| Căng thẳng giữa Trung Quốc và Philippines trên Biển Đông tiếp tục gia tăng. (Nguồn: Reuters) |
Báo Thế giới & Việt Nam điểm một số tin quốc tế nổi bật trong ngày.
Nga-Ukraine
*Ukraine có 42 tỷ USD viện trợ quốc tế trong năm 2023: Ukraine đã nhận được hơn 38 tỷ euro (42 tỷ USD) viện trợ quốc tế trong suốt năm 2023. Phát biểu với tạp chí Forbes (Ukraine), Bộ trưởng Tài chính nước này Serhiy Marchenko cho biết: "Số viện trợ trên đã cho phép chúng tôi sử dụng trong mọi chi tiêu cần thiết".
Tuy nhiên, một số tiền cũng đã được sử dụng để tài trợ cho người tị nạn trong nước, lương hưu và tiền lương. Ông Marchenko cho rằng năm 2023 Ukraine ổn định tài chính hơn năm 2022, thời điểm Nga bắt đầu tiến hành cuộc chiến toàn diện tại nước này. Ukraine phụ thuộc rất nhiều vào nguồn tài trợ từ Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) trong cuộc chiến chống lại Nga. Ước tính mỗi ngày Ukraine tiêu tốn 120 triệu euro. (RT)
*Ukraine bắn hạ 7/8 máy bay không người lái của Nga: Lực lượng phòng không Ukraine ngày 28/12 cho biết đã bắn hạ 7 trong số 8 máy bay không người lái Shahed do Nga phóng đi chỉ trong đêm qua. Số máy bay không người lái này đã bị bắn rơi ở 3 khu vực thuộc miền Trung và miền Nam Ukraine.
Không rõ liệu chiếc máy bay không người lái không bị bắn hạ có đánh trúng mục tiêu hay không. Bộ Quốc phòng Nga cũng cho biết họ đã ngăn chặn một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Ukraine vào bán đảo Crimea trong đêm qua. (Reuters)
*Mỹ thay đổi quan điểm về Ukraine: Nhà báo Zoran Meter của trang mạng Geopolitika.news (Croatia) nhận định Tổng thống Mỹ Joe Biden đã ám chỉ với người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky rằng viện trợ cho Kiev có thể chấm dứt, bất chấp thực tế là trước đó ông tuyên bố sẽ giúp đỡ Ukraine bất cứ khi nào cần thiết. Trong bài viết, tác giả cho rằng nhà lãnh đạo Mỹ đã thay đổi lập trường đối với Nga khi ngừng yêu cầu “gây thất bại chiến lược” cho Moscow.
Hồi tháng 2/2023, Tổng thống Biden, trong bài phát biểu hàng năm trước Quốc hội Mỹ, tuyên bố Washington luôn ủng hộ Kiev và sẵn sàng tiếp tục chính sách này miễn là cần thiết. Ông chủ Nhà Trắng đã nhiều lần lặp lại tuyên bố này. Ngày 12/12, Tổng thống Mỹ đã thông qua quyết định phân bổ gói viện trợ quân sự mới trị giá 200 triệu USD dành cho Ukraine. (AFP)
Châu Á-Thái Bình Dương
*Trung Quốc tuyên bố "không làm ngơ" trước hành động khiêu khích của Philippines: Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Trung Quốc Ngô Khiêm ngày 28/12 tuyên bố nước này luôn cam kết giải quyết bất đồng thông qua đối thoại và tham vấn, song khẳng định sẽ không "làm ngơ" trước hành vi gây hấn và quấy rối liên tục của Philippines.
Tuyên bố này được đại diện Bộ Quốc phòng Trung Quốc đưa ra tại buổi họp báo sau khi Manila cáo buộc các tàu của Trung Quốc sử dụng vòi rồng nhằm vào các tàu của Philippines gần Bãi Cỏ Mây ở Biển Đông. (Reuters)
*Trung Quốc cách chức thêm 3 quan chức cấp cao: Ba quan chức của các tập đoàn chế tạo tên lửa hàng đầu Trung Quốc đã bị loại khỏi Hội nghị Hiệp thương Chính trị Nhân dân Trung Quốc. Theo truyền thông nhà nước Trung Quốc, trong số những người bị cách chức lần này có Wu Yansheng, Chủ tịch Tập đoàn Khoa học và Công nghệ Hàng không Vũ trụ Trung Quốc, cơ quan giám sát việc phát triển hệ thống tàu vũ trụ và tên lửa của nước này.
Ngoài ra còn có Liu Shiquan – Chủ tịch Tập đoàn Norinco, nhà sản xuất thiết bị quân sự hàng đầu – và Wang Changqing, cựu chuyên gia Tập đoàn Công nghiệp và Khoa học Hàng không Vũ trụ Trung Quốc. Cả 3 tập đoàn này đều thuộc sở hữu nhà nước và đóng vai trò quan trọng trong ngành công nghiệp quốc phòng của Trung Quốc. (AFP)
*Tình báo Hàn Quốc dự báo Triều Tiên sắp có hành động quân sự: Ngày 28/12, Cơ quan Tình báo Quốc gia (NIS) của Hàn Quốc nhận định khả năng cao Triều Tiên có thể thực hiện những hành động khiêu khích quân sự vào đầu năm 2024 trước thềm các cuộc bầu cử quan trọng ở Hàn Quốc và Mỹ.
Nhận định trên của NIS viện dẫn hồ sơ theo dõi của Triều Tiên về việc dàn dựng các hành động khiêu khích trước cuộc tổng tuyển cử ở Hàn Quốc và việc Bình Nhưỡng phục hồi các nhân vật chủ chốt liên quan đến các hành động khiêu khích chống lại Seoul.
Báo cáo của NIS có đoạn viết: "Khả năng cao Triều Tiên có thể bất ngờ tiến hành Hàn Quốc dự kiến tổ chức tổng tuyển cử vào tháng 4/2024, trong khi Mỹ sẽ tổ chức bầu cử tổng thống vào tháng 11/2024. (Yonhap)
*Nhật Bản chuẩn bị di dời căn cứ Mỹ ở Okinawa: Đài NHK ngày 28/12 đưa tin Chính phủ Nhật Bản đã phê duyệt việc khởi công các công trình mặt đất để di dời căn cứ quân sự Mỹ ở tỉnh Okinawa, bất chấp sự phản đối của chính quyền địa phương. NHK cho biết Bộ Đất đai Nhật Bản đã bật đèn xanh cho các công trình bồi đắp đất ở Vịnh Oura vào sáng 28/12, đồng thời lưu ý rằng đây là lần đầu tiên chính quyền trung ương Nhật Bản bác bỏ quyết định của chính quyền địa phương.
Tokyo và Washington đã nhất trí di dời căn cứ quân sự Futenma từ gần khu vực đông dân cư ở Okinawa đến một địa điểm ngoài khơi trong cùng tỉnh vào năm 2006. Điều này đòi hỏi phải bồi đắp đất song chính quyền địa phương đã từ chối cấp phép. Nguyên nhân đã được đưa lên Tòa án Tối cao Nhật Bản, cơ quan đã ra phán quyết vào năm 2018 cho phép tiến hành công trình này. (AFP)
*Trung Quốc phản đối Mỹ rút khỏi Hiệp ước hạt nhân tầm trung: Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Trung Quốc Ngô Khiêm trong cuộc họp báo ngày 28/12 cho biết, việc Mỹ đơn phương rút khỏi Hiệp ước Lực lượng hạt nhân tầm trung (INF) sẽ gây ra hậu quả tiêu cực về nhiều mặt và Trung Quốc phản đối quyết định này.
Ông Ngô Khiêm lưu ý rằng hiệp ước được ký kết trong Chiến tranh Lạnh đã giúp duy trì sự ổn định và cân bằng chiến lược toàn cầu.
Trước đó, trong cuộc hội đàm qua video với Tham mưu trưởng Liên quân quân đội Mỹ, Tướng Charles Brown, người đứng đầu Quân ủy Trung ương Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, tướng Lưu Chấn Lập, tuyên bố Washington phải cẩn trọng trong lời nói và hành động của mình.
Tướng Lưu Chấn Lập tuyên bố: "Điều quan trọng là phía Mỹ phải thực sự tôn trọng lợi ích và mối quan tâm cốt lõi của Trung Quốc, đồng thời tập trung vào việc thúc đẩy hợp tác thực tế và tăng cường hiểu biết lẫn nhau".(Sputnik)
*Tổng thống Hàn Quốc ra lệnh đáp trả tức khắc khi bị tấn công: Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol ngày 28/12 ra lệnh cho lực lượng vũ trang nước này trước tiên phải trả đũa ngay lập tức và báo cáo sau trong trường hợp bị kẻ thù tấn công.
Trong chuyến thăm một đơn vị quân đội tiền tuyến, ông Yoon Suk Yeol nhấn mạnh: “Trong trường hợp có hành động khiêu khích, tôi yêu cầu các bạn trả đũa ngay lập tức và báo cáo sau". Tổng thống Yoon Suk Yeol tái khẳng định sự hỗ trợ của chính phủ đối với quân nhân Hàn Quốc và cam kết sẽ giải quyết mọi mối quan ngại của họ, bao gồm cả việc tăng lương. (Yonhap)
*Myanmar gia tăng trấn áp ở khu vực biên giới với Thái Lan: Truyền thông Myanmar ngày 28/12 đưa tin các cơ quan chức năng nước này sẽ tăng cường trấn áp các hoạt động lừa đảo trực tuyến dọc biên giới với Thái Lan sau các cuộc đàm phán về hợp tác quân sự giữa hai nước.
Các tổ hợp lừa đảo đã tăng lên nhanh chóng ở khu vực biên giới của Myanmarvới nhân viên là công dân từ Trung Quốc và các quốc gia khác, những người thường xuyên bị buôn bán và buộc phải làm việc để lừa đảo đồng bào của họ. Thị trấn Myawaddy được kiểm soát bởi lực lượng dân quân phối hợp với quân đội chính phủ.
Các nhà phân tích cũng như các báo cáo truyền thông cho rằng các khu vực xung quanh là điểm nóng sản xuất ma túy và các trang web lừa đảo trực tuyến. Đầu năm nay, văn phòng nhân quyền Liên hợp quốc cho biết ít nhất 120.000 người đang bị giam giữ trong các khu lừa đảo ở Myanmar. (Bangkok Post)
Trung Đông – Châu Phi
*Iran “kiên quyết” trả thù Israel: Lực lượng Vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran(IRGC) ngày 27/12 tuyên bố sẽ “kiên quyết” trả đũa vụ Israel sát hại Chuẩn tướng Sayyed Razi Mousavi - sĩ quan cấp cao của lực lượng này ở Syria.
Phát biểu họp báo tại thủ đô Tehran, người phát ngôn IRGC Ramezan Sharif tố cáo Israel hôm 25/12 đã tấn công thủ đô Damascus của Syria bằng tên lửa, khiến Chuẩn tướng Mousavi thiệt mạng.
Ông Sharif khẳng định IRGC “sẽ kiên quyết trả thù Israel” giống như những lần trước đó. Hồi đầu tháng, IRGC cũng tố cáo Israel sát hại 2 thành viên của lực lượng này khi đang làm cố vấn cho “mặt trận kháng chiến” Hồi giáo ở Syria. Theo Tehran, 2 sĩ quan của IRGC tới làm cố vấn theo lời mời của Damascus và nhiều lần bị Israel nhắm mục tiêu tấn công. (Gulf News)
*Iran tăng cường nhập khẩu hàng hóa Nga. Hãng thông tấn nhà nước Iran (IRNA) đưa tinngày 27/12 đã ký 2 thỏa thuận tài chính với Moscow nhằm thúc đẩy nhập khẩu hàng hóa từ Nga.
Các thỏa thuận vừa ký kết bao gồm thư tín dụng 18,9 triệu USD nhằm đảm bảo cho việc thanh toán các giao dịch nhập khẩu hàng hóa từ Nga. Đây được coi là phương thức bảo lãnh về kinh tế của ngân hàng đối với các nhà xuất khẩu. Bên cạnh đó, Ngân hàng Sberbank của Nga và Ngân hàng Melli của Iran cũng nhất trí về hạn mức tín dụng 70,91 triệu USD để Tehran nhập khẩu các loại hàng hóa thiết yếu từ Moskva.
Cả Iran và Nga đều đang bị Mỹ và phương Tây trừng phạt, dẫn đến việc 2 nước tăng cường các quan hệ kinh tế và chính trị để chống lại áp lực này. (TASS)
*Mỹ tìm cách “hất cẳng” Wagner khỏi Cộng hòa Trung Phi: Công ty an ninh tư nhân của Mỹ Bancroft Global Development xác nhận đang đàm phán với Cộng hòa Trung Phi về “các hoạt động trong tương lai”, trong nỗ lực được cho là nhằm “hất cẳng” nhóm lính đánh thuê Wagner của Ngara khỏi quốc gia đang có xung đột này.
