| Máy bay Nga và Trung Quốc đã tập trận tại Đông Bắc Á trong lúc Bộ tứ họp tại Tokyo, Nhật Bản. (Nguồn: Yomiuri Shi) |
Báo Thế giới & Việt Nam xin điểm một số tin thế giới nổi bật trong ngày.
Nga-Ukraine
* EC nói về ‘thất bại chiến lược’ của Nga tại Ukraine: Ngày 24/5, Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen cho rằng, Kiev phải giành chiến thắng trong cuộc chiến chống lại Moscow, khiến xung đột tại Ukraine trở thành một thất bại chiến lược của Tổng thống Nga Vladimir Putin.
Phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới đang diễn ra tại Davos (Thụy Sỹ), bà von der Leyen mô tả chiến lược của Moscow là “đến từ thế kỷ khác”. Bà cáo buộc Nga đang sử dụng nguồn cung lương thực như vũ khí gây ra những hậu quả mang tính toàn cầu, như những gì mà Moscow đang làm với ngành năng lượng. Bà nhấn mạnh “hợp tác toàn cầu” là “giải pháp cho hành động của Nga”. (Reuters)
* Ba Lan cảnh báo hậu quả của cuộc chiến ở Ukraine: Ngày 24/5, Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda cảnh báo nếu cuộc chiến tranh ở Ukraine gây ra tình trạng thiếu hụt lương thực ở khu vực Bắc Phi, điều này sẽ dẫn đến một làn sóng di cư lớn tới châu Âu.
Phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới ở Davos, ông nhấn mạnh: “Nếu xảy ra nạn đói ở Bắc Phi... thì cả Tây Ban Nha và toàn bộ Nam Âu sẽ phải đối mặt với một làn sóng di cư khổng lồ. Hôm nay chúng ta nên tập trung vào việc Ukraine có thể xuất khẩu ngũ cốc”. (Reuters)
Châu Âu
* Nga nói về kế hoạch hòa bình của Italy, sẽ không sát nhập Nam Ossetia: Ngày 24/5, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết Nga vẫn chưa có kế hoạch hòa bình của Italy đối với vấn đề Ukraine nhưng hy vọng sẽ nhận được kế hoạch này thông qua các kênh ngoại giao.
Ông cho biết: “Chúng tôi chưa nhìn thấy nó. Chúng tôi hy vọng kế hoạch này sẽ được chuyển đến chúng tôi thông qua các kênh ngoại giao và chúng tôi sẽ tự nghiên cứu kế hoạch này”.
Trong một tin liên quan, ông Peskov khẳng định Moscow không có kế hoạch và không thực hiện bất kỳ biện pháp nào để Nam Ossetia trở thành một phần của Nga.
Phát biểu trước báo giới, ông Peskov nói: “Tôi đã nói về vấn đề này rồi và tôi sẽ nhắc lại một lần nữa rằng Nga không có hành động hay kế hoạch nào (để sáp nhập Nam Ossetia)”.
Trước đó trong tháng 5, lãnh đạo khu vực ly khai Nam Ossetia Anatoly Bibilov đã lên lịch tổ chức một cuộc trưng cầu ý dân về việc sáp nhập Nam Ossetia vào Nga vào ngày 17/7 tới. (Reuters/Sputnik)
* NATO: Phương Tây không nên đánh đổi an ninh lấy lợi ích kinh tế: Ngày 24/5, Tổng thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Jens Stoltenberg cảnh báo các nước phương Tây không nên đánh đổi an ninh để lấy lợi ích kinh tế, ngụ ý nói đến tranh cãi xung quanh việc sử dụng công nghệ Trung Quốc trong các mạng lưới 5G và xây dựng dự án Dòng chảy phương Bắc 2.
Phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới đang diễn ra ở Davos, ông Stoltenberg nói: “Chúng ta phải thấy rằng các lựa chọn kinh tế sẽ mang lại những hậu quả đối với an ninh của chúng ta. Sự tự do quan trọng hơn thương mại tự do.
Tôi không phản đối hoạt động thương mại với Trung Quốc, nhưng tôi đang ví dụ rằng việc kiểm soát mạng 5G là rất quan trọng về an ninh. Chúng ta không thể nói rằng cứ thiết lập những mạng lưới đó cho những nhà cung cấp vì lợi nhuận và thương mại tự do, trong khi thực ra chúng không đáng tin cậy về vấn đề bảo mật”. (Reuters)
* Phần Lan, Thụy Điển cử phái đoàn tới Thổ Nhĩ Kỳ, sẽ dự thượng đỉnh NATO: Ngày 24/5, Ngoại trưởng Phần Lan Pekka Haavisto cho biết, Phần Lan và Thụy Điển sẽ cử các phái đoàn tới Ankara trong ngày 25/5 nhằm cố gắng giải quyết việc Thổ Nhĩ Kỳ phản đối đơn xin gia nhập NATO của hai nước này.
Phát biểu trong một cuộc thảo luận tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới, Ngoại trưởng Haavisto nói: “Chúng tôi đang cử các phái đoàn tới Ankara, cả Thụy Điển và Phần Lan. Họ sẽ lên đường vào ngày mai (25/5), vì vậy cuộc đối thoại đang tiếp tục”.
Trong một tin liên quan, tại Davos ngày 24/5, Ngoại trưởng Tây Ban Nha Pedro Sanchez cho biết Thụy Điển và Phần Lan sẽ tham dự hội nghị thượng đỉnh NATO tại thủ đô Madrid ngày 28 - 30/6. (Reuters)
Đông Nam Á
* Thủ tướng Singapore công du Nhật Bản: Theo thông cáo báo chí của Văn phòng Thủ tướng Singapore, Thủ tướng Lý Hiển Long và phu nhân có chuyến thăm và làm việc tại Tokyo (Nhật Bản) từ ngày 24-27/5 và tham dự Hội nghị quốc tế về Tương lai của châu Á lần thứ 27 do Tập đoàn truyền thông Nikkei Inc. tổ chức. Chủ đề của hội nghị lần này là “Xác định lại vai trò của châu Á trong một thế giới bị chia cắt”.
Trong chuyến thăm, Thủ tướng Lý Hiển Long sẽ gặp Thủ tướng nước chủ nhà Kishida Fumio và các nhà lãnh đạo chính trị, doanh nghiệp của Nhật Bản. Thủ tướng Singapore cũng sẽ có bài phát biểu quan trọng tại Hội nghị quốc tế về tương lai của châu Á lần thứ 27 vào ngày 26/5.
Tháp tùng Thủ tướng Lý Hiển Long có Bộ trưởng Ngoại giao Vivian Balakrishnan, Bộ trưởng Nhân lực kiêm Bộ trưởng thứ hai phụ trách Thương mại và Công nghiệp Tan See Leng, Quốc vụ khanh phụ trách Y tế Janil Puthucheary, cùng các quan chức của Văn phòng Thủ tướng Chính phủ, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Ngoại giao, Bộ Thương mại và Công nghiệp. (Strait Times)
Đông Bắc Á
* Máy bay chiến đấu Nga, Trung Quốc xâm nhập ADIZ của Hàn Quốc: Quân đội Hàn Quốc cho biết đã lập tức triển khai các máy bay chiến đấu sau khi có ít nhất 4 máy bay Trung Quốc và 4 máy bay Nga đi vào Vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) của nước này ngày 24/5.
Theo Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân của Hàn Quốc (JCS), các máy bay của Nga và Trung Quốc đã đi vào và rời khỏi ADIZ của Hàn Quốc ở khu vực Biển Nhật Bản vài lần trong ngày 24/5. Các máy bay này bao gồm máy bay chiến đấu và máy bay ném bom, song không xâm phạm không phận của Hàn Quốc.
Quân đội Hàn Quốc đã triển khai các máy bay chiến đấu của lực lượng không quân “thực hiện các biện pháp chiến thuật” để chuẩn bị sẵn sàng cho những tình huống có thể xảy ra.
Moscow không công nhận ADIZ của Hàn Quốc, trong khi Bắc Kinh nói đây không phải là vùng trời quốc gia, vì vậy tất cả các nước được tự do đi lại ở khu vực này. Năm 2019, các máy bay chiến đấu Hàn Quốc đã bắn hàng trăm phát súng cảnh cáo nhằm vào các máy bay quân sự Nga khi chúng đi vào vùng không phận này trong một cuộc tuần tra trên không chung với Trung Quốc.
Trong một tin liên quan, Nhật Bản cũng cho biết, các máy bay chiến đấu của Trung Quốc và Nga đã tiến hành các hoạt động bay chung trên Biển Nhật Bản và Biển Hoa Đông trong ngày 24/5.
Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Nobuo Kishi nhấn mạnh, nước này đã bày tỏ “quan ngại sâu sắc” tới Moscow và Bắc Kinh về sự xuất hiện của các máy bay nói trên, trong bối cảnh các nhà lãnh đạo Mỹ, Ấn Độ, Australia và Nhật Bản đang tiến hành các cuộc thảo luận về vấn đề an ninh khu vực trong khuôn khổ Hội nghị Thượng đỉnh của nhóm Bộ Tứ tại Tokyo (Nhật Bản). (Reuters)
* Lãnh đạo Nhật Bản, Ấn Độ thảo luận về Ukraine, Trung Quốc: Ngày 24/5, Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio đã gặp người đồng cấp Ấn Độ Narendra Modi nhân Hội nghị thượng đỉnh của nhóm Bộ Tứ tại Tokyo. Nhiều khả năng nội dung cuộc gặp sẽ tập trung vào xung đột Nga-Ukraine và cũng như các động thái mới đây của Trung Quốc ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.
Hai nhà lãnh đạo được cho là sẽ nhất trí tăng cường hợp tác song phương về an ninh, kinh tế và các vấn đề khác, trong bối cảnh hai nước sẽ kỷ niệm 70 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao vào năm nay.
Hai nhà lãnh đạo cũng sẽ xác nhận kế hoạch tổ chức một cuộc họp 2+2 với sự tham gia của các bộ trưởng ngoại giao và quốc phòng trong tương lai gần. Tuy nhiên, vẫn sẽ có những khác biệt trong quan điểm của hai bên về phản ứng trước hành động của Nga ở Ukraine.
Bên cạnh đó, Thủ tướng Kishida và Thủ tướng Modi nhiều khả năng sẽ nhất trí phối hợp trong việc theo dõi các động thái mới nhất của Trung Quốc. (Kyodo)
* Lãnh đạo Trung Quốc gửi thư chúc mừng Thủ tướng Australia: Ngày 24/5, phát biểu trước các phóng viên bên lề bên lề Hội nghị Thượng đỉnh lần thứ 4 của nhóm Bộ Tứ diễn ra tại Tokyo (Nhật Bản), Thủ tướng Australia Anthony Albanese cho biết Trung Quốc đã liên hệ để chúc mừng ông được bổ nhiệm Thủ tướng, bất chấp những căng thẳng song phương gần đây giữa hai nước.
Ông Anthony Albanese nói: “Giờ đây, tôi đã nhận được thư chúc mừng từ Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường, cũng như từ các nhà lãnh đạo thế giới khác. Và tôi hoan nghênh điều đó”, đồng thời cho biết chính phủ Australia sẽ có những “phản hồi thích hợp và kịp thời”.
Theo Quốc vụ viện Trung Quốc, bức thư gửi thông điệp “phía Trung Quốc sẵn sàng làm việc với phía Australia để xét lại quá khứ, nhìn về tương lai, và đề cao nguyên tắc tôn trọng lẫn nhau và cùng có lợi, nhằm thúc đẩy mối quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa hai nước phát triển nhanh và mạnh mẽ”.
Tuy nhiên, ông Albanese nhấn mạnh rằng quan điểm của Canberra đối với Trung Quốc vẫn không thay đổi.
Mối quan hệ giữa Trung Quốc và Australia đã trở nên tồi tệ trong những năm gần đây, đặc biệt sau khi cựu Thủ tướng Morrison kêu gọi một cuộc điều tra độc lập về nguồn gốc của Covid-19, được phát hiện lần đầu tiên tại thành phố Vũ Hán, miền Trung Trung Quốc vào cuối năm 2019.
Bắc Kinh cũng đã áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với một số mặt hàng xuất khẩu của Australia, trong khi Canberra đã nhiều lần chỉ trích các biện pháp của Trung Quốc là áp bức kinh tế. (Kyodo)
Trung Đông-Châu Phi
* Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ bắt đầu công du Palestine và Israel: Ngày 24/5, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu đã bắt đầu chuyến công du hai ngày tới các vùng lãnh thổ của Palestine và Israel, đây là chuyến thăm đầu tiên của một quan chức cấp cao của Thổ Nhĩ Kỳ trong hơn một thập kỷ.
Ngoại trưởng Mevlut Cavusoglu dự kiến gặp người đồng cấp Palestine Riyad al-Maliki và Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas, Ngoại trưởng Yair Lapid và Bộ trưởng Du lịch Yoel Razvozov của Israel ngày 25/4. Ông dự kiến sẽ đến thăm Nhà thờ Hồi giáo Al-Aqsa ở Jerusalem trong chuyến thăm này.
Thời gian gần đây, Israel và Thổ Nhĩ Kỳ đã và đang nỗ lực để hàn gắn mối quan hệ vốn đã căng thẳng bấy lâu nay, trong đó hợp tác năng lượng đang nổi lên như một lĩnh vực tiềm năng.
Trước đó, hai nước đã trục xuất đại sứ vào năm 2018 và thường xuyên chỉ trích nhau gay gắt về cuộc xung đột giữa Israel và Palestine. (Reuters)