Thúc đẩy kinh tế tư nhân và bài học từ Mỹ (kỳ 1)
 |
| Tesla là một trong những Tập đoàn được Tổng thống Trump tin tưởng trao quyền. (Nguồn: AFP) |
Nỗ lực “giải độc” nền kinh tế Mỹ
Ngay trong tháng đầu của nhiệm kỳ thứ hai (tháng 2/2025), chính quyền Trump đã chứng kiến khu vực tư nhân tạo ra 97% số việc làm mới trên toàn nước Mỹ, trong khi khu vực công chỉ đóng góp 3%.
Đây là sự đảo chiều mạnh mẽ so với giai đoạn 2021–2024 dưới thời Tổng thống Biden, khi khu vực công chiếm tới 25–30% số lượng việc làm được tạo ra nhờ các gói chi tiêu ngân sách khổng lồ.
| Tin liên quan |
 Phát triển kinh tế tư nhân: Động lực đưa Việt Nam bước vào kỷ nguyên mới |
Tổng thống Trump nhấn mạnh rõ ràng triết lý của mình: “Chúng ta không thể vay tiền để thuê người làm việc cho chính phủ. Doanh nghiệp phải tuyển người, tạo ra giá trị, đóng thuế – đó mới là tăng trưởng thật”.
Tư tưởng cốt lõi này phản ánh tầm nhìn của Trumponomics – một nỗ lực “giải độc” nền kinh tế Mỹ khỏi mô hình phụ thuộc vào chi tiêu công, vốn từng tạo ra các bong bóng tài chính và đẩy nợ công lên mức kỷ lục.
Thay vì sử dụng chi tiêu ngân sách để kích thích kinh tế, chính quyền Trump 2.0 lựa chọn trao quyền cho khu vực tư nhân – những lực lượng có khả năng đổi mới, tối ưu chi phí và tăng hiệu quả.
Các tập đoàn lớn như Tesla, Amazon, Walmart, Lockheed Martin được khuyến khích mở rộng đầu tư nhờ chính sách thuế ưu đãi, nới lỏng quy định pháp lý, và cải cách lao động linh hoạt hơn.
Dự kiến chi tiêu công 2025 sẽ giảm 15% so với cùng kỳ năm trước và tiến tới cân bằng ngân sách vào năm 2028, chủ yếu thông qua việc tinh gọn bộ máy và tư nhân hóa các dịch vụ không thiết yếu.
Cách làm của Chính quyền Trump 2.0 cho thấy khi được trao đúng vai trò, khu vực tư nhân không chỉ tạo việc làm mà còn trở thành động lực then chốt thúc đẩy tăng trưởng bền vững.
Thay vì tiếp tục “tiêm liều thuốc chi tiêu” để giữ kinh tế hoạt động, Trumponomics đặt niềm tin vào thị trường tự do – một lựa chọn tạo nền tảng cho sự phục hồi dài hạn và ổn định tài khóa.
Bài học cho Việt Nam
Từ Reaganomics đến Trumponomics của Tổng thống Donald Trump, bài học xuyên suốt là: tăng trưởng kinh tế bền vững phải xuất phát từ nội lực khu vực tư nhân. Reagan đã sử dụng chính sách giảm thuế và nới lỏng quy định để kích thích đầu tư.
Trong khi đó, Trumponomics – với triết lý “chính phủ vận hành như doanh nghiệp” – cho thấy hiệu quả của tinh thần doanh nhân trong tái cấu trúc bộ máy công quyền. Đối với Việt Nam, đây là mô hình tham khảo đáng giá – đặc biệt khi chúng ta xác định kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất của nền kinh tế.
Theo Tổng Bí thư Tô Lâm: “Phải quán triệt lại định hướng quan điểm và nhận thức trong cả hệ thống chính trị về vai trò của kinh tế tư nhân như là động lực tăng trưởng quan trọng hàng đầu của đất nước”.
Nhận định đó mang tính dẫn đường trong bối cảnh Việt Nam đã có khoảng 800.000 doanh nghiệp tư nhân, đóng góp hơn 40% GDP và tạo ra 30% việc làm. Tuy nhiên, khu vực công vẫn chi phối phần lớn đầu tư và cung ứng dịch vụ công.
| Tin liên quan |
 Phát triển kinh tế tư nhân - Đòn bẩy cho một Việt Nam thịnh vượng |
Để giải phóng năng lượng tư nhân, Việt Nam có thể tham khảo Trumponomics qua 5 hướng cải cách then chốt:
Tinh gọn bộ máy: Cắt giảm biên chế hành chính, nâng cao hiệu suất hoạt động và tăng cường kiểm toán như mô hình DOGE để kiểm soát lãng phí và tăng minh bạch.
