| Tình hình Trung Đông ngày càng căng thẳng trong bối cảnh Israel và Iran đáp trả lẫn nhau. (Nguồn: NPR) |
Châu Á-Thái Bình Dương
* Nhật Bản điều máy bay sơ tán công dân: Ngày 19/6, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Gen Nakatani cho biết nước này sẽ điều 2 máy bay của Lực lượng phòng vệ (SDF) đến Đông Phi nhằm chuẩn bị cho hoạt động sơ tán công dân khỏi Trung Đông.
Theo ông Nakatani, 2 máy bay vận tải C-2, với tổng cộng khoảng 120 thành viên phi hành đoàn, sẽ được triển khai tới căn cứ của SDF tại Djibouti và trực chiến tại đó.
Chính phủ Tokyo đang nỗ lực xác định có bao nhiêu trong số khoảng 280 công dân Nhật Bản tại Iran và 1.000 người tại Israel có nhu cầu sơ tán khỏi các quốc gia này. (Kyodo)
* New Zealand ngừng viện trợ Quần đảo Cook: Ngày 19/6, New Zealand tuyên bố tạm dừng hàng triệu USD tài trợ cho Quần đảo Cook, trong bối cảnh mối quan hệ giữa hai nước đang xấu đi do quốc đảo Nam Thái Bình Dương ngày càng xích lại với Trung Quốc.
Theo đó, Wellington tạm dừng viện trợ 18,2 triệu NZD (10,9 triệu USD) trong khoản tài trợ hỗ trợ phát triển cho năm tài khóa 2025-2026.
Mối quan hệ giữa Quần đảo Cook và nhà tài trợ lớn nhất đã trở nên căng thẳng, khi New Zealand lập luận rằng quốc gia Nam Thái Bình Dương đã không tham vấn đầy đủ trước khi ký nhiều thỏa thuận với Trung Quốc vào tháng 2.
New Zealand và Quần đảo Cook đã đồng ý tham vấn thường xuyên về các vấn đề quốc phòng và an ninh, trong khuôn khổ tuyên bố chung ký kết vào năm 2001. Quần đảo Cook có nghĩa vụ phải tham vấn Wellington về các thỏa thuận với các quốc gia khác có thể ảnh hưởng đến New Zealand. (RNZ)
* Thái Lan chỉ trích Campuchia vụ rò rỉ ghi âm: Bộ Ngoại giao Thái Lan, cho biết việc Campuchia tiết lộ đoạn ghi âm cuộc trò chuyện riêng tư giữa Thủ tướng Thái Lan Paetongtarn Shinawatra và Chủ tịch Thượng viện Campuchia Hun Sen là không thể chấp nhận được.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Thái Lan Nikorndej Balankura ngày 19/6 tuyên bố: "Đây là hành vi vi phạm nghi thức ngoại giao, vi phạm nghiêm trọng lòng tin và làm suy yếu cách hành xử giữa hai nước láng giềng".
Cùng ngày, Thủ tướng Thái Lan Paetongtarn Shinawatra đã lên tiếng xin lỗi sau khi cuộc điện đàm giữa bà và ông Hun Sen bị rò rỉ. Bà Paetongtarn cho biết cuộc gọi được thực hiện từ điện thoại cá nhân của bà và bà không hề biết cuộc trò chuyện sẽ bị ghi âm và công khai. (Bangkok Post)
* Triều Tiên phóng rocket đa nòng: Quân đội Hàn Quốc cho biết ngày 19/6, Triều Tiên đã bắn khoảng 10 quả đạn pháo từ hệ thống phóng rocket đa nòng (MLRS).
Vụ phóng đạn pháo diễn ra 1 ngày sau khi Hàn Quốc, Mỹ và Nhật Bản tiến hành tập trận không quân ba bên, nhằm tăng cường hợp tác an ninh ba bên.
Đây là cuộc tập trận 3 bên đầu tên dưới thời Tổng thống Lee Jae Myung, có sự tham gia của các máy bay chiến đấu F-15K của Hàn Quốc, F-16 của Mỹ và F-2 của Nhật Bản. (Yonhap)
Châu Âu
* Nga lên tiếng về căng thẳng Trung Đông: Bộ Ngoại giao Nga ngày 19/6 đã kêu gọi Israel lập tức dừng các cuộc không kích nhằm vào nhà máy điện hạt nhân Bushehr của Iran - nơi có các chuyên gia Nga đang làm việc.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova một lần nữa cảnh báo Mỹ không nên can dự quân sự vào xung đột giữa Israel và Iran, cho rằng hành động này sẽ gây ra những hậu quả tiêu cực và khó lường.
Bushehr là nhà máy điện hạt nhân duy nhất đang hoạt động của Iran. Cơ sở này sử dụng nhiên liệu do Nga cung cấp, và sau đó, Moscow tiếp nhận lại số nhiên liệu đã qua sử dụng để giảm nguy cơ phổ biến vũ khí hạt nhân. (Sputnik)
* Phần Lan rút khỏi Công ước Ottawa: Quốc hội Phần Lan ngày 19/6 đã bỏ phiếu thông qua quyết định rút khỏi Công ước Ottawa – văn kiện quốc tế cấm sử dụng mìn sát thương.
Phần Lan trở thành quốc gia tiếp theo trong số các thành viên EU và NATO có chung biên giới với Nga – gồm Lithuania, Latvia, Estonia và Ba Lan – rút hoặc lên kế hoạch rút khỏi hiệp ước này, trong bối cảnh lo ngại ngày càng gia tăng về nước láng giềng. (Reuters)
* Chính phủ CH Czech "vượt vũ môn": Tối 18/6, chính phủ liên minh CH Czech do Thủ tướng Petr Fiala đứng đầu đã vượt qua cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm tại Quốc hội liên quan đến một khoản quyên góp bằng bitcoin gây tranh cãi.
Cuộc bỏ phiếu do phong trào ANO đối lập khởi xướng chỉ nhận được 94 phiếu thuận – thấp hơn 7 phiếu so với mức tối thiểu 101 phiếu cần thiết để lật đổ chính phủ. Đề xuất bất tín nhiệm nhận được sự ủng hộ từ phong trào ANO, đảng Tự do và Dân chủ trực tiếp (SPD) và đảng Pirati (Pirate Party). (Euronews)
Trung Đông-châu Phi
* Iran cáo buộc Israel tấn công khu dân cư: Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) ngày 19/6 cáo buộc Israel triển khai các hệ thống tên lửa và phòng không trong khu vực dân cư, các mục tiêu quân sự và hạt nhân trên lãnh thổ Iran, trong đó có thủ đô Tehran.
Theo IRGC, các đợt không kích đã khiến nhiều chỉ huy quân sự cấp cao thiệt mạng, trong đó có Tư lệnh IRGC Hossein Salami, người được xác nhận đã tử vong hôm 13/6.
Cùng ngày, Lãnh tụ tinh thần tối cao Iran, Đại giáo chủ Ali Khamenei đã bổ nhiệm ông Mohammad Karami làm Tư lệnh lực lượng mặt đất của IRGC, thay thế Tướng Mohammad Pakpour. Trong khi đó, ông Pakpour được điều động giữ chức Tư lệnh toàn lực lượng IRGC, kế nhiệm Tướng Salami. (IRNA)
* Châu Phi củng cố hội nhập thương mại: Ngày 18/6, Namibia kêu gọi các quốc gia thành viên Khối thịnh vượng chung ủng hộ việc thực hiện Khu vực thương mại tự do lục địa châu Phi (AfCFTA).
Phát biểu tại lễ khai mạc Hội nghị thượng đỉnh doanh nghiệp Khối thịnh vượng chung tại Windhoek, thủ đô của Namibia, Bộ trưởng Quan hệ quốc tế và Thương mại nước này Selma Ashipala-Musavyi cho biết sự ủng hộ mạnh mẽ hơn từ các quốc gia trong Khối thịnh vượng chung sẽ giúp châu Phi tăng cường thương mại nội khối, thu hút đầu tư và đẩy nhanh quá trình công nghiệp hóa. (African News)
* Nigeria khẩn trương cứu nạn sau lũ: Hơn 700 người vẫn còn mất tích sau trận lũ quét nghiêm trọng xảy ra hồi cuối tháng 5 tại bang Niger, miền Trung Nigeria, khiến ít nhất 207 người thiệt mạng và hàng nghìn người mất nhà cửa.
Ông Yakubu Garba, Phó Thống đốc bang Niger cho biết chính quyền đang tiếp tục nỗ lực xác định tung tích của hơn 700 người mất tích. Lực lượng cứu hộ địa phương cùng các cơ quan chức năng vẫn đang triển khai công tác tìm kiếm và cứu nạn tại các khu vực bị ảnh hưởng, mặc dù đã hơn 3 tuần trôi qua kể từ khi thiên tai xảy ra.
Trận lũ xảy ra sau nhiều giờ mưa lớn tại thành phố Mokwa, cách thủ đô Abuja hơn 300km về phía Đông. Nước lũ dâng cao đột ngột đã cuốn trôi hàng trăm ngôi nhà, khiến 207 người thiệt mạng và hơn 3.000 người phải sơ tán. (THX)
Châu Mỹ
* Mỹ thúc giục đồng minh NATO tăng chi tiêu quốc phòng: Ngày 18/6, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth cho rằng trong khi NATO đang nỗ lực tăng chi tiêu quốc phòng thì Mỹ đã thiết lập tiêu chuẩn mới về vấn đề này đối với các nước đồng minh trên toàn thế giới, bao gồm cả khu vực châu Á.
Phát biểu trong phiên điều trần tại Ủy ban Quân lực Thượng viện Mỹ về dự thảo ngân sách quốc phòng cho tài khóa 2026, ông Hegseth kỳ vọng các nước đồng minh NATO sẽ cam kết chi 5% GDP cho quốc phòng và các khoản đầu tư liên quan tại Hội nghị thượng đỉnh NATO, dự kiến diễn ra vào ngày 24-25/6 tới tại Hà Lan.
Bộ trưởng Hegseth cũng ủng hộ lập trường của Tổng thống Donald Trump khi tuyên bố việc các nước đồng minh và đối tác của Washington thực hiện vai trò của mình là một điều công bằng. Theo đó, Mỹ không thể theo đuổi mục tiêu an ninh cho các nước đồng minh nhiều hơn mức mà Washington đang duy trì. (CNN)
* Mỹ triệt phá lừa đảo tiền mã hóa: Ngày 18/6, chính phủ Mỹ thông báo đã thu giữ 225 triệu USD trong vụ tịch thu tài sản lớn nhất từ trước đến nay liên quan đến âm mưu lừa đảo đầu tư tiền mã hóa.
Theo thông báo của Văn phòng Công tố Mỹ, Cục điều tra liên bang (FBI) và Cơ quan mật vụ Mỹ đã sử dụng phương pháp phân tích chuỗi khối (blockchain) cùng nhiều kỹ thuật điều tra khác để truy vết dòng tiền.
Theo đó, cơ quan chức năng đã kết luận số tiền này là tài sản bị đánh cắp và có nguồn gốc từ hoạt động rửa tiền trong các vụ lừa đảo đầu tư tiền mã hóa. Hàng chục người tại Mỹ và hơn 400 nạn nhân trên toàn cầu đã bị lừa tham gia hoạt động đầu tư tiền mã hóa bất hợp pháp. (Bloomberg)
* Mexico giải quyết lãng phí đất đai: Ngày 18/6, Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum thông báo chính phủ nước này đang lên kế hoạch rà soát và xử lý khoảng 800.000 căn nhà bị bỏ hoang trên toàn quốc, nhằm giải quyết tình trạng lãng phí đất đai cũng như bất cập kéo dài trong chính sách nhà ở xã hội.
Phát biểu trong cuộc họp báo sáng cùng ngày, Tổng thống Sheinbaum nêu rõ trong khi chính phủ đang triển khai dự án xây 1,2 triệu căn nhà ở xã hội mới nhằm đáp ứng nhu cầu của người dân, hiện nước này còn tới 800.000 bất động sản bị bỏ hoang nhiều năm, theo đó yêu cầu các cơ quan chức năng làm rõ vấn đề này. (Mexico News Daily)