Tiến trình đàm phán của công ty Bancroft với Chính phủ CH Trung Phi diễn ra khi Nga tìm cách duy trì và mở rộng ảnh hưởng ở châu Phi sau cái chết của ông Yevgeny Prigozhin - nhà sáng lập Wagner, nhóm lính đánh thuê lớn nhất của Nga.
Tuần trước, Đài phát thanh Ndeke Luka của CH Trung Phi đã phát sóng một đoạn ghi âm, trong đó, ông Albert Yaloke Mokpeme - người phát ngôn của Tổng thống Touadera - tuyên bố CH Trung Phi đang thực hiện nhiệm vụ “đa dạng hóa các mối quan hệ”. Ông cho biết CH Trung Phi đã kêu gọi các nước, bao gồm cả Nga, hỗ trợ huấn luyện binh sĩ. Ông Mokpeme tiết lộ: “Mỹ cũng đề nghị CH Trung Phi huấn luyện binh lính, cả trên lãnh thổ Trung Phi và trên đất Mỹ”. (Reuters)
*Israel cảnh báo công dân sau vụ nổ gần Đại sứ quán tại Ấn Độ: Israel mới đây đã khuyến cáo công dân nước này đề cao cảnh giác khi đi lại ở Ấn Độ sau vụ nổ gần Đại sứ quán Israel tại New Delhi vào tối 26/12 vì nghi ngờ đây có thể là một vụ tấn công khủng bố. An ninh đã được tăng cường tại khu vực gần Đại sứ quán Israel.
Vụ nổ nói trên được nghe thấy cách Đại sứ quán Israel khoảng 100 mét trong khu ngoại giao được bảo vệ an ninh nghiêm ngặt ở New Delhi. Không có trường hợp thương vong trong vụ việc này. Gần 3 năm trước cũng đã xảy ra vụ nổ gần Đại sứ quán Israel tại New Delhi nhưng không có ai bị thương. Vụ việc xảy ra trong bối cảnh xung đột Hamas-Israel bùng nổ hôm 7/10. Kể từ đó, hơn 21.000 người Palestine đã thiệt mạng trong các cuộc tấn công trên bộ và trên không của Israel. (IRNA)
Châu Âu
*Máy bay chở khách của Nga hạ cánh trên sông băng: Các công tố viên ngành giao thông vận tải cho biết một máy bay Antonov-24 từ thời Liên Xô chở 30 hành khách đã hạ cánh xuống một con sông đóng băng gần một sân bay ở vùng Viễn Đông của Nga vào ngày 28/12 do lỗi của phi công. Theo thông tin ban đầu, nguyên nhân của sự cố hàng không này là do lỗi của phi hành đoàn trong việc điều khiển chiếc máy bay.
Hãng hàng không Polar Airlines ra thông cáo xác nhận: "Chiếc An-24 đã hạ cánh bên ngoài đường băng của sân bay Zyryanka. Không có ai bị thương". (Reuters)
*Mỹ đề xuất các nước G7 thu giữ 300 tỷ USD của Nga, nhiều nước lo ngại: Tờ Financial Times đưa tin hôm 28/12 cho biết Mỹ đã yêu cầu các chuyên viên của nhóm nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7) tìm cách thu giữ số tài sản bị phong tỏa trị giá 300 tỷ USD của Nga.
Theo tờ báo, Mỹ, với sự hậu thuẫn của Anh, Nhật Bản và Canada, đã đề xuất tiến hành chuẩn bị để sẵn sàng đưa ra các phương án thu giữ số tài sản này cho lãnh đạo các nước G7 xem xét tại cuộc họp có thể diễn ra vào ngày 24/2 năm tới. (Financial Times)
*Pháp trục xuất 2 nhà ngoại giao Azerbaijan: Bộ Ngoại giao Pháp ngày 27/12 tuyên bố “không hoan nghênh” 2 nhân viên của Đại sứ quán Azerbaijan tại Paris. Động thái của Pháp được đánh giá là biện pháp “có đi có lại” nhằm đáp trả quyết định tương tự trước đó của Azerbaijan.
Hôm 26/12, Bộ Ngoại giao Azerbaijan thông báo 2 nhân viên của Đại sứ quán Pháp tại Baku là những người không được hoan nghênh do “cách ứng xử không phù hợp với địa vị ngoại giao của họ”.
