Tìm tiếng nói chung ở Geneva, tạo xung lực mới với Madrid

Quyền con người là chủ đề chung kết nối hơn 100 lãnh đạo cấp cao, Bộ trưởng các nước cùng Chủ tịch Đại hội đồng, Tổng thư ký, Cao ủy Nhân quyền Liên hợp quốc (LHQ)… tham dự Phiên họp cấp cao Khóa họp thường kỳ lần thứ 52 của Hội đồng Nhân quyền (HĐNQ).

Tại đây, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang, Trưởng đoàn Việt Nam đã phát biểu, nhấn mạnh vai trò của HĐNQ và các đề xuất của Việt Nam. Theo đó, đây là Phiên họp cấp cao đầu tiên Việt Nam tham gia với tư cách là thành viên HĐNQ nhiệm kỳ 2023-2025. Chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh, năm 2022, Việt Nam tiếp tục đạt được nhiều thành tựu quan trọng trong tiến trình đổi mới và hội nhập quốc tế. Cộng đồng quốc tế đánh giá cao những nỗ lực, chính sách nhất quán của Đảng và Nhà nước trong việc lấy người dân làm trung tâm, chủ thể và động lực của tiến trình phát triển, không để ai bị bỏ lại phía sau.

Sống trong môi trường sạch là quyền con người

Phiên họp cấp cao của HĐNQ lần này là hoạt động đa phương cấp cao đầu tiên trong khuôn khổ LHQ năm 2023, trong bối cảnh kỷ niệm 75 năm Tuyên ngôn quốc tế về quyền con người (năm 1948) và 30 năm Tuyên bố và Chương trình hành động Vienna (năm 1993) về bảo vệ quyền con người-hai văn kiện quốc tế nền tảng quan trọng về quyền con người.

Ngay trong phát biểu khai mạc Phiên họp, Chủ tịch Đại hội đồng LHQ, Tổng thư ký LHQ, Cao ủy Nhân quyền đều khẳng định ý nghĩa của Tuyên ngôn Nhân quyền thông qua 75 năm trước, Tuyên bố và chương trình hành động Vienna, nhấn mạnh các văn kiện là nguồn cổ vũ cho nỗ lực chung của các nước và nhân dân thế giới đạt nhiều thành tựu quan trọng thời gian qua.

Tuy nhiên, các đại biểu đều thừa nhận rằng, trong một thế giới vận động không ngừng, chiến tranh, xung đột, bạo lực, đói nghèo, bất bình đẳng và thiếu công bằng vẫn đang phủ bóng lên đời sống của hàng triệu người dân ở nhiều nơi, nhất là các nhóm dễ bị tổn thương, đang hứng chịu những tác động tiêu cực nhất.

Vậy, đâu là những vấn đề cấp bách trong hành trình bảo đảm quyền con người – sứ mệnh và mục tiêu chung không của riêng ai, quốc gia nào?

“Quyền được sống trong môi trường sạch, trong lành và bền vững là một quyền con người”, Chủ tịch Đại hội đồng Csaba Kőrösi nhấn mạnh khi cho rằng, biến đổi khí hậu đang là khủng hoảng của thế hệ hiện nay, ảnh hưởng đến việc thụ hưởng nhiều quyền con người.

Trong khi đó, Tổng thư ký LHQ António Guterres lo ngại về tình trạng suy giảm của gắn kết và lòng tin xã hội. Từ đó, Tổng thư ký đề nghị cộng đồng quốc tế quan tâm hơn nữa đến bảo đảm quyền con người trong bối cảnh các vấn đề toàn cầu như di cư, biến đổi khí hậu, lạm dụng công nghệ, trong đó có nạn tin giả.

Với bất kể chương trình nghị sự nào, đoàn kết là chìa khóa vạn năng hiện thực hóa các mục tiêu trong lĩnh vực quyền con người, có lẽ điều đó cũng không ngoại lệ. Cao ủy Nhân quyền Volker Türk kêu gọi đoàn kết thế giới, vượt qua chia rẽ; các nước giảm căng thẳng, tăng cường hợp tác đa khu vực và đoàn kết để xử lý những thách thức hiện nay. Ông hy vọng những bước tiến công nghệ trong tương lai sẽ góp phần giải quyết các thách thức về đói nghèo, bất bình đẳng.

Hành trang, phương châm và trách nhiệm cao nhất

Đồng quan điểm với các đại biểu trong khuôn khổ Phiên họp về những thách thức cũng như hướng đi trong việc bảo đảm quyền con người trước bối cảnh hiện nay, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang nhấn mạnh thông điệp của Việt Nam. Đó là quyết tâm cao của một thành viên HĐNQ đóng góp với tinh thần trách nhiệm cao nhất cho công việc chung, vì một tương lai tốt đẹp hơn của nhân loại.

“Câu chuyện” của Việt Nam đã được Phó Thủ tướng “kể” bằng những dẫn chứng, con số thuyết phục. Hành trang của Việt Nam đến với HĐNQ là lịch sử hào hùng của dân tộc, những thành tựu đáng tự hào trong đổi mới, phát triển kinh tế-xã hội, là chủ trương luôn đặt con người ở vị trí trung tâm trong quá trình phát triển, cùng với quyết tâm gánh vác các trọng trách quốc tế trên cơ sở đường lối đối ngoại hòa bình, độc lập tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ quốc tế.

Vượt qua khó khăn của đại dịch Covid-19 và bất ổn kinh tế thế giới, GDP năm 2022 của Việt Nam tăng hơn 8,02%. Tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế đạt hơn 92% dân số. Việt Nam nằm trong nhóm các nước đứng đầu khu vực và thế giới về phụ nữ tham chính với tỷ lệ nữ đại biểu Quốc hội trên 30%. Dù đang là nước có thu nhập trung bình thấp, song Việt Nam nằm trong Nhóm các nước có Chỉ số Phát triển con người (HDI) cao... Đây chính là cơ sở và động lực để Việt Nam chăm lo hơn nữa mọi mặt đời sống nhân dân, hiện thực hóa khát vọng trở thành nước công nghiệp hiện đại vào năm 2045.

Với phương châm “Tôn trọng và hiểu biết. Đối thoại và hợp tác. Tất cả quyền con người cho tất cả mọi người”, Phó Thủ tướng bày tỏ mong muốn giảm khác biệt, gia tăng hợp tác tại HĐNQ. Phó Thủ tướng cho rằng với khát vọng chung là thúc đẩy và bảo vệ quyền con người, mang lại cuộc sống tốt đẹp hơn cho mọi người dân, mỗi quốc gia, từng khu vực có thể có cách tiếp cận khác nhau do những đặc thù riêng về lịch sử, hệ thống chính trị, văn hóa, kinh tế-xã hội. Vì vậy, cần thông hiểu và tôn trọng những đặc thù đó để cùng tìm ra mẫu số chung, thay vì chính trị hóa, áp đặt, can thiệp. Để có được tiếng nói chung, theo Phó Thủ tướng, đối thoại và hợp tác trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế và Hiến chương Liên hợp quốc chính là phương cách tốt nhất.

Ngoài ra, trưởng đoàn Việt Nam cũng nhấn mạnh rằng, để làm tốt sứ mệnh của mình, HĐNQ cần khẳng định vai trò trung tâm trong thúc đẩy đối thoại trên tinh thần xây dựng, bình đẳng và hợp tác hiệu quả giữa các quốc gia, trên cơ sở tôn trọng và hiểu biết lẫn nhau. Một HĐNQ hoạt động hiệu quả, tích cực, khách quan, hòa hợp trong đa dạng, không chính trị hóa, không chia rẽ, là hạt nhân kết nối cộng đồng quốc tế.

