| Ai Cập đang tiến hành một cuộc tập trận lớn và sẵn sàng tham chiến. (Nguồn: Topwar) |
Thổ Nhĩ Kỳ đã viện trợ cho GNA cố vấn quân sự, cung cấp cả vũ khí, tên lửa chống tăng và máy bay không người lái, chuyển giao công nghệ quốc phòng, giúp GNA phá vỡ cuộc bao vây kéo dài ở thủ đô Tripoli của LNA... Điều này khiến thanh gươm chiến tranh Ankara - Cairo tại Libya có thể sắp được rút khỏi vỏ.
Toan tính của Thổ Nhĩ Kỳ
Theo trang Foreign Policy, có ba lý do chính mà Thổ Nhĩ Kỳ muốn can thiệp vào cuộc xung đột ở Libya.
Đầu tiên là cam kết của ông Erdogan đối với chính sách của đảng cầm quyền ở nước này, thường được gọi là "tân Ottoman" - khôi phục ảnh hưởng chính trị - quân sự ở các quốc gia chưa từng thuộc về Đế chế Ottoman. Thành công của quân đội Thổ Nhĩ Kỳ ở Libya sẽ rất có lợi cho vị thế của Erdogan (trước cuộc bầu cử tổng thống năm 2023), bất chấp các thành tựu kinh tế hạn chế của Chính phủ.
Lý do thứ hai là hành động của Thổ Nhĩ Kỳ tại Libya làm suy yếu lợi ích kinh tế của Hy Lạp, Ai Cập, Cyprus và Israel trong khu vực. Các quốc gia này có kế hoạch tạo ra một tập đoàn để phát triển các mỏ khí đốt ở Đông Địa Trung Hải - nơi Thổ Nhĩ Kỳ có lợi ích kinh tế và điều đó gây bất lợi cho nước này. Ngoài ra, trên cơ sở kinh tế, một liên minh chính trị của các quốc gia nói trên chống lại Thổ Nhĩ Kỳ có thể được thành lập, điều mà Ankara đang cố gắng ngăn chặn.
Lý do thứ ba là khả năng đối đầu với Ai Cập và Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) ở Libya. Hai nước này mâu thuẫn trong các vấn đề chính liên quan đến Trung Đông, bao gồm Syria, Gaza và phong tỏa Qatar. Thổ Nhĩ Kỳ là một đối tác ủng hộ chính của tổ chức “Anh em Hồi giáo” và luôn thể hiện sự đối đầu với Ai Cập.
Sự quyết đoán của Ai Cập
Ai Cập đã thành lập liên minh 5 nước Địa Trung Hải; một lượng lớn tăng T-72 và xe bọc thép đã được gửi đến Libya để hỗ trợ Tướng Haftar. Nước này vừa quyết định mua 500 xe tăng T-90MS của Nga dù đang có nhiều xe tăng Mỹ mà theo một số nhà quan sát, để chuẩn bị can thiệp vào cuộc nội chiến ở nước láng giềng Libya. Tổng thống Ai Cập Fatah al-Sisi hôm 20/6 đã khẳng định khu vực Sirte-Jufra ở Libya là "ranh giới đỏ" đối với Ai Cập.
Truyền thông Ai Cập cho biết, quân đội nước này đang chuẩn bị tiến hành một cuộc diễn tập quân sự gần biên giới Libya có tên Decisive 2020, sau khi Thổ Nhĩ Kỳ thông báo về cuộc tập trận lớn mang tên Naftex ở Địa Trung Hải, tại 3 khu vực khác nhau và mang mật danh Barosos, Targot Rais và Chaka Bay. Mục đích của tập trận là sẵn sàng đối phó với tình hình chiến tranh ở phía Đông Địa Trung Hải, bên cạnh những gì được mô tả là căng thẳng leo thang ở Libya trong giai đoạn gần đây.
Khả năng đụng độ quân sự?
Không loại trừ khả năng Thổ Nhĩ Kỳ sẽ gửi các hệ thống tên lửa phòng không S-400 Triumf tới Libya nhằm "khóa chặt" bầu trời quốc gia Bắc Phi này, mà đối tượng được cho là Không quân Ai Cập.
Đầu tháng này, một thỏa thuận vừa được ký kết về hợp tác quân sự giữa Thổ Nhĩ Kỳ và GNA, theo đó, các căn cứ chỉ huy của lực lượng mặt đất, phòng không, không quân và điều hành UAV của Thổ Nhĩ Kỳ được triển khai tại đây. Thổ Nhĩ Kỳ đang thiết lập căn cứ mới tại Al-Watiya. Theo một số nguồn tin, hệ thống tên lửa phòng không MIM-23 Hawk đã được lắp đặt vào ngày 5/7.
| Thổ Nhĩ Kỳ đã đưa quân sang lãnh thổ Libya. (Nguồn: 1TV.GE) |
Thổ Nhĩ Kỳ kiên quyết duy trì sự hiện diện quân sự đang gia tăng ở phía Tây Libya, muốn giúp GNA tiến xa hơn về phía Đông và chiếm giữ các vùng lãnh thổ quan trọng hơn về mặt chiến lược từ Haftar, nếu không hoàn toàn lật đổ sự thống trị của lãnh chúa đối với miền Đông Libya. Với việc Thổ Nhĩ Kỳ cam kết sẽ hỗ trợ nhiều hoạt động tấn công hơn của các đồng minh trong cuộc nội chiến ở Libya, Ai Cập có thể can thiệp quân sự ở phía đối kháng. Điều này có khả năng dẫn đến một cuộc xung đột nguy hiểm giữa quân đội Thổ Nhĩ Kỳ và Ai Cập tại quốc gia Bắc Phi này.
Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ có thể trội hơn chút đỉnh so với Ai Cập về chất lượng vũ khí và huấn luyện binh lính nhưng khi Cairo tham chiến ở Libya, họ có được lợi thế nhất định trong vấn đề hậu cần. Ai Cập có thể dễ dàng vượt biên giới bằng đường bộ mà không phải gửi lính và thiết bị bằng đường biển như Thổ Nhĩ Kỳ.
Lợi thế của Ai Cập sẽ khiến lực lượng Ankara từ vị trí tấn công buộc phải chuyển sang thế phòng thủ, trừ khi tăng cường khả năng phòng không ở Libya với quy mô lớn. Ngay cả khi Thổ Nhĩ Kỳ quyết định huy động lực lượng lớn, bao gồm trên không, trên biển và trên bộ đến Libya, cũng sẽ không đủ cho một cuộc đối đầu quân sự toàn diện và lâu dài.
Quân đội Ai Cập đang trong tình trạng sẵn sàng chiến đấu cao, thể hiện quyết tâm tham gia vào cuộc xung đột Libya trong trường hợp GNA và Thổ Nhĩ Kỳ hành động mạnh mẽ hơn.
Giới quan sát nhận định, cảnh báo của Ai Cập về sự can thiệp quân sự trực tiếp ở Libya, một khi Thổ Nhĩ Kỳ bước qua lằn ranh đỏ, là nghiêm túc. Và, bất kỳ quyết định nào từ Ankara tham gia một cuộc đối đầu toàn diện chống lại Ai Cập sẽ là một cuộc phiêu lưu lớn. Do đó, nguy cơ xảy ra đụng độ quân sự giữa Ai Cập và Thổ Nhĩ Kỳ trên lãnh thổ Libya đang khiến cho cộng đồng quốc tế cảm thấy đặc biệt quan ngại.