Tết, nên chăng treo chữ Duyên

Để tìm hiểu mơ ước và tâm tư của một tầng lớp xã hội nào đó, trong một giai đoạn lịch sử nào đó, có lẽ nên tìm hiểu qua một số đồ vật sử dụng để trang điểm bản thân hay trang trí nhà cửa trong đời sống hằng ngày.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
tet nen chang treo chu duyen Hương vị Tết Việt tại Kobe
tet nen chang treo chu duyen Tết Cộng đồng Việt ấm áp tại Tây Ban Nha

Tôi còn nhớ ở Hà Nội, thời Pháp thuộc, khá nhiều gia đình trung lưu hay khá giả thường bày trên tủ chè bộ Tam Đa ba ông Phúc, Lộc, Thọ bằng sứ của Tàụ. Nhà xoàng hơn thì treo bức tranh Tam Đa in màu của Thượng Hải. Tết đến, nhiều người treo tranh Tam Đa tô màu của nghệ nhân phố Hàng Trống. Đình chùa thường trang trí chữ Thọ, có khi chữ Phúc, chữ Lộc. Trong ba mơ ước Phúc, Lộc, Thọ có lẽ phổ biến nhất là chữ Phúc, được khắc vào cả các đồ nữ trang bằng vàng, bạc, ngà hoặc thêu trên khăn tay, quần áo lụa là. Nội dung chữ Phúc (hạnh phúc, may mắn), bao gồm cả Lộc và Thọ. Ngũ Phúc là: phú, quý, thọ, khang, ninh. Chữ Phúc tiếng Trung Quốc đọc đồng âm (phu) cũng có nghĩa là con dơi để biểu hiện ước mơ hạnh phúc, do đó, bàn ghế phòng khách nhà sang thường khắc mấy con dơi trong cành lá.

tet nen chang treo chu duyen

Chữ Phúc với ý nghĩa hưởng thụ vui thú cuộc đời như giàu sang, con cái có lẽ dần dần đã ảnh hưởng Khổng học và Phật giáo, tín ngưỡng dân gian: ở hiền gặp lành, phúc do trời độ cho, do tổ tiên ăn ở có đức để lại, làm phúc tức là thương người. Do đó mà có những khái niệm: phúc ấm, phúc đức, cầu phúc, phúc trạch, phúc phận…

Trong những năm chiến tranh ác liệt và cả những năm thập kỷ đầu hậu chiến, kinh tế khó khăn, người dân Hà Nội ít ai nghĩ đến tự trang điểm và trang trí nhà cửa. Nhu cầu này chỉ bắt đầu xuất hiện và ngày càng phát triển từ sau Đổi mới. Khi đời sống một số tầng lớp thị dân sung túc hơn, khách nước ngoài ngày một đông, các chữ Phúc, Lộc, Thọ xuất hiện nhan nhản ở đồ thêu, nữ trang, sơn mài, đồ gỗ, bức tượng, các thầy đồ mới và cũ có dịp khoe thư pháp “nửa mùa”.

Chữ Phúc vẫn thịnh hành nhất. Nhưng rồi Phúc, Lộc, Thọ cũng chưa đủ, giàu sang đâu phải dễ, mà không hẳn đã mang lại sự thanh thản của hạnh phúc thực khi thiếu tình người. Trước những hỗn loạn của xã hội đồng tiền, mặt trái của kinh tế thị trường, tâm thức khát khao tình cảm chân thực. Do đó xuất hiện ở các cửa hàng chữ Tâm, thường hiểu với ý nghĩa đơn giản là tấm lòng, hoặc chữ Đức để nhắc nhở đạo lý. Người ta cũng hay tặng nhau chữ Nhẫn của nhà Phật.

Ngoài Phúc, Lộc, Thọ, Đức, Tâm, Nhẫn…, có một chữ khác mà người thích “triết lý” nên treo, có khi đã được treo ở chùa. Đó là chữ Duyên, có thể làm hài lòng cả duy vật lẫn duy tâm. Có thể áp dụng chữ Duyên cho cá nhân và tập thể, con người và vũ trụ: nhân duyên và nhân quả. Về phương diện khoa học, chữ Duyên là cơ bản. Không có mối liên hệ nhân quả (nguyên nhân nào thì sẽ mang đến kết quả tương ứng như vậy), định luận (déterminism) máy móc đã không còn đứng vững nữa do sự xuất hiện thuyết tương đối của Einstein, phân tâm học của Freud, cơ học lượng tử, tính xác suất… Như vậy là khoa học thừa nhận ngẫu nhiên, tự do và tất yếu.

Về phương diện Phật học, chữ Duyên có nghĩa sự dính líu, vương víu vào nhau, thường đi với chữ Nhân (nhân duyên). Khái niệm nhân duyên giải thích sinh và diệt. Nhân là nguyên nhân, duyên là điều kiện giúp cho nhân phát triển. Thí dụ: hạt gạo là nhân cây lúa, còn đất, nước, ánh sáng, kỹ thuật trồng là duyên. Nhân duyên là quan hệ biện chứng trong không gian và thời gian giữa các sự vật, trong những quan hệ ấy, không tính đến lớn nhỏ. Một hạt cải nhỏ được tạo thành trên mối quan hệ với cả vũ trụ, nó hòa hợp với cả vũ trụ để tạo nên cả mặt trời, mặt trăng. Một con bướm vỗ cánh ở Bắc Kinh, có thể gây bão táp ở Siberia do ảnh hưởng dây chuyền. Sự việc hư ảo tạm thời: sinh ra vì nhân duyên hòa hợp (thành sắc = có), diệt đi vì nhân duyên tạm rã (= không). Không thật có sinh có diệt, có người có mình, có cảnh, có thời gian và không gian.

Dân gian thường hiểu chữ Duyên theo nghĩa số mệnh, tiền định do Trời, gặp gỡ một sự việc hay một con người (tình duyên, tri kỷ). Thường chỉ cái nhân duyên hai người trai gái gặp nhau, lấy nhau (Đào Duy Anh). Truyện Kiều dùng chữ Duyên đến 43 lần.

Tôi không tin bói toán, tử vi, số phận. Tôi tin vào “ngẫu nhiên khoa học”, cái ngẫu nhiên mà có thể khoa học chưa tính được ra. Có lẽ đến 70% (con số cao thấp hơn tùy trường hợp) cuộc đời của cá nhân, cộng đồng hay vũ trụ do ngẫu nhiên ấy quyết định. Có nhà khoa học tính ra là do ngẫu nhiên mà trái đất tránh được 5, 7 lần suýt nổ tung. Anh đến chậm hay nhanh một chút thì anh không bị bom Mỹ, anh gặp cô này hay gặp cô khác mà lấy làm vợ. Ngẫu nhiên này hay ngẫu nhiên khác khiến anh chọn nghề này hay nghề khác. Như vậy ta chỉ có 30% quyết định được cuộc đời, do tài đức hay âm mưu hèn hạ. Nói vậy hóa ra theo thuyết định mệnh, há miệng chờ sung? Không phải! Vì nếu không có 30% cá nhân cố gắng, thì khi thời cơ đến cũng không thành việc. Kết luận là: nếu cố gắng hết sức mình mà không thành công thì cũng đừng quá buồn, khi thành công thì đừng vỗ ngực. Tết đến, nên chăng treo chữ Duyên ở trong phòng để ngẫm nghĩ về chuyện năm cũ, năm mới để cả năm tâm hồn được bình thản?

tet nen chang treo chu duyen Cộng đồng người Việt tại Brazil đón Xuân Đinh Dậu

Ngày 21/1, tại thành phố São Paulo, Đại sứ quán Việt Nam tại Brazil và Ban liên lạc cộng đồng người Việt tại Brazil đã ...

tet nen chang treo chu duyen Cộng đồng người Việt tại Algeria vui đón xuân Đinh Dậu

Ngày 19/1, Đại sứ quán Việt Nam tại Algeria đã tổ chức gặp mặt đón xuân Đinh Dậu cho cộng đồng người Việt ở Algeria. 

tet nen chang treo chu duyen Cộng đồng người Việt tại Hà Lan mừng Xuân Đinh Dậu

Ngày 21/1, trong không khí đầm ấm, tươi vui và trang trọng, cộng đồng người Việt Nam đang sinh sống và học tập, làm việc ...

Hữu Ngọc

Bài viết cùng chủ đề

Xuân Đinh Dậu 2017
Ý kiến bạn đọc

* Vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Đọc thêm

Công bố logo 50 năm quan hệ ASEAN-New Zealand, Tổng thư ký Kao Kim Hourn nhận lời mời dự Diễn đàn Tương lai ASEAN

Công bố logo 50 năm quan hệ ASEAN-New Zealand, Tổng thư ký Kao Kim Hourn nhận lời mời dự Diễn đàn Tương lai ASEAN

Đại sứ Tôn Thị Ngọc Hương chuyển thư của Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn mời Tổng thư ký ASEAN tham dự Diễn đàn Tương lai ...
Ra mắt Ngôi nhà Ánh Dương tại Hoà Bình: Xua đi bóng tối của bạo lực giới

