| Tổng thống Mỹ Joe Biden và Thủ tướng Canada Justin Trudeau tại Mexico ngày 10/1/2023. (Nguồn: Canadian Press) |
Ngày 23-24/3, Tổng thống Mỹ Joe Biden có chuyến thăm đầu tiên tới Canada. Ông sẽ là nhà lãnh đạo đầu tiên của xứ cờ hoa công du Ottawa kể từ năm 2016. Với nhiều người, Canada là láng giềng thân thiết của Mỹ tại khu vực với nhiều lợi ích song trùng.
Từ năm 2021, lãnh đạo hai nước đã nhiều lần gặp gỡ tại các diễn đàn song phương và đa phương. Vì thế, việc Tổng thống Mỹ chỉ thăm Canada ở nửa sau nhiệm kỳ rõ ràng là một điều kỳ lạ.
Lạ lùng hơn nữa là khi Canada, quốc gia láng giềng có hợp tác kinh tế chặt chẽ với Mỹ thông qua Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), lại không được mời tham dự Khuôn khổ kinh tế Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương do Nhà Trắng khởi xướng.
Tương tự, Ottawa với khả năng phối hợp quốc phòng chặt chẽ với Washington, tiếp tục đứng ngoài cả Bộ tứ lẫn AUKUS, vốn được thành lập để thúc đẩy an ninh, hợp tác chiến lược tại Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.
Đây cũng là khu vực được chính quyền Thủ tướng Justin Trudeau xác định sẽ đóng vai trò then chốt trong “định hình tương lai” đất nước trong nửa thế kỷ tới. Vì thế, với nhiều người Canada, việc Ottawa đứng ngoài các cơ chế do Washington dẫn dắt tại khu vực là tín hiệu không lành cho quan hệ song phương.
May mắn thay, chuyến thăm sắp tới của ông chủ Nhà Trắng có thể là cơ hội không thể tốt hơn để xử lý tình trạng “vừa quen, vừa lạ” giữa hai nước này. Về kinh tế, lãnh đạo hai nước dự kiến thảo luận về chