Thủ tướng Phạm Minh Chính thăm ba nước Trung Đông: Bản lề cho hợp tác tương lai

Chuyến thăm các nước Trung Đông của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Phu nhân cùng đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam nhằm cụ thể hóa đường lối đối ngoại của Đại hội Đảng XIII và tích cực thực hiện Đề án “Phát triển quan hệ giữa Việt Nam và các nước Trung Đông - châu Phi giai đoạn 2016-2025”.

Từ ngày 27/10-1/11, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Phu nhân cùng đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam có chuyến thăm chính thức tới Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE), Nhà nước Qatar, thăm và tham dự Hội nghị Sáng kiến đầu tư tương lai lần thứ 8 tại Vương quốc Saudi Arabia theo lời mời của Tổng thống UAE Mohamed bin Zayed Al Nahyan, Thủ tướng Nhà nước Qatar Sheikh Mohammed bin Abdulrahman bin Jasim Al-Thani, Hoàng Thái tử kiêm Thủ tướng Vương quốc Saudi Arabia Mohammed Bin Salman.

Đây là chuyến thăm chính thức đầu tiên của Thủ tướng Chính phủ Việt Nam đến UAE và Qatar sau 15 năm; chuyến thăm đầu tiên của người đứng đầu Chính phủ Việt Nam tới Saudi Arabia từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao; cũng là lần đầu tiên Thủ tướng là khách mời chính và một trong những lãnh đạo cấp cao của châu Á phát biểu tại Hội nghị Sáng kiến đầu tư tương lai lần thứ 8 (FII8) do Saudi Arabia tổ chức.

Nâng tầm quan hệ với ba nước vùng Vịnh

Theo Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Minh Hằng, Việt Nam định vị UAE, Saudi Arabia và Qatar là những đối tác hợp tác hữu nghị quan trọng, lâu dài và toàn diện trên các lĩnh vực tại khu vực Trung Đông. Ba nước xác định Việt Nam là đối tác quan trọng hàng đầu tại Đông Nam Á, coi trọng quan hệ với Việt Nam trong chính sách “Hướng Đông”. Thời gian qua, quan hệ Việt Nam với UAE, Saudi Arabia và Qatar trên đà phát triển tốt đẹp với nhiều kết quả thực chất, sự phối hợp ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn đa phương ngày càng chặt chẽ hơn.

Tại UAE - trung tâm kinh tế, tài chính và công nghệ hàng đầu khu vực, một “kỳ tích trên sa mạc” của Trung Đông, sau lễ đón với 21 loạt đại bác vang rền được cử hành long trọng tại Phủ Tổng thống, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã hội đàm hẹp với Tổng thống UAE Sheikh Mohammed bin Zayed Al Nahyan. Tổng thống Sheikh Mohammed bin Zayed Al Nahyan khẳng định, Việt Nam là đối tác quan trọng của UAE tại châu Á và hợp tác với Việt Nam là một trong những quan tâm chính của nước này.

Hai bên nhất trí nâng cấp quan hệ lên Đối tác toàn diện, qua đó, UAE trở thành Đối tác toàn diện đầu tiên của Việt Nam tại khu vực Trung Đông. Bước đi này thể hiện quyết tâm và kỳ vọng của lãnh đạo hai nước trong việc đưa quan hệ hợp tác song phương lên tầm cao mới, bền chặt, thực chất và hiệu quả hơn nữa.

Hai bên thống nhất sáu trọng tâm ưu tiên hợp tác bao gồm khẩn trương xây dựng các chương trình hành động triển khai ngay khuôn khổ quan hệ Đối tác toàn diện; thúc đẩy hợp tác về đổi mới sáng tạo, chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, kinh tế tuần hoàn; tạo đột phá trong hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư song phương; hợp tác phát triển ngành Halal và mở cửa thị trường cho các sản phẩm Halal Việt Nam; tăng cường hợp tác lao động, văn hóa, du lịch, thể thao, giao lưu nhân dân và phối hợp chặt chẽ, tham vấn, ủng hộ lẫn nhau trong các vấn đề khu vực và thế giới tại các diễn đàn đa phương.

Với quốc gia giàu tài nguyên Saudi Arabia, chuyến thăm của Thủ tướng Phạm Minh Chính đặc biệt ý nghĩa khi diễn ra đúng dịp kỷ niệm 25 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước (21/10/1999-21/10/2024). Đây cũng là chuyến thăm Saudi Arabia lần thứ hai của Thủ tướng Chính phủ trong hai năm liên tiếp. Điều này cho thấy sự quan tâm đặc biệt của người đứng đầu Chính phủ Việt Nam đối với việc thúc đẩy quan hệ với Saudi Arabia nói riêng và với các nước vùng Vịnh nói chung cũng như mong muốn, kỳ vọng của nước bạn trong quan hệ hợp tác với Việt Nam.

Tại hội đàm, Hoàng Thái tử, Thủ tướng Saudi Arabia Mohammed bin Salman Bin Abdulaziz Al Saud khẳng định, sự tham gia của Việt Nam, một quốc gia tiêu biểu về phát triển kinh tế năng động tại châu Á, mở ra cơ hội mới cho các nhà đầu tư, đóng góp quan trọng cho thành công của Hội nghị Sáng kiến đầu tư tương lai lần thứ tám và cho chiến lược phát triển trong khu vực. Hai Thủ tướng đánh giá cao những bước phát triển vượt bậc trong quan hệ song phương giữa Việt Nam và Saudi Arabia trong 25 năm qua và nhất trí hợp tác chặt chẽ để đưa quan hệ phát triển lên tầm cao mới.

