Tại sao ‘Bản sắc’ là cuốn sách chính trị hay nhất năm 2018?

Francis Fukuyama, tác giả của cuốn sách "Bản sắc" sinh năm 1952 là nhà triết học, chuyên gia kinh tế chính trị và tác giả người Mỹ. Ông nhận bằng tiến sĩ tại Đại học Harvard và từng làm việc trong bộ phận hoạch định chính sách của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ.

Ông từng là thành viên của Ban Khoa học Chính trị của RAND Corporation và đang giữ chức thành viên hội đồng của Diễn đàn Quốc tế về Nghiên cứu Dân chủ do Quỹ Quốc gia về Dân chủ thành lập. Ông cũng là một trong 25 nhân vật hàng đầu của Ủy ban Thông tin và Dân chủ do Tổ chức Phóng viên Không Biên giới đưa ra.

Bìa cuốn sách "Bản sắc" xuất bản tại Việt Nam. (Nguồn: NXB)

Fukuyama từng có nhiều bài viết về các vấn đề liên quan tới chính sách phát triển và quốc tế. Ông là tác giả của những công trình về chính trị, kinh tế, khoa học nổi tiếng như The Origins of Political Order, Our Posthuman Future: Consequences of the Biotechnology Revolution... Trong đó, The End of History and the Last Man xuất bản năm 1992 là cuốn sách nổi tiếng nhất, đã được dịch sang hơn 20 ngôn ngữ khác.

Năm 2014, Fukuyam từng dự đoán rằng nước Mỹ sẽ bị các nhóm lợi ích đầy quyền lực nắm giữ. Lời tiên đoán của ông được chứng thực khi có một loạt nhân vật phi chính trị, có chủ nghĩa dân tộc kinh tế và khuynh hướng độc tài lên nắm quyền, có khuynh hướng đe dọa gây mất ổn định cho trật tự toàn thế giới.

Trong tác phẩm mới nhất “Bản sắc: Nhu cầu phẩm giá và chính trị phẫn nộ” (tên tiếng Anh: “Identity: The Demand for Dignity and the Politics of Resentment”), Francis Fukuyama quay lại các chủ đề mà ông bắt đầu khám phá vào năm 1992 và vẫn viết về nó kể từ đó: sự công nhận, phẩm giá, bản sắc, nhập cư, chủ nghĩa dân tộc, tôn giáo và văn hóa.

Cụ thể, cuốn sách này là sự kết hợp của Bài giảng Tưởng nhớ Lipset về nhập cư và bản sắc năm 2005 và bài giảng tại Quỹ Latsis ở Geneva năm 2011 về nhập cư và bản sắc châu Âu của Fukuyama.

Theo đó, nhu cầu được công nhận về bản sắc là yếu tố chủ đạo, có thể bao gồm rất nhiều hiện tượng đang diễn ra trong chính trị thế giới ngày nay. Sự công nhận phổ quát - tạo nền móng cho nền dân chủ tự do - vẫn không ngừng bị thách thức bởi các hình thái hạn hẹp hơn, đó là sự công nhận dựa trên quốc gia, tôn giáo, sắc tộc, chủng tộc, dân tộc, giới tính, tất cả gây nên chủ nghĩa dân túy chống nhập cư, sự bùng phát của Đạo Hồi chính trị hóa, “chủ nghĩa tự do bản sắc” chống đối tại các trường đại học và sự xuất hiện của chủ nghĩa dân tộc da trắng.

Arjun Neil Alim của The Standard (London) cho rằng: “Bản sắc là một bản cáo trạng về thời đại nguy hiểm mà chúng ta đang sống ngày nay". Còn tờ The New York Times cũng viết: “Chúng ta cần thêm nhiều nhà tư tưởng thông tuệ như Appiah và Fukuyama để cày xới mảnh đất của sự tiên đoán. Và chúng ta cũng cần nhiều độc giả hơn để đọc những gì mà các nhà tư tưởng ấy thu hoạch được".

“Với cách lập luận đầy thuyết phục và cấp thiết, nhà khoa học chính trị lừng danh khẳng định khao khát được công nhận về phẩm giá là khao khát hàng đầu của con người và không thể thiếu trong công cuộc thúc đẩy nền dân chủ. Cuốn sách là một bản phân tích chặt chẽ về những mối đe dọa thảm khốc đối với nền dân chủ", Kirkus Reviews nhận xét.