Ra mắt Ngôi nhà Ánh Dương tại Hoà Bình: Xua đi bóng tối của bạo lực giới

Sự ra mắt Trung tâm dịch vụ một cửa – Ngôi nhà Ánh Dương tỉnh Hòa Bình ngày 9/1 ghi dấu nỗ lực chống bạo lực trên cơ sở giới ...
Hội nghị hợp tác đầu tư Việt Nam-Lào: Thúc đẩy cùng phát triển bền vững và thịnh vượng

Hội nghị hợp tác đầu tư Việt Nam-Lào: Thúc đẩy cùng phát triển bền vững và thịnh vượng

Lãnh đạo cấp cao Việt Nam và Lào đã đặt quyết tâm nâng tầm hợp tác kinh tế, đầu tư thành một trụ cột vững chắc trong quan hệ giữa ...
Giá vàng hôm nay 10/1/2025: Giá vàng chờ thời điểm 'nhảy vọt', Trung Quốc nhập liền 10 tấn, Mỹ có thể mắc 'sai lầm tiền tệ tồi tệ nhất'

Giá vàng hôm nay 10/1/2025: Giá vàng chờ thời điểm 'nhảy vọt', Trung Quốc nhập liền 10 tấn, Mỹ có thể mắc 'sai lầm tiền tệ tồi tệ nhất'

Giá vàng hôm nay 10/1/2025: Giá vàng chờ thời điểm 'nhảy vọt', Trung Quốc nhập liền 10 tấn, Mỹ có thể mắc 'sai lầm tiền tệ tồi tệ nhất'.
Giá tiêu hôm nay 10/1/2025: Thị trường biến động không đồng nhất, nông dân, đại lý và nhà xuất khẩu hạn chế giao dịch và tiếp tục trữ hàng

Giá tiêu hôm nay 10/1/2025: Thị trường biến động không đồng nhất, nông dân, đại lý và nhà xuất khẩu hạn chế giao dịch và tiếp tục trữ hàng

Giá tiêu hôm nay 10/1/2025 tại thị trường trong nước biến động không đồng nhất ở các địa phương trọng điểm, giao dịch từ 149.500 – 151.000 đồng/kg.
Tiền Giang gặt hái 'trái ngọt' từ việc trải thảm đỏ thu hút đầu tư

Tiền Giang gặt hái 'trái ngọt' từ việc trải thảm đỏ thu hút đầu tư

Năm 2024, Tiền Giang thu hút thêm 6 dự án đầu tư vào các khu công nghiệp, điều chỉnh giấy chứng nhận đăng ký đầu tư cho 39 lượt dự ...
Trải nghiệm văn hóa dân tộc Thái tại Mù Cang Chải, Yên Bái

Trải nghiệm văn hóa dân tộc Thái tại Mù Cang Chải, Yên Bái

Làng Khim Nọi (Yên Bái) không chỉ có vẻ đẹp của vùng núi rừng Tây Bắc mà còn lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Thái.
Pháp đóng cửa công viên hải dương học lớn nhất châu Âu

Pháp đóng cửa công viên hải dương học lớn nhất châu Âu

Nằm gần Antibes (Pháp), Marineland có khoảng 4.000 động vật biển thuộc 150 loài khác nhau, là công viên hải dương học lớn nhất châu Âu.
Đền Thái Vi, Ninh Bình: ‘Nét chấm phá’ giữa vùng quê Bắc Bộ

Đền Thái Vi, Ninh Bình: ‘Nét chấm phá’ giữa vùng quê Bắc Bộ

Nằm trong quần thể khu du lịch Tam Cốc - Bích Động ở Ninh Bình, đền Thái Vi mang đến cho du khách cảm giác thư thái và yên bình.
Huế đặt mục tiêu đón 5 triệu lượt khách trong năm 2025

Huế đặt mục tiêu đón 5 triệu lượt khách trong năm 2025

Với nhiều sự kiện quan trọng, TP Huế đặt mục tiêu đón khoảng 4,8 - 5 triệu lượt khách du lịch, trong đó khách quốc tế chiếm khoảng 38-40%.
Tạp chí du lịch nổi tiếng bình chọn Việt Nam vào top điểm hưởng trăng mật tiết kiệm nhất thế giới

Tạp chí du lịch nổi tiếng bình chọn Việt Nam vào top điểm hưởng trăng mật tiết kiệm nhất thế giới

Tạp chí du lịch nổi tiếng Travel + Leisure gợi ý cho các cặp đôi loạt điểm đến hưởng tuần trăng mật tiết kiệm nhất trên thế giới.
8 điểm đến ẩm thực không thể bỏ lỡ trong năm 2025

