đó", gò ép con theo ý kiến của mình nhưng sự giáo dục của cha mẹ sẽ có những tác động không nhỏ tới tính cách của con trẻ. Câu hỏi được đặt ra là cha mẹ sẽ đặt nền móng cho tương lai của con thế nào và từ bao giờ? Tôi khẳng định rằng sự lựa chọn đó cần bắt đầu từ rất sớm, ngay từ khi con mới ra đời.

Tính cách quyết định số phận

Ai cũng thấy rằng những trẻ có tính cách sôi nổi, vui tươi sẽ dễ dàng có nhiều bạn bè. Những trẻ nóng tính sẽ gặp không ít xung đột, va chạm, mâu thuẫn. Những trẻ có tính cách kiên nhẫn, nhường nhịn sẽ được nhiều người yêu quý.

Từ sinh hoạt hàng ngày, nếu cảm thấy việc con cái mình cần phải có tính cách quyết đoán, tự tin, tự lập, những người cha, người mẹ sẽ tìm cách tạo ra các tình huống cho con thể hiện, theo dõi và tán thưởng. Đứa trẻ sẽ dễ dàng tiếp nhận và dần dần tự tin, tự chủ và ngược lại. Như vậy, các bậc cha mẹ chính là những người lựa chọn tính cách cho con bằng chính sự chăm sóc, dạy dỗ của mình ngay từ nhỏ. Cũng có thể nói, lựa chọn cách giáo dục cho con chính là lựa chọn số phận cho đứa trẻ.

dat nen mong tuong lai cho con tu khi nao
Cha mẹ nên tạo môi trường vừa học vừa chơi cho trẻ. (Ảnh: Thu Hương)

Trước khi làm gì đó với con, cha mẹ hãy nghĩ rằng con sẽ có thể tổn thương, có thể bị căng thẳng (stress) vì những điều họ đã làm. Trẻ nhỏ không phải là cái máy, cứ bật nút lên là chạy. Cần phải hiểu rằng, trẻ cũng có chính kiến riêng của mình.

Trẻ em cũng không dễ bị đánh lừa nên sẽ rất khó chịu nếu nghe người khác nói dối. Các bé hoàn toàn biết cách lựa chọn đúng, sai. Để dạy năng lực phản biện, phụ huynh phải cho con làm quen với mọi ý kiến, ở nhiều chiều chứ không phải chỉ có một.

Cha mẹ cũng là con người và cũng có lúc sai. Nếu cứ tìm cách chứng minh “bố mẹ luôn đúng”, trẻ sẽ vô cùng khó chịu. Cha mẹ cho con biết “con người thật” và sẵn sàng xin lỗi khi mình sai, chấp nhận hình phạt nếu phạm lỗi sẽ làm con hài lòng và dễ tiếp thu với thái độ đúng đắn hơn.

Khoa học có thể chứng minh mỗi đứa trẻ là một thiên tài ở những lĩnh vực khác nhau. Nếu cha mẹ chỉ đánh giá con qua kết quả các môn Toán, Tiếng Việt, Tiếng Anh,... mà quên đi việc giúp con khám phá những khả năng khác của bản thân, vô tình làm hỏng tương lai tốt đẹp của trẻ. Nếu cha mẹ vẫn chỉ tập trung đánh giá con bằng điểm số và thứ hạng trên trường, lớp, con trẻ sẽ khó có cơ hội tiếp nhận những kiến thức từ các môn học không được tổ chức giảng dạy trong nhà trường. 

Cũng phải nói thêm rằng, nhiều khả năng của trẻ không phát triển khi nhỏ mà lớn lên mới xuất hiện. Cha mẹ cần biết chờ đợi và điều chỉnh những mong ước của mình cho phù hợp với năng lực con. Một đứa trẻ không có chút năng khiếu nghệ thuật nào nhưng được cha mẹ hướng đi theo nghệ thuật chỉ tạo cho bé những áp lực và căng thẳng mà thôi. Thực tế, nhiều trẻ đi theo con đường nghệ thuật do sức ép của cha mẹ đã luôn cảm thấy chán chường, tự ti và thất vọng vào bản thân mình.

Hãy tạo “đề kháng” cho con

Hiện nay, vô tình hay hữu ý, nhiều bậc cha mẹ thay vì định hướng lại làm thay hoặc chăm sóc con đến tận chân tóc, kẽ răng. Trẻ lớn lên vẫn thiếu kỹ năng mềm cần thiết, sống phụ thuộc vào mẹ cha, giống kiểu thiếu “sức đề kháng”.

Trong bất cứ việc gì, ai cũng có những “lần đầu”. Nghĩa là, khi trẻ bắt tay vào việc gì đó, ban đầu sẽ cảm thấy vụng về, lúng túng. Tuy nhiên, chỉ làm vài lần, trẻ chắc chắn sẽ thành thạo và khéo léo.

Ở châu Âu, chúng ta thường thấy nhiều em bé tự lo cho chính mình từ việc mặc quần áo, đi vệ sinh, xúc ăn. Một bé chừng 12 tháng ngồi trên ghế ăn dùng dĩa xúc thức ăn là hết sức bình thường. Trái lại, ở Việt Nam, hình ảnh thường thấy là nhiều bậc phụ huynh sợ con vụng về, ngơ ngác, chạy ngay vào làm thay, tưởng là giúp con nhưng đồng nghĩa với việc tước đi của con cơ hội trải nghiệm. Chính những việc này đã khiến con trẻ không có điều kiện để ứng phó, xử lý tình huống, kém trong việc rèn luyện kỹ năng cần thiết để làm được những việc sau này, cũng bởi vậy khó đạt đến những mong ước của cha mẹ.

dat nen mong tuong lai cho con tu khi nao
Được trải nghiệm, trẻ sẽ trưởng thành hơn. (Ảnh: Thu Hương) 

Cha mẹ Việt vẫn thường ngạc nhiên khi thấy các bậc cha mẹ người Đức ngồi chơi vui vẻ dưới ghế đá gần khu chơi cát trong khi trẻ em leo trèo thoải mái trên các mô hình nhà, cầu trượt, lưới,... trong khi họ thì không thể rời mắt khỏi con vì lo sợ con bị ngã, bị vấy bẩn... Với người Đức, cha mẹ sẽ bình thản ngồi từ xa nhìn con chơi. Khi bé ngã đau, khóc, họ lại gần để bày tỏ sự quan tâm và kiểm tra vết thương một cách điềm tĩnh thay vì hốt hoảng.

Cha mẹ thường dạy con phải sống hiền lành, lương thiện nhưng khi con gặp chút va chạm với bạn bè, một số bậc cha mẹ lại chạy đến can thiệp, bênh vực con. Hoặc khi con có lỗi ở trường học, bị cô phạt, cha mẹ đến trường gây sự với cô để đòi công bằng cho con. Điều này chỉ khiến con trẻ thấy như được “bảo kê”, dần dần sẽ có thái độ coi thường thầy cô, bạn bè, không tuân thủ kỷ luật, thiếu tôn trọng mọi người...

Khi con có lỗi, cha mẹ chỉ quát mắng con cho bõ cơn tức rồi bỏ qua chứ không nhẹ nhàng chỉ ra những cái sai để con sửa. Dần dần, con sẽ tiếp tục làm những điều xấu bị cấm với suy nghĩ: khi nào bị mắng thì chịu đựng tí chút, đợi cơn tức của bố mẹ qua là xong. Chính việc giải quyết các vấn đề không đến nơi đến chốn của cha mẹ là lý do để con tiếp tục có những hành động xấu, không tuân thủ luật lệ.

