| Lễ khai mạc Diễn đàn phát triển thanh niên thế giới 2025 tại thành phố Tô Châu, tỉnh Giang Tô, miền Đông Trung Quốc, ngày 15/7. (Nguồn: THX) |
Ghé vào bất kỳ quán trà hay tiệm cà phê nào ở Tô Châu, rất có thể bạn sẽ gặp một nhà sáng tạo trẻ tuổi hay một học giả quốc tế. Những sự kiện như “Ngày của nhà khoa học” hay “Tuần lễ khởi nghiệp dành cho nhân tài quốc tế” thường xuyên xuất hiện trên mặt báo, phản ánh không khí đổi mới đầy sôi động tại thành phố hơn 2.500 năm tuổi này. Khắp các con phố và ga tàu điện ngầm, những tấm áp phích quảng bá tuyển dụng nhân tài in hình đường chân trời và biểu tượng văn hóa Tô Châu đã trở thành điểm nhấn quen thuộc.
Là một trong những đầu tàu kinh tế của tỉnh Giang Tô và cả Trung Quốc, Tô Châu hiện nằm trong top 10 thành phố có GDP cao nhất cả nước. Không chỉ là trung tâm công nghiệp, nơi đây còn được đánh giá là một trong những đô thị thân thiện và hấp dẫn nhất đối với nhân tài trong và ngoài Trung Quốc.
Nơi khởi nghiệp của người trẻ
Từ lâu, Tô Châu đã nổi tiếng là vùng đất sản sinh nhiều bậc hiền tài – dẫn đầu cả nước về số lượng trạng nguyên thời phong kiến, với 51 người đỗ đạt cao nhất trong các kỳ thi tiến sĩ. Ngày nay, truyền thống đó được kế thừa trong một hình thức mới: trong gần 13 triệu cư dân thường trú, có tới hơn 4,07 triệu người là lao động trình độ cao, bao gồm các nhà khoa học, kỹ sư, chuyên gia.
Tô Châu đang từng bước khẳng định vị thế là một “thỏi nam châm” hút nhân tài toàn cầu, nhờ chiến lược lấy phát triển khoa học – công nghệ làm trọng tâm.
Từ nền tảng công nghiệp vững chắc, thành phố đã hình thành các cụm đổi mới sáng tạo tập trung trong các lĩnh vực như: công nghệ sinh học, vật liệu nano, chất bán dẫn, ô tô thông minh. Tô Châu hiện dẫn đầu đất nước tỷ dân trong đầu tư nghiên cứu và phát triển (R&D) liên quan đến trí tuệ nhân tạo (AI), với hơn 2.100 doanh nghiệp AI đang hoạt động.
Năm 2024, giá trị sản xuất từ các ngành công nghệ cao tại Tô Châu đạt 2.570 tỷ NDT (khoảng 360 tỷ USD). Thành phố này cũng đứng đầu cả nước về số lượng doanh nghiệp khoa học – công nghệ quy mô vừa và nhỏ, với khoảng 24.300 đơn vị.
Trong số đó có công ty TNHH Sunrise Communications Tô Châu – chuyên phát triển và sản xuất linh kiện ô tô. Tổng giám đốc Nakayama Ryutaro cho rằng, chính sách hỗ trợ tài chính cùng hệ thống dịch vụ bảo đảm cho doanh nghiệp công nghệ đã giúp củng cố niềm tin của doanh nghiệp tại thành phố này.
Từ năm 2015 đến 2024, tổng đầu tư R&D của Trung Quốc tăng từ 1,4 nghìn tỷ NDT lên 3,6 nghìn tỷ NDT, với tỷ lệ R&D chiếm 2,68% GDP – đứng thứ 12 thế giới. Trung Quốc đang từng bước chuyển mình từ “công xưởng thế giới” thành “phòng thí nghiệm toàn cầu”, thu hút ngày càng nhiều nhà nghiên cứu, chuyên gia trở về đóng góp.
Tô Châu chính là một mắt xích quan trọng trong tiến trình này. Theo Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu 2024 của Tổ chức sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO), cụm Thượng Hải – Tô Châu hiện xếp thứ 5 trong số các trung tâm công nghệ toàn cầu.
| Các sản phẩm robot hình người tại Hội nghị Xúc tiến phát triển sáng tạo tại thành phố Tô Châu, ngày 14/2. (Nguồn: THX) |
Điểm đến của trí tuệ, điểm dừng của tâm hồn
Làn sóng đổi mới đã thôi thúc những người như ông Chen Zhiming, 68 tuổi, quay trở về quê hương sau hơn ba thập kỷ sinh sống tại Nhật Bản. Tháng 6/2023, ông Chen đảm nhận vai trò Trưởng nhóm nghiên cứu tại một công ty công nghệ cao ở Tô Châu, dẫn dắt nhóm phát triển đầu dò siêu âm y tế đơn tinh thể thế hệ mới.
Câu chuyện của ông là điển hình cho nhiều trí thức Trung Quốc thế hệ trước rời quê hương vào cuối thập niên 1980, theo học tiến sĩ tại Đại học Kyoto, sau đó ở lại làm việc và định cư ở Nhật Bản. Nhưng nay, ông không muốn bỏ lỡ cơ hội ở quê hương, khi Trung Quốc đang phát triển nhanh chóng. Tô Châu hấp dẫn ông không chỉ bởi môi trường đổi mới sáng tạo, mà còn nhờ vị trí địa lý thuận tiện và hệ thống đường sắt hiện đại, giúp kết nối dễ dàng với các trung tâm học thuật lớn như Thượng Hải, Nam Kinh và Hợp Phì.
Thành phố Tô Châu còn có quan hệ hợp tác với hơn 260 trường đại học và viện nghiên cứu trong và ngoài nước.
Không chỉ phát triển mạnh về kinh tế – công nghệ, sức hấp dẫn của Tô Châu còn nằm ở những giá trị phi vật thể, văn hóa, lối sống và sự ổn định xã hội.
Vào tháng 6, giáo sư Tom K. Hei – nhà khoa học người Mỹ gốc Hoa, hiện là giáo sư chính thức tại Đại học Columbia – đã gia nhập trường y thuộc Đại học Tô Châu. Kế hoạch của ông tại đây là triển khai các chương trình nghiên cứu tiên phong trong lĩnh vực y học bức xạ, y học không gian và miễn dịch học phóng xạ, đồng thời góp phần nâng cao vị thế quốc tế của trường đại học này.
Sinh ra ở Bắc Kinh và gắn bó phần lớn cuộc đời tại Mỹ, giáo sư Hei cho biết, chính nhịp sống khoan thai, tĩnh tại của Tô Châu khiến ông cảm thấy gần gũi. “Tôi có cảm giác như mình đang trở về nhà”, ông chia sẻ.
Lắng nghe một trích đoạn Côn khúc, dạo bước qua những khu vườn cổ kính hay thử tay với nghề thêu tơ truyền thống - chính sự thư thái tạo nên nét duyên riêng của Tô Châu, trở thành lợi thế cạnh tranh so với các siêu đô thị hối hả trong việc thu hút nhân tài.
Xã hội ổn định, mức sống phải chăng và bề dày văn hóa khiến nhiều chuyên gia quốc tế tìm được cảm giác gắn bó lâu dài khi chọn Tô Châu làm nơi làm việc và sinh sống.
| Du khách tham quan khu vườn Humble Administrator's Garden tại thành phố Tô Châu. (Nguồn: THX) |
Một thành phố quốc tế cởi mở, thân thiện
Tinh thần cởi mở, hội nhập thể hiện rõ nhất tại khu công nghiệp Tô Châu – khu vực có tính quốc tế cao bậc nhất thành phố. Hiện có khoảng 12.000 người nước ngoài từ 130 quốc gia và vùng lãnh thổ đang sinh sống và làm việc tại đây. Chính quyền địa phương đã tiên phong triển khai nhiều dịch vụ chuyên biệt để hỗ trợ cư dân quốc tế.
Tại các khu dân cư đông người nước ngoài, biển chỉ đường được viết bằng nhiều ngôn ngữ, áp phích sự kiện được in song ngữ, các hội thảo pháp lý được tổ chức dành riêng cho người nước ngoài giúp họ nắm rõ hơn các quy định tại Trung Quốc. Các chương trình như “Góc phụ nữ” còn khuyến khích phụ nữ quốc tế tham gia vào quá trình ra quyết định trong cộng đồng.
Gibril Ahmed Lansana, một sinh viên đến từ Sierra Leone, vừa hoàn thành chương trình thạc sĩ ngành kỹ thuật môi trường tại Đại học Khoa học và công nghệ Tô Châu. Trong suốt hai năm sống và học tập tại đây, anh không chỉ miệt mài theo học lớp tiếng Trung hằng tuần, mà còn tích cực tham gia hoạt động tình nguyện tại nơi mình sinh sống, từ dọn dẹp môi trường, hỗ trợ cải thiện biển chỉ dẫn song ngữ, cho đến thăm hỏi người cao tuổi tại các cơ sở chăm sóc. “Nếu được chọn lại, tôi vẫn sẽ chọn thành phố này”, anh chia sẻ.
Tô Châu đang từng bước vun đắp một tương lai nơi đổi mới sáng tạo, văn hóa và hợp tác quốc tế hòa quyện – không chỉ là nơi nhân tài tìm đến, mà còn là nơi họ muốn ở lại, gắn bó và tiếp tục kiến tạo.