8 điểm đến ẩm thực không thể bỏ lỡ trong năm 2025

Bên cạnh những danh thắng nổi tiếng, ẩm thực làm phong phú thêm thêm hành trình khám phá và mở ra cánh cửa để du khách tìm hiểu về văn hóa, con người bản địa.
Sứ giả kết nối Việt Nam và Hàn Quốc thông qua hội họa

Sứ giả kết nối Việt Nam và Hàn Quốc thông qua hội họa

Với tình cảm sâu sắc dành cho Việt Nam, họa sĩ Julia Oh đã mang đến các tác phẩm sơn dầu tuyệt đẹp, tôn vinh vẻ đẹp của cuộc sống.
Độc đáo làng nghề làm hương Quảng Phú Cầu, Hà Nội

Độc đáo làng nghề làm hương Quảng Phú Cầu, Hà Nội

Bằng sự nhạy bén của người thợ, ý tưởng xây dựng du lịch làng nghề đã trở thành hiện thực tại làng hương Quảng Phú Cầu, Hà Nội.
Tưởng nhớ và thưởng thức tài năng của huyền thoại âm nhạc Ryuichi Sakamoto

Tưởng nhớ và thưởng thức tài năng của huyền thoại âm nhạc Ryuichi Sakamoto

Trung tâm Giao lưu Văn hóa Nhật Bản tại Việt Nam sẽ trình chiếu độc quyền màn trình diễn cuối cùng của huyền thoại âm nhạc Ryuichi Sakamoto.
Tập khảo cứu về lịch sử in ấn Việt Nam

Tập khảo cứu về lịch sử in ấn Việt Nam

Nghề in ấn là tiền đề quan trọng cho sự phát triển của văn hóa, đặc biệt trong lĩnh vực báo chí và xuất bản...
Liên hoan phim Ấn Độ 2025: Trải nghiệm điện ảnh độc đáo

Liên hoan phim Ấn Độ 2025: Trải nghiệm điện ảnh độc đáo

Liên hoan phim Ấn Độ 2025 tại Việt Nam không chỉ mang lại những tác phẩm điện ảnh đặc sắc, mà còn tôn vinh mối quan hệ bền chặt giữa nhân dân hai nước.
Độc đáo hương vị ẩm thực Tết cổ truyền

Độc đáo hương vị ẩm thực Tết cổ truyền

Với người sống xa nhà, những món ăn trong mâm cỗ đoàn viên vào dịp Tết cổ truyền luôn mang hương vị đặc trưng, nhớ mãi không quên.
Nghệ nhân làng Đông Hồ nỗ lực đưa tranh 'xuất ngoại'

Nghệ nhân làng Đông Hồ nỗ lực đưa tranh 'xuất ngoại'

Những giá trị di sản của dòng tranh dân gian Đông Hồ (Thuận Thành, Bắc Ninh) đang được các nghệ nhân tâm huyết bảo tồn và phát huy.
Lan tỏa nét đẹp và giá trị của áo dài Việt Nam đến bạn bè quốc tế

Lan tỏa nét đẹp và giá trị của áo dài Việt Nam đến bạn bè quốc tế

Câu lạc bộ Di sản Áo dài Việt Nam tại Hungary vừa tổ chức Gala chào năm mới và đề ra phương hướng hoạt động trong năm 2025.
Võ cổ truyền Bình Định hướng đến di sản văn hoá thế giới

Võ cổ truyền Bình Định hướng đến di sản văn hoá thế giới

Với chiều sâu lịch sử, văn hóa và triết lý sống, Võ cổ truyền Bình Định, chính là một trong những di sản phi vật thể cần được nhận diện, bảo vệ và phát huy.
Chính phủ công nhận thêm 33 bảo vật quốc gia

Chính phủ công nhận thêm 33 bảo vật quốc gia

Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long đã ký Quyết định số 1712/QĐ-TTg ngày 31/12/2024 công nhận 33 bảo vật quốc gia (đợt 13, năm 2024).
Gìn giữ bản sắc Chăm trong dòng chảy thời đại

Gìn giữ bản sắc Chăm trong dòng chảy thời đại

Chiều 31/12, Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam tổ chức tọa đàm với chủ đề "Giao lưu với người Chăm: Ngôi nhà truyền thống và những biến đổi hiện nay".
Năm Du lịch quốc gia 2025 vinh danh di sản Huế trong vận hội mới

Năm Du lịch quốc gia 2025 vinh danh di sản Huế trong vận hội mới

Tỉnh Thừa Thiên Huế là địa phương đăng cai tổ chức Năm Du lịch quốc gia 2025 với chủ đề 'Huế - Kinh đô xưa, Vận hội mới'.
Phiên bản di động