Để làm gương cho con, ý muốn nói ra miệng và hành vi của cha mẹ phải khớp nhau. Một người cha vẫn dạy con phải ăn nói lịch sự, có đầy đủ chủ ngữ, vị ngữ, lễ phép thì không thể chửi bậy, nói tục thành thói quen. Trẻ sẽ không thể ăn nói lịch sự trong khi vẫn thấy cha mẹ "nói lời không giữ lấy lời". Sự thiếu tin tưởng và tôn trọng của con với cha mẹ sẽ gây trở ngại đến việc cha mẹ dạy dỗ con trong gia đình.

Rõ ràng sự lựa chọn trong quan niệm giáo dục, cách dạy dỗ và ứng xử của cha mẹ với con trẻ chính là các điều kiện quan trọng số một trong việc hình thành tính cách của con. Từ những tính cách được cha mẹ dạy dỗ, con sẽ ứng xử, ứng phó với các tình huống gặp ngoài đời. Từ những tính cách đó, con sẽ lựa chọn con đường đi tiếp theo cho cuộc đời mình. Có thể nói, từ yếu tố bẩm sinh cho đến yếu tố giáo dục, cha mẹ luôn là người nắm giữ vận mệnh của con.

Tiến sĩ Vũ Thu Hương

dat nen mong tuong lai cho con tu khi nao

Cha mẹ là những "nhà giáo không cầm phấn"

Chia sẻ với TG&VN nhân dịp 20/11, Thạc sĩ Lê Thị Lan Anh (Viện trưởng Viện Giáo dục IEDV) cho rằng, gia đình chính là ...

dat nen mong tuong lai cho con tu khi nao

Để không lạc trong "mê trận" phương pháp giáo dục con

Chia sẻ với Báo TG&VN, TS. Lê Nguyên Phương - chuyên gia hàng đầu về Tâm lý học đường cho rằng, điều quan trọng của ...

dat nen mong tuong lai cho con tu khi nao

Gieo mầm tử tế cho trẻ

Các bậc phụ huynh thường hay kêu ca là làm thế nào để có thể dạy con cái trở thành người tử tế trong một ...

Xem nhiều

Đọc thêm

Giá tiêu hôm nay 22/11/2024: Mất mốc quan trọng, hồ tiêu chịu sức ép khi dòng tiền vẫn đổ mạnh về kinh doanh cà phê và USD neo cao

Giá tiêu hôm nay 22/11/2024: Mất mốc quan trọng, hồ tiêu chịu sức ép khi dòng tiền vẫn đổ mạnh về kinh doanh cà phê và USD neo cao

Giá tiêu hôm nay 22/11/2024 tại thị trường trong nước quay đầu giảm nhẹ ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 138.000 – 139.500 đồng/kg.
Chuyến công tác Mỹ Latinh của Thủ tướng Phạm Minh Chính: Truyền động lực vì tương lai

Chuyến công tác Mỹ Latinh của Thủ tướng Phạm Minh Chính: Truyền động lực vì tương lai

Chuyến công tác Mỹ Latinh của Thủ tướng khẳng định vị thế Việt Nam trên các diễn đàn quốc tế, mở ra động lực hợp tác vì tương lai phát ...
Thủ tướng Phạm Minh Chính dự lễ khánh thành tôn tạo Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Dominica

Thủ tướng Phạm Minh Chính dự lễ khánh thành tôn tạo Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Dominica

Ngày 21/11, Thủ tướng Phạm Minh Chính và Phu nhân dự Lễ khánh thành công trình tôn tạo tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Toàn văn Tuyên bố chung Việt Nam-Dominica

Toàn văn Tuyên bố chung Việt Nam-Dominica

Nhân chuyến thăm chính thức Cộng hoà Dominica của Thủ tướng Phạm Minh Chính và Phu nhân, hai bên đã ra tuyên bố chung.
Thủ tướng Phạm Minh Chính: Nhiều tiềm năng, cơ hội hợp tác với tính khả thi rất cao giữa Việt Nam và Dominica