Nhân dịp này, Việt Nam đề xuất HĐNQ xem xét thông qua văn kiện khẳng định giá trị và cam kết đối với Tuyên ngôn Nhân quyền, Tuyên bố và chương trình hành động Vienna.

Để hợp tác tương xứng với tiềm năng

Rời “trái tim” ngoại giao đa phương toàn cầu, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang thăm chính thức Vương quốc Tây Ban Nha.

Trong mấy năm qua, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, các chuyến thăm cấp cao giữa hai nước có phần gián đoạn. Đây là chuyến thăm chính thức Tây Ban Nha cấp cao nhất của lãnh đạo Chính phủ Việt Nam kể từ chuyến thăm của Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh năm 2017.

Vì vậy, theo Đại sứ Việt Nam tại Tây Ban Nha Hoàng Xuân Hải, chuyến thăm của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang lần này có ý nghĩa quan trọng, góp phần tiếp tục triển khai đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, vì hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ đối ngoại; là bạn, là đối tác tin cậy và là thành viên tích cực, có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế, chủ động, tích cực hội nhập quốc tế, tạo xung lực mới cho sự phát triển quan hệ song phương với Tây Ban Nha - quốc gia thành viên Liên minh châu Âu đầu tiên thiết lập quan hệ đối tác chiến lược với Việt Nam (tháng 12/2009).

Trong chuyến thăm lần này, hai bên đánh giá lại quan hệ hợp tác giữa hai nước trong thời gian qua, thống nhất các biện pháp cụ thể để tháo gỡ những điểm nghẽn cũng như thỏa thuận các cơ chế hợp tác mới trong các lĩnh vực ưu tiên như hạ tầng cơ sở, năng lượng xanh, ứng phó biến đổi khí hậu, quản lý nguồn nước… nhằm đưa quan hệ Đối tác chiến lược giữa hai nước phát triển mạnh mẽ và thực chất hơn nữa trong thời gian tới.

Bất chấp những ảnh hưởng từ đại dịch Covid-19, trong năm 2022, kim ngạch thương mại song phương tăng khá ấn tượng. Xuất khẩu của Việt Nam sang Tây Ban Nha đạt trên 4 tỷ Euro và Việt Nam nhập khẩu từ Tây Ban Nha đạt trên 525 triệu Euro.

Tuy nhiên, vốn đầu tư của các doanh nghiệp Tây Ban Nha vào Việt Nam còn rất khiêm tốn, hiện Tây Ban Nha có 88 dự án đầu tư ở Việt Nam với tổng vốn đầu tư trên 143 triệu USD.

Với những số liệu trên, Đại sứ Hoàng Xuân Hải cho rằng quan hệ hợp tác về kinh tế, thương mại và đầu tư giữa hai nước chưa thực sự tương xứng với quan hệ Đối tác chiến lược cũng như tiềm năng và mong muốn của nhân dân hai nước.

Với việc Hiệp định thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA) đã có hiệu lực và Hiệp định bảo hộ đầu tư Việt Nam-EU (EVIPA) đã được Quốc hội Tây Ban Nha phê chuẩn (cuối tháng 1/2022), hy vọng, các doanh nghiệp hai nước sẽ tận dụng những ưu đãi mà hai hiệp định mang lại để đẩy mạnh quan hệ kinh doanh, đầu tư đưa hợp tác kinh tế trở thành trụ cột vững chắc trong quan hệ hai nước.

Như vậy, chuyến công tác đa phương kết hợp thăm song phương của Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang tiếp tục cho thấy hình ảnh một Việt Nam trách nhiệm, luôn ủng hộ mạnh mẽ chủ nghĩa đa phương và vai trò trung tâm của LHQ trong quản trị toàn cầu và trong điều phối các nỗ lực nhằm giải quyết các thách thức chung; đồng thời là đối tác tin cậy của đối tác, bạn bè quốc tế.