Tuyên bố của Bộ Ngoại giao Pháp cũng “bác bỏ hoàn toàn” những cáo buộc nêu trên của phía Azerbaijan, đồng thời cho biết đã triệu Đại sứ Azerbaijan tới để “truyền đạt những thông điệp này”. (AP)
*Ba Lan nỗ lực xử lý khủng hoảng biên giới với Ukraine: Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk ngày 27/12 cho biết chính phủ nước này đang tiến gần tới việc chấm dứt hoạt động phong tỏa một số khu vực biên giới với Ukraine của các tài xế xe tải.
Trước đó, các tài xế xe tải Ba Lan đã phong tỏa một số cửa khẩu ở biên giới nước này với Ukraine, yêu cầu Liên minh châu Âu (EU) khôi phục hệ thống, theo đó, các công ty Ukraine cần giấy phép để hoạt động trong khối, và đây cũng là yêu cầu tương tự đối với các tài xế xe tải châu Âu khi vào Ukraine. Sau đó, nông dân Ba Lan đã dừng biểu tình ở 1 cửa khẩu hồi cuối tuần qua, song các tài xế xe tải vẫn tiếp tục biểu tình ở 3 địa điểm khác. (TASS)
Châu Mỹ
*Thủ tướng Nhật Bản sắp thăm Mỹ: Đài NHK đưa tin Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida có kế hoạch thăm chính thức Mỹ vào tháng 3/2024. Đây sẽ là chuyến thăm chính thức cấp nhà nước đầu tiên của nhà lãnh đạo Nhật Bản tới Mỹ sau 9 năm kể từ chuyến thăm năm 2015 của cựu Thủ tướng Shinzo Abe.
Bắt đầu từ tháng 2/2024, Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc có kế hoạch tiến hành hội nghị thượng đỉnh ba bên. NHK cho biết Tokyo hy vọng các nước này sẽ trao đổi quan điểm về diễn biến gần đây trên bán đảo Triều Tiên, đặc biệt là ở Triều Tiên, cùng những vấn đề khác. Hồi tháng 11, Tổng thống Joe Biden đã mời ông Kishida thăm chính thức Mỹ với tư cách khách mời cấp nhà nước. (Sputniknews)
*Mỹ công bố gói viện trợ quân sự cuối cùng trong năm 2023 cho Ukraine: Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 27/12 đã công bố gói viện trợ vũ khí cuối cùng dành cho Ukraine trong khuôn khổ Đạo luật Ủy quyền quốc phòng (NDAA) hiện hành.
Tuyên bố của Bộ Ngoại giao Mỹ nêu rõ “gói viện trợ cuối cùng trong năm nay (2023)” trị giá 250 triệu USD, bao gồm “đạn dược cho hệ thống phòng không, các cấu kiện khác cho hệ thống phòng không, bổ sung đạn dược cho các hệ thống rocket pháo binh cơ động cao (HIMARS), đạn pháo 105 mm và 155 mm, đạn xuyên giáp và hơn 15 triệu băng đạn”.
Bộ Ngoại giao Mỹ cũng yêu cầu Quốc hội nước này “hành động nhanh chóng” và “càng sớm càng tốt” để “thúc đẩy các lợi ích an ninh quốc gia của chúng ta thông qua chính sách hỗ trợ Ukraine tự vệ và bảo vệ tương lai của nước này”. (Reuters)
*The New York Times kiện OpenAI và Microsoft: Báo The New York Times của Mỹ ngày 27/12 đã đệ đơn kiện OpenAI và Microsoft với cáo buộc hai công ty này đã sử dụng trái phép hàng triệu bài báo của họ để đào tạo các mô hình trí tuệ nhân tạo (AI).
Bản quyền hiện là một vấn đề nóng trong lĩnh vực phát triển AI tạo sinh. Với việc đệ đơn kiện OpenAI và Microsoft, báo The New York Times đã lựa chọn giải pháp phản ứng mang tính đối đầu mạnh mẽ hơn trước sự bùng nổ của các chatbot AI, trái ngược với các tập đoàn truyền thông khác như Axel Springer của Đức hay Associated Press (Mỹ) - vốn đã ký kết các thỏa thuận chia sẻ nội dung với OpenAI. Phản ứng trước động thái trên, đại diện OpenAI cho biết công ty này “ngạc nhiên và thất vọng” về vụ kiện, đồng thời đang đàm phán với The New York Times để giải quyết vấn đề một cách có thiện chí. (Reuters)