Thủ tướng Phạm Minh Chính: Nhiều tiềm năng, cơ hội hợp tác với tính khả thi rất cao giữa Việt Nam và Dominica

Sáng 21/11 (theo giờ địa phương), Thủ tướng Phạm Minh Chính dự Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam-Dominica.
Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Sáu ngày 22/11/2024: Kim Ngưu mâu thuẫn tình cảm

Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Sáu ngày 22/11/2024: Kim Ngưu mâu thuẫn tình cảm

Tử vi hôm nay 22/11/2024 của 12 cung hoàng đạo - Ma Kết, Bảo Bình, Song Ngư, Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử, Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên ...
Trường Tiểu học Dịch Vọng A đón nhận Cờ thi đua của Chính phủ

Trường Tiểu học Dịch Vọng A đón nhận Cờ thi đua của Chính phủ

50 năm qua là hành trình tự hào và cũng là nền tảng vững chắc để Trường Tiểu học Dịch Vọng A tiếp tục vươn xa.
Bộ trưởng GD&ĐT: Không cấm dạy thêm nhưng cấm những hành vi vi phạm đạo đức nhà giáo

Bộ trưởng GD&ĐT: Không cấm dạy thêm nhưng cấm những hành vi vi phạm đạo đức nhà giáo

Bộ trưởng GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn cho biết, chủ trương là không cấm dạy thêm nhưng cấm những hành vi vi phạm đạo đức của nhà giáo.
Ngày Nhà giáo Việt Nam (20/11): Tình yêu thương, sự trung thực, lòng thiện lương làm nên vẻ đẹp của người thầy

Ngày Nhà giáo Việt Nam (20/11): Tình yêu thương, sự trung thực, lòng thiện lương làm nên vẻ đẹp của người thầy

Người thầy phải chú trọng giáo dục học sinh về đạo đức, lối sống, sự bao dung và trách nhiệm xã hội.
Hơn 50 sinh viên Việt Nam đón nhận cơ hội học tập tại xứ sở chuột túi Australia

Hơn 50 sinh viên Việt Nam đón nhận cơ hội học tập tại xứ sở chuột túi Australia

52 sinh viên Việt Nam chuẩn bị lên đường sang học tập tại các trường đại học của Australia theo chương trình Học bổng chính phủ nước này.
Niềm tin – Giá trị cốt lõi làm nên kỳ tích trong giáo dục

Niềm tin – Giá trị cốt lõi làm nên kỳ tích trong giáo dục

Niềm tin vào thầy cô sẽ được chuyển hóa thành sức mạnh, mang lại hy vọng và quả ngọt cho sự nghiệp 'trồng người'.
Kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình mở ra nhiều cơ hội cho nhà giáo

Kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình mở ra nhiều cơ hội cho nhà giáo

Nhà giáo là nhân tố cốt lõi xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, tạo nên một thế hệ bản lĩnh, dám đối mặt với thách thức và sáng tạo.
Hướng tới tăng trưởng xanh, thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững

Hướng tới tăng trưởng xanh, thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững

Tăng cường hợp tác quốc tế về phổ biến kiến thức khoa học hướng tới tăng trưởng xanh
Rác thải nhựa tại các siêu thị: Mối nhức nhối ngày càng nghiêm trọng của Australia

Rác thải nhựa tại các siêu thị: Mối nhức nhối ngày càng nghiêm trọng của Australia

Số liệu của APCO cho thấy, Australia tạo ra nhiều rác thải nhựa bình quân đầu người hơn mọi quốc gia khác trên thế giới, ngoại trừ Singapore.
Tăng thuế thuốc lá: Chìa khóa bảo vệ sức khỏe người dân Việt Nam

Tăng thuế thuốc lá: Chìa khóa bảo vệ sức khỏe người dân Việt Nam

Ngày 21/11, Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức Hội nghị tập huấn nâng cao năng lực truyền thông về phòng chống tác hại thuốc lá.
Bảng tiêu chuẩn sức khỏe của người lái xe theo các hạng giấy phép lái xe từ ngày 1/1/2025

Bảng tiêu chuẩn sức khỏe của người lái xe theo các hạng giấy phép lái xe từ ngày 1/1/2025

Dưới đây là bảng tiêu chuẩn sức khỏe của người lái xe theo các hạng giấy phép lái xe áp dụng từ ngày 1/1/2025.
Bão mạnh gây mất điện diện rộng, làm đổ cây, gián đoạn giao thông Bờ Tây nước Mỹ

Bão mạnh gây mất điện diện rộng, làm đổ cây, gián đoạn giao thông Bờ Tây nước Mỹ

Một cơn bão mạnh đổ bộ vào Bờ Tây nước Mỹ, khiến ít nhất 2 người thiệt mạng, gây mất điện trên diện rộng, làm gián đoạn giao thông nghiêm trọng.
Khi người trẻ lan toả nhận thức về bảo tồn rừng tại Việt Nam

Khi người trẻ lan toả nhận thức về bảo tồn rừng tại Việt Nam

Dự án Trạm Zừng Tâm khuyến khích nhiều bạn trẻ tìm hiểu và trực tiếp tham quan, trải nghiệm rừng già tại Vườn quốc gia Cúc Phương.
Tăng thuế thuốc lá: Chìa khóa bảo vệ sức khỏe người dân Việt Nam

Tăng thuế thuốc lá: Chìa khóa bảo vệ sức khỏe người dân Việt Nam

Ngày 21/11, Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức Hội nghị tập huấn nâng cao năng lực truyền thông về phòng chống tác hại thuốc lá.
Ngày thế giới Vì trẻ sinh non 17/11: Nâng cao nhận thức về các vấn đề liên quan đến trẻ sinh non

Ngày thế giới Vì trẻ sinh non 17/11: Nâng cao nhận thức về các vấn đề liên quan đến trẻ sinh non

Ngày thế giới Vì trẻ sinh non năm nay có chủ đề là ‘Hãy cùng nhau lan tỏa thông điệp và hành động vì tương lai của các em'.
Nhật Bản: Nghiên cứu mới mở đường cho mục tiêu giảm nguy cơ mắc bệnh cho trẻ sơ sinh nhẹ cân

Nhật Bản: Nghiên cứu mới mở đường cho mục tiêu giảm nguy cơ mắc bệnh cho trẻ sơ sinh nhẹ cân

Theo các chuyên gia y tế Nhật Bản, tác động của việc trẻ sơ sinh bị thiếu cân cũng có thể ảnh hưởng đến tương lai của thế hệ sau này.
Hà Nội: Chi 1.000 tỷ đồng điều trị đái tháo đường cho người dân

Hà Nội: Chi 1.000 tỷ đồng điều trị đái tháo đường cho người dân

Ước tính, khoảng 500.000 người ở Hà Nội bị đái tháo đường và 1,5 triệu người mắc tiền đái tháo đường.
'Điểm mặt' những loại đồ uống mà người bị tiểu đường nên tránh xa

'Điểm mặt' những loại đồ uống mà người bị tiểu đường nên tránh xa

Có những loại đồ uống mà người bị tiểu đường nên hạn chế sử dụng như nước ngọt có ga, cà phê có đường.
Hình thành Trung tâm chăm sóc sức khỏe khu vực ASEAN ở TP. Hồ Chí Minh

Hình thành Trung tâm chăm sóc sức khỏe khu vực ASEAN ở TP. Hồ Chí Minh

UBND TP. Hồ Chí Minh vừa phê duyệt Đề án 'Phát triển hệ thống y tế TP. Hồ Chí Minh trở thành Trung tâm chăm sóc sức khỏe khu vực ASEAN'.
Phiên bản di động