Tăng cường hợp tác xuyên biên giới Việt Nam-Campuchia sẵn sàng ứng phó với các đại dịch trong tương lai

Hội thảo do Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế tổ chức với sự hỗ trợ của Tổ chức Di cư quốc tế (IOM) và Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên hợp quốc (FAO) tại Việt Nam.

Hơn 50 chuyên gia và cán bộ cấp cao từ Bộ Y tế Việt Nam, Bộ Y tế Campuchia, và 8 tỉnh biên giới của hai nước đã tham gia trao đổi về xu hướng dịch tễ học của các bệnh truyền nhiễm mới đồng thời tăng cường hợp tác xuyên biên giới nhằm đảm bảo an ninh y tế công cộng ở cấp quốc gia và khu vực.

Hội thảo đã tạo điều kiện cho các chuyên gia cao cấp trong lĩnh vực sức khỏe con người và sức khỏe thú y của Việt Nam và Campuchia đánh giá kết quả thực hiện Hiệp định song phương về kiểm dịch y tế biên giới giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Campuchia năm 2009. Đồng thời, hội thảo cũng xác định những khoảng trống còn tồn tại cũng như những nhu cầu thiết yếu trong việc triển khai các hoạt động y tế công cộng hiện có ở cấp tỉnh, quốc gia và khu vực.

Bên cạnh đó, hội thảo đã dành ra một phần riêng nhằm cập nhật thông tin về các xu hướng mới của những bệnh truyền nhiễm mới nổi như cúm A/H5N1; song song với chia sẻ từ đại diện các tỉnh về nhiều điển hình thực tiễn tốt cũng như những bài học kinh nghiệm về công tác phối hợp xuyên biên giới và đề xuất các biện pháp can thiệp chung cho cả hai quốc gia.

Tại hội thảo, các đại biểu tập trung thảo luận kỹ tiến độ chuẩn bị và ứng phó với đại dịch. Những thách thức chưa từng có và các cuộc khủng hoảng mới đã được nêu bật, nhấn mạnh mối liên hệ chặt chẽ giữa sự di chuyển của con người, động vật và sức khỏe cộng đồng, an ninh y tế, cùng với nhu cầu cấp thiết về các phương pháp tiếp cận đa ngành.

Vào ngày 14/8, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã tuyên bố bệnh đậu mùa khỉ (Mpox), hiện đang lan rộng tại một số quốc gia châu Phi, là “tình trạng y tế khẩn cấp toàn cầu.”

Trong khi đó, Việt Nam đã trải qua các đợt bùng phát cúm A (H5N1) tại 6 tỉnh, bao gồm tỉnh Long An, giáp biên giới Campuchia, trong quý đầu năm 2024. Vào tháng 3/2024, Việt Nam xác nhận ca tử vong đầu tiên ở người do cúm gia cầm H5N1 sau 10 năm, tiếp theo là ca nhiễm cúm gia cầm đầu tiên ở người do H9N2 vào tháng 4/2024.

Từ đầu năm nay, 3 tỉnh của Campuchia giáp biên giới Việt Nam đã báo cáo 9 trường hợp mắc cúm gia cầm H5N1 ở người, trong đó có một trường hợp tử vong.

Sự lây lan liên tục của các bệnh truyền nhiễm xuyên biên giới đòi hỏi phải huy động thêm các nguồn lực y tế công cộng toàn cầu và khu vực nhằm giám sát và ứng phó hiệu quả hơn với các mối đe dọa này.

Đáp lại lời kêu gọi khẩn cấp, hội thảo đã nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết nhằm tăng cường hợp tác và quan hệ đối tác để nhanh chóng giảm thiểu tác động của các mối đe dọa sức khỏe cộng đồng có tính chất xuyên quốc gia. Điều này đòi hỏi phải có hành động ngay lập tức và triển khai các chiến lược dự phòng, đặc biệt tại các cửa khẩu biên giới quốc tế.

Phát biểu tại Hội thảo, Tiến sĩ Aiko Kaji, Giám đốc Chương trình Y tế cho người di cư của IOM, nhấn mạnh, trong thế giới phẳng ngày nay, việc đảm bảo sức khỏe và phúc lợi cho tất cả mọi người là trách nhiệm chung vượt ra ngoài biên giới của mỗi quốc gia. Các chủng bệnh mới như cúm gia cầm H5N1 và đậu mùa khỉ, đã chỉ ra rằng an ninh y tế toàn cầu đòi hỏi cần có thêm nhiều nỗ lực hợp tác chặt chẽ giữa các quốc gia. Những căn bệnh này gây ra mối đe dọa đáng kể cho cộng đồng quốc tế do sự di chuyển của người dân nay đã trở nên dễ dàng hơn, cộng thêm sự gia tăng của giao thương giữa các nước cũng như khả năng lây lan bệnh nhanh chóng.

Đề cao ý nghĩa Hội thảo, Tiến sĩ Aiko Kaji chỉ ra rằng lần đầu tiên, các chuyên gia y tế về sức khỏe động vật và sức khỏe con người từ Việt Nam và Campuchia đã cùng tham gia hội thảo song phương để thảo luận về công tác chuẩn bị và ứng phó với tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng.

"Chúng tôi khuyến nghị Chính phủ Việt Nam và Campuchia áp dụng Mô hình Một Sức khỏe để triển khai các biện pháp can thiệp y tế công cộng đa ngành và phù hợp với đặc thù của việc di cư. Việc tăng cường năng lực tiếp cận mô hình Một Sức khỏe tại các khu vực biên giới rất quan trọng vì đây là những khu vực dễ lây lan nhanh các bệnh truyền nhiễm, bao gồm cả những bệnh có thể lây từ động vật sang người. Khi người, động vật và hàng hóa di chuyển qua biên giới, họ cũng mang theo mầm bệnh. Chính vì vậy, tăng cường năng lực tại các cửa khẩu biên giới càng trở nên quan trọng đối với hoạt động giám sát dịch bệnh và triển khai kịp thời các biện pháp can thiệp y tế công cộng cần thiết", Tiến sĩ Aiko Kaji kết luận.

Các sáng kiến ​​chung giữa IOM và FAO đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phương pháp tiếp cận Mô hình Một Sức khỏe. Mô hình này là cách tiếp cận hợp tác, đa ngành và liên ngành nhằm tối ưu hóa sức khỏe của con người, động vật và môi trường. Mô hình góp phần phát triển hiệu quả các giải pháp để giải quyết các vấn đề sức khỏe giữa con người, động vật và môi trường, bao gồm cả các bệnh truyền nhiễm từ động vật sang người.