Điểm “cập bến” cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng của chuyến thăm là Qatar - một trong những đất nước có thu nhập bình quân đầu người cao nhất thế giới. Chuyến thăm cho thấy Việt Nam đánh giá cao tiềm lực và vai trò của Qatar tại khu vực Trung Đông và trong thế giới Arab, coi trọng quan hệ hữu nghị hợp tác Việt Nam - Qatar và mong muốn thúc đẩy quan hệ hợp tác nhiều mặt với Qatar đi vào chiều sâu, thực chất và hiệu quả hơn.

Chuyến thăm Qatar của Thủ tướng Phạm Minh Chính đặt trọng tâm tăng cường hợp tác toàn diện và sâu rộng với Qatar trên các lĩnh vực, đánh giá đúng tiềm năng và vị thế của Qatar hiện nay, tranh thủ hiệu quả vai trò của Hoàng gia Qatar và tận dụng các cơ hội hợp tác đang nổi lên giữa hai nước.

Tạo đột phá về kinh tế - thương mại - đầu tư

Vùng Vịnh là một trong những khu vực phát triển năng động hàng đầu thế giới, đứng đầu về trữ lượng dầu mỏ, có các trung tâm tài chính hàng đầu, đang đi đầu trong chuyển đổi mô hình phát triển mới theo hướng đa dạng hóa nền kinh tế và đang đón đầu các xu thế mới về chuyển đổi xanh, chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo. Điểm đáng chú ý là cả ba nước UAE, Qatar và Saudi Arabia và khu vực vùng Vịnh là những đối tác, những thị trường, những nhà đầu tư, những trung tâm tài chính, trung tâm công nghệ mà tiềm năng, dư địa hợp tác với Việt Nam còn rất lớn.

UAE là thị trường xuất khẩu lớn nhất, Saudi Arabia là đối tác thương mại lớn thứ ba, trong khi Qatar là đối tác kinh tế, đầu tư tiềm năng lớn của Việt Nam tại Trung Đông - châu Phi. Kim ngạch thương mại song phương năm 2023 của Việt Nam với ba nước này lần lượt là 4,7 tỷ USD; 2,68 tỷ USD và 497,2 triệu USD.

Nỗ lực tạo đột phá trong quan hệ kinh tế - thương mại - đầu tư với vùng Vịnh, phản ánh rõ qua lịch trình chuyến thăm khi Thủ tướng Chính phủ có các cuộc hội đàm, hội kiến, gặp gỡ, trao đổi với tất cả các lãnh đạo cao nhất, các quỹ đầu tư và các tập đoàn lớn của ba nước nhằm thúc đẩy quan hệ một cách toàn diện, hiệu quả hơn. Trong đó, xác định trụ cột “hợp tác tương lai” là mở cửa thị trường, thu hút vốn đầu tư chất lượng cao, hợp tác lao động, giáo dục, văn hóa, thể thao, du lịch, giao lưu nhân dân, chống biến đổi khí hậu, hợp tác trong các lĩnh vực mới như khoa học công nghệ, năng lượng sạch, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, phát triển ngành Halal...

Mối quan tâm này của Việt Nam phù hợp với định hướng phát triển của cả ba nước, bao gồm mục tiêu “Tầm nhìn 2031” của UAE, Tầm nhìn quốc gia Qatar 2030 và Tầm nhìn 2030 của Saudi Arabia. Có thể thấy, tuy xa xôi về địa lý, nhưng cả ba nước ngày càng gần gũi với Việt Nam về tầm nhìn và định hướng phát triển.

Trong chuyến thăm, Thủ tướng Chính phủ có các bài phát biểu quan trọng chuyển tải thông điệp về định hướng phát triển, đường lối đối ngoại của Việt Nam, không chỉ với ba nước mà cũng là thông điệp chính sách với khu vực Trung Đông. Qua đó, chuyển tải thông điệp của Việt Nam tới ba nước UAE, Qatar và Saudi Arabia nói riêng và khu vực Trung Đông nói chung, trên tinh thần chú trọng phát huy "thời gian, trí tuệ", tăng cường hiểu biết lẫn nhau hơn, tin cậy cao hơn, hợp tác chặt chẽ hơn, đồng hành sát cánh cùng nhau hơn trong chặng đường phát triển của mỗi nước cũng như trong nỗ lực thúc đẩy hòa bình, ổn định, phát triển thịnh vượng của khu vực và thế giới.

Một trong những kết quả nổi bật nhất là việc Việt Nam và UAE ký kết Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện (CEPA) - Hiệp định thương mại tự do đầu tiên của Việt Nam với một nước Arab. Đây là Hiệp định thương mại tự do có thời gian đàm phán nhanh nhất của Việt Nam, thể hiện sự quyết tâm cao độ của Lãnh đạo cũng như bộ, ngành hai nước nhằm tạo đột phá trong hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư hai nước, mở ra con đường lớn, có ý nghĩa lịch sử cho Việt Nam tiến sâu vào thị trường Trung Đông. Nhân chuyến thăm, hàng loạt văn kiện và bản ghi nhớ hợp tác giữa các cơ quan của Việt Nam với các đối tác UAE, Qatar và Saudi Arabia đã được ký kết.

Với thông điệp chuyển tải qua những bước đi cụ thể, mạnh mẽ và các kết quả thực chất, chuyến công tác của Thủ tướng Phạm Minh Chính như được truyền cảm hứng từ “kỳ tích trên sa mạc”, tạo động lực mới cho những lĩnh vực hợp tác truyền thống, tạo đột phá mới thúc đẩy những lĩnh vực tiềm năng, đồng thời tạo dựng một cách vững chắc sự tin cậy chính trị, như bản lề mở ra giai đoạn hợp tác mới, một tương lai mới hòa bình, phát triển và thịnh vượng cho Việt Nam và ba nước, cũng như toàn khu vực.