Xã hội hóa dịch vụ công: Mở rộng mô hình đối tác công – tư (PPP) trong các lĩnh vực như y tế, giáo dục, hạ tầng giao thông, giảm áp lực ngân sách và nâng cao chất lượng phục vụ.
Khuyến khích đầu tư tư nhân: Xem xét giảm thuế, đơn giản hóa thủ tục để tạo điều kiện cho các tập đoàn trong nước như Vingroup, FPT, THACO mở rộng sản xuất, đổi mới sáng tạo và tạo thêm việc làm.
Ứng dụng công nghệ vào quản trị công: Lấy cảm hứng từ hệ thống thuế IRS của Hoa Kỳ, Việt Nam có thể ứng dụng AI và blockchain để cải cách thủ tục hành chính, chống thất thoát và nâng cao hiệu lực quản lý.
Giữ vững công bằng xã hội: Bảo đảm rằng tiến trình xã hội hóa không làm gia tăng bất bình đẳng, mà cần đi kèm chính sách hỗ trợ nhóm yếu thế – một bài học lớn từ hậu quả của Reaganomics.
 |
| Để đi xa hơn, cần hành động mạnh mẽ hơn, nhất quán hơn, và đặc biệt là trao niềm tin lớn hơn cho khu vực tư nhân. (Nguồn: VnEconomy) |
Tuy nhiên, sự vận dụng mô hình Trumponomics tại Việt Nam không thể rập khuôn. Trong thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, vai trò kiến tạo của Nhà nước vẫn giữ vị trí trung tâm trong các lĩnh vực thiết yếu như quốc phòng, an ninh, an sinh xã hội.
Do đó, cải cách phải tiến hành có lộ trình, bảo đảm ổn định vĩ mô và đồng thuận xã hội – tránh những “cú sốc” như đã từng xảy ra khi Mỹ thúc đẩy tư nhân hóa ồ ạt.
Như Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, kinh tế tư nhân cần trở thành lực lượng tiên phong trong kỷ nguyên chuyển đổi số, đi đầu trong đổi mới sáng tạo, đóng góp phần lớn vào GDP và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
Để làm được điều đó, cần một “cuộc cách mạng trong tư duy chính sách” – gỡ bỏ các rào cản vô hình và hữu hình, xóa bỏ phân biệt đối xử, đồng thời thiết lập cơ chế phối hợp Nhà nước – tư nhân theo nguyên tắc thị trường.
Việt Nam đang đi đúng hướng. Song để đi xa hơn, cần hành động mạnh mẽ hơn, nhất quán hơn, và đặc biệt là trao niềm tin lớn hơn cho khu vực tư nhân. Đây không chỉ là yêu cầu kinh tế, mà là mệnh lệnh phát triển.
| Đức: Từ kỳ tích kinh tế đến bài học đau thương, chỉ vì 'quay lưng' với Nga? Nhiều thập kỷ qua, ngành công nghiệp Đức, từ ô tô, hóa chất đến luyện kim, phụ thuộc nặng nề vào năng lượng giá rẻ ... |
| Thúc đẩy nguồn lực kinh tế, hoàn thiện kinh tế thị trường Cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0, bối cảnh thay đổi của thế giới và khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương đem lại ... |
| Đầu tư vào kinh tế chăm sóc: Giải pháp thúc đẩy bình đẳng giới và tăng trưởng bền vững Thúc đẩy bình đẳng giới trong lĩnh vực kinh tế chăm sóc có thể giải phóng tiềm năng của phụ nữ, đóng góp cho sự ... |
| Khát vọng kinh tế tư nhân trong kỷ nguyên mới: Thấy gì từ Ngày hội Văn hoá T&T - SHB? Trước vận hội mới của dân tộc và bước chuyển mình mạnh mẽ của nền kinh tế Việt Nam, khối doanh nghiệp tư nhân đang ... |
| Phát triển kinh tế tư nhân: Động lực đưa Việt Nam bước vào kỷ nguyên mới Trong những năm qua, khu vực kinh tế tư nhân trong đã có bước phát triển quan trọng, đóng góp trên 50% GDP, khoảng 30% ... |
