Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 48]

HỮU NGỌC
Chúng tôi tiếp tục giới thiệu tới bạn đọc những tác phẩm tập thể hay vô danh (không xác định được tác giả) của nền văn học Pháp thời Trung cổ nổi tiếng.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Nhà triết học, nhà văn Sartre Jean-Paul.
Nhà triết học, nhà văn Sartre Jean-Paul.

Sartre Jean-Paul (1905-1980) là nhà triết học, nhà văn (hiện sinh).

Tác phẩm chính: Buồn nôn (La Nausée, 1938, tiểu thuyết), Bức tường (Le Mur, 1939, truyện), Ruồi (Les Mouches, 1943, kịch), Hữu thể và hư vô (L’Etre et Néant, 1943, triết), Những con đường của tự do (Les Chemins de la Liberté, 1945-1949, bộ tiểu thuyết),Vụ Henri Martin (L’Affaire Henri Martin, 1953, luận văn), Xử kín (Huis Clos, 1945, kịch), Tay bẩn (Les Mains Sales, 1948, kịch), Con điếm có lễ độ (La Putain Respectueuse, 1946, kịch), Từ (Les Mots, 1964, tự truyện - thời thơ ấu).

Ruồi là vở kịch ba hồi, viết khi Đức phát-xít chiếm đóng Pháp và có tiếng vang vì gần như là một lời kêu gọi chống chính quyền Đức và Pétain bóp nghẹt tự do (đặc biệt qua vai Oreste).

Chuyện dựa vào truyền thuyết cổ Hy Lạp, xảy ra ở Argos. Vua Agamemnon và Hoàng hậu Clytemnestre có một con trai là Oreste và một con gái là Electre. Egisthe, được Clytemnestre đồng lõa giết Agamemnon và chiếm ngôi. Oreste thoát chết, đi lưu vong, còn em gái là Electre thì sống như nô lệ. 15 năm trôi qua, dân chúng sống cơ cực trong đô thị hôi hám, đầy ruồi to như ong, họ sống tủi nhục để chuộc tội ác của vua mới.

Ruồi nhung nhúc hành hạ dân chúng – biểu tượng cho hối hận và trả thù, chúng là tay chân của vua thần Jupiter đầy uy quyền. Oreste trở về gặp lại em gái Electre và muốn đưa cô trốn khỏi nơi uế tạp và nguy hiểm. Nhưng Electre không chịu vì thù cha chưa báo. Oreste mới đầu không nghe em, sau suy nghĩ lại và quyết định ở lại. Chàng giết Egisthe, giết luôn cả mẹ, mặc em gái can ngăn.

Vua thần Jupiter bắt hai anh em phải sám hối. Electre kinh tởm anh đã giết mẹ, vâng lời thần và sám hối. Oreste nhất định không chịu sám hối, dù biết sẽ bị trừng phạt. Oreste là hiện thân chủ yếu của một triết học hiện sinh: con người có hoàn toàn tự do tạo ra một giá trị tinh thần được thể hiện bằng hành động; có vậy, con người mặc dù chịu phận cô đơn, mới thắng được phận người vô lý và mới mạnh hơn tất cả mọi thế lực, kể cả thần minh.

Những con đường của tự do là bộ tiểu thuyết ba cuốn nhằm thể hiện sự “dấn thân” của Sartre vào cuộc kháng chiến chống Đức phát-xít chiếm đóng Pháp. Nhân vật chính là giáo sư triết học Mathieu Delarue đã đoạn tuyệt với một cuộc đời cằn cỗi và tìm cách thực hiện cái tôi bằng hành động tự do lựa chọn. Cuốn đầu là Thời lớn khôn: năm 1938, Mathieu ở Paris nhận được những âm hưởng cuộc chiến tranh Tây Ban Nha.

So với những trận đánh ở nước láng giềng, ông thấy những sự phiền toái cá nhân của mình chẳng là gì cả. Hai cuốn sau là Án treo và Chết trong tâm hồn sử dụng kỹ thuật “đồng hiện” của nhà viết tiểu thuyết Mỹ Dos Passos.

Câu chuyện xảy ra một lúc ở nhiều nơi (Anh, Pháp, Tiệp Khắc, Đức...) do đó gây được ấn tượng cả thế giới chuẩn bị và tham gia cuộc chiến tranh. Mathieu cảm thấy mình dấn thân vào cuộc (Án treo) và tự đặt cho mình trách nhiệm (Chết trong tâm hồn). Mathieu đã có một hành động dũng cảm vô ích, một hành động dấn thân mà Mathieu không bao giờ thật hiểu, nhưng do đó Mathieu gần đạt tới thứ “tự do triết học” mà mình từng mong muốn, nhưng Mathieu chỉ hưởng cảm giác đó có vài phút thì bị đạn bắn chết.

Tay bẩn là vở kịch đề cập đến sự mâu thuẫn giữa lý tưởng tốt đẹp và thực tế vô lý, có khi bất công, bẩn thỉu của hành động chính trị. Chuyện xảy ra năm 1943 ở một nước Trung Âu, chư hầu của Đức phát-xít. Quân đội Liên Xô tấn công vũ bão, quân Đức thua đến nơi. Viên nhiếp chính nước Trung Âu ấy vội câu kết với lãnh tụ Đảng Cộng sản hoạt động bí mật là Hoedorer. Hoedorer đồng ý có sự liên minh chiến thuật này, nhưng bị những người lãnh đạo khác lên án.

Hugo, một thanh niên mác-xít, thuộc giai cấp tư sản, xung phong nhận của Đảng nhiệm vụ làm thư ký cho Hoedorer để tìm cách giết ông. Hai người thảo luận về chủ trương chiến thuật: Hugo chỉ muốn giữ lý tưởng cộng sản trong sạch. Hoedorer tìm một hành động có hiệu quả, bẩn tay cũng được. Hugo nghe lập luận bị lung lay, nhưng do đố kỵ, vẫn cứ giết đồng chí, Hugo bị tù. Ở tù ra, anh được biết là chủ trương của Hoedorer cuối cùng được Đảng chấp nhận. Anh phản ứng lại và bị hạ sát.

Con điếm có lễ độ là vở kịch một màn hai cảnh. Ở một tỉnh nhỏ miền Nam nước Mỹ, hai người da đen bị vu là hiếp phụ nữ da trắng và bị truy lùng. Một người bị giết, người kia định trốn vào nhà một gái điếm là Lizzie, nhưng ả này không chịu. Fred là khách của Lizzie muốn cứu bạn hắn là Thomas, kẻ giết người da đen thứ nhất, xui Lizzie nhận mình bị hai người da đen định hiếp. Lizzie không chịu nói dối, mặc dù Fred hứa cho 500 USD. Lizzie bị hành hung.

Lizzie cưỡng lại cả hai tên cảnh sát bắt Lizzie ký vào biên bản là bị hiếp dâm. Nhưng bố Fred, một thượng nghị sĩ, dùng lời đường mật và giả đạo đức thuyết phục được Lizzie ký. Về sau, Lizzie biết mình bị lừa, Lizzie thấy người da đen đang trốn trong buồng mình khi một bọn người lên thang để lùng bắt. Lizzie đưa cho người da đen khẩu súng lục, nhưng anh không chịu cầm.

Fred vào định bắn, nhưng người da đen trốn được. Lizzie chĩa súng vào Fred, nhưng không dám bắn – Sartre miêu tả sự tha hóa của những người chấp nhận ngoan ngoãn cái trật tự bất công của xã hội.

Nhạc trưởng Đồng Quang Vinh: Tự hào đưa âm nhạc dân tộc ra thế giới

Nhạc trưởng Đồng Quang Vinh: Tự hào đưa âm nhạc dân tộc ra thế giới

Người sáng lập dàn nhạc dân tộc mang tên Sức Sống Mới, nhạc trưởng Đồng Quang Vinh luôn mang theo khát khao rằng, cần phải ...

Hoa Kỳ chung tay bảo tồn di sản văn hóa Việt Nam

Hoa Kỳ chung tay bảo tồn di sản văn hóa Việt Nam

Ngày 23/11, tại Hà Nội, Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam và Trung tâm Nghiên cứu và ...

Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 47]

Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 47]

Chúng tôi tiếp tục giới thiệu tới bạn đọc những tác phẩm tập thể hay vô danh (không xác định được tác giả) của nền ...

Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 46]

Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 46]

Chúng tôi tiếp tục giới thiệu tới bạn đọc những tác phẩm tập thể hay vô danh (không xác định được tác giả) của nền ...

Nhiều hoạt động văn hóa đậm chất Tây Nguyên tại Tuần lễ hoa dã quỳ - núi lửa Chư Đang Ya 2022

Nhiều hoạt động văn hóa đậm chất Tây Nguyên tại Tuần lễ hoa dã quỳ - núi lửa Chư Đang Ya 2022

Tối 11/11, tại sân nhà Rông làng Ia Gri, xã Chư Đang Ya, huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai, đã chính thức khai mạc Tuần ...

Đọc thêm

Vietlott 29/3, kết quả xổ số Vietlott Mega thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số Mega 645

Vietlott 29/3, kết quả xổ số Vietlott Mega thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số Mega 645

Vietlott 29/3 - xổ số Vietlott Mega 29/3. Trực tiếp xổ số Vietlott hôm nay 29/3/2024 nhanh nhất và chính xác nhất. Vietlott Mega 645 hôm nay.
XSVL 29/3, Trực tiếp kết quả xổ số Vĩnh Long hôm nay 29/3/2024. KQXSVL thứ 6

XSVL 29/3, Trực tiếp kết quả xổ số Vĩnh Long hôm nay 29/3/2024. KQXSVL thứ 6

XSVL 29/3 - Trực tiếp kết quả xổ số Vĩnh Long hôm nay - XSVL 29/3/2024. xo so vinh long. KQXSVL thứ 6. kết quả xổ số Vĩnh Long ...
XSMN 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Sáu 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3

XSMN 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Sáu 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3

XSMN 29/3 - kết quả xổ số ngày 29 tháng 3. trực tiếp kết quả xổ số miền Nam 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. xo so mien nam. SXMN ...
XSBD 29/3, trực tiếp kết quả xổ số Bình Dương hôm nay 29/3/2024. KQXSBD thứ 6

XSBD 29/3, trực tiếp kết quả xổ số Bình Dương hôm nay 29/3/2024. KQXSBD thứ 6

XSBD 29/3 - Trực tiếp xổ số Bình Dương hôm nay - XSBD 29/3/2024. xo so binh duong. KQXSBD thứ 6. kết quả xổ số Bình Dương ngày 29 tháng ...
XSMT 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Sáu ngày 29/3/2024. SXMT 29/3/2024

XSMT 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Sáu ngày 29/3/2024. SXMT 29/3/2024

XSMT 29/3 - xổ số hôm nay 29/3. trực tiếp xổ số miền Trung 29/3/2024. kết quả xổ số miền Trung hôm nay. xổ số miền Trung thứ 6. SXMT ...
XSMB 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. dự đoán XSMB 29/3/2024

XSMB 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. dự đoán XSMB 29/3/2024

XSMB 29/3 - Trực tiếp xổ số miền Bắc 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. kết quả xổ số miền Bắc hôm nay. dự đoán xổ số miền Bắc thứ ...
Những lễ hội độc đáo ở Thổ Nhĩ Kỳ không thể bỏ lỡ trong năm 2024

Những lễ hội độc đáo ở Thổ Nhĩ Kỳ không thể bỏ lỡ trong năm 2024

Thổ Nhĩ Kỳ là một quốc gia có nền lịch sử lâu đời và nền văn hóa chứa đựng nhiều điều thú vị, đặc biệt là những lễ hội đặc sắc, ấn tượng.
Phú Thọ: Nhiều trải nghiệm cho du khách dịp Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội đền Hùng năm 2024

Phú Thọ: Nhiều trải nghiệm cho du khách dịp Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội đền Hùng năm 2024

Trong dịp Giỗ Tổ Hùng Vương-Lễ hội đền Hùng, tỉnh Phú Thọ sẽ tổ chức nhiều hoạt động phong phú, đa dạng, mang lại cho du khách những trải nghiệm mới.
Choáng ngợp với sắc màu sặc sỡ và không khí sôi động tại lễ hội Holi

Choáng ngợp với sắc màu sặc sỡ và không khí sôi động tại lễ hội Holi

Hơn 1,2 tỷ tín đồ Hindu trên thế giới đã đón lễ hội Holi, một lễ hội mùa Xuân nổi tiếng với những sắc màu rực rỡ.
Du lịch thể thao: Mở ra cơ hội phát triển cho du lịch Hà Nội

Du lịch thể thao: Mở ra cơ hội phát triển cho du lịch Hà Nội

Việc khai thác lợi thế sẵn có về vị trí, dịch vụ sẽ mở ra những cơ hội lớn để thúc đẩy phát triển du lịch thể thao, thu hút du khách đến Hà Nội.
Đảo Cô Tô - Điểm hẹn hòn ngọc xanh

Đảo Cô Tô - Điểm hẹn hòn ngọc xanh

Đảo Cô Tô được mệnh danh là hòn ngọc xanh của vùng Đông Bắc, đồng thời là nơi có vị trí chiến lược về an ninh quốc phòng của Tổ quốc.
Chính thức khai hội Tây Thiên 2024

Chính thức khai hội Tây Thiên 2024

Được tổ chức từ ngày 15-17/2 Âm lịch hằng năm, Lễ hội Tây Thiên diễn ra nhiều hoạt động phong phú, thu hút số lượng du khách tới hành hương, chiêm bái.
Mexico tìm được bộ sách quý hiếm về lịch sử của người Aztec

Mexico tìm được bộ sách quý hiếm về lịch sử của người Aztec

Chính phủ Mexico vừa mua được ba cuốn sách cổ chép tay có tranh minh họa từ một gia đình đã lưu trữ các tài liệu của người Aztec qua nhiều thế hệ.
Kỷ niệm 602 năm ngày mất Hoàng đế Hồ Quý Ly: Tái hiện nghi lễ tế Đàn Nam Giao

Kỷ niệm 602 năm ngày mất Hoàng đế Hồ Quý Ly: Tái hiện nghi lễ tế Đàn Nam Giao

Đại diện dòng họ Hồ Thanh Hóa đã trình tấu chúc văn 602 năm ngày mất Hoàng đế Hồ Quý Ly và ôn lại truyền thống lịch sử, đóng góp to lớn của Hồ Quý ...
Hang động chứa hơn 2000 tượng Phật tại Trung Quốc

Hang động chứa hơn 2000 tượng Phật tại Trung Quốc

Hang đá Mạc Cao nằm tại trung tâm của Con đường Tơ lụa huyền thoại và trở thành giao điểm văn hóa, tôn giáo Đông Tây.
Khám phá một trong 7 kỳ quan bậc nhất của Ấn Độ

Khám phá một trong 7 kỳ quan bậc nhất của Ấn Độ

Là một trong 7 kỳ quan bậc nhất của Ấn Độ, đền thờ Mặt trời Konark trở thành Di sản văn hóa thế giới do UNESCO công nhận năm 1984.
Pháo đài quân sự 2.000 năm tuổi của Hàn Quốc

Pháo đài quân sự 2.000 năm tuổi của Hàn Quốc

Được xây dựng từ thời Joseon, Thành Namhansanseong được vinh danh là di tích lịch sử quốc gia Hàn Quốc và di sản văn hóa thế giới.
Họa sĩ Phan Ngọc Khuê trao tặng bộ tranh truyện Hàng Trống hàng trăm năm tuổi cho Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam

Họa sĩ Phan Ngọc Khuê trao tặng bộ tranh truyện Hàng Trống hàng trăm năm tuổi cho Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam

Chiều 18/3, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam và họa sĩ Phan Ngọc Khuê phối hợp tổ chức khai mạc triển lãm 'Tranh truyện Hàng Trống'.
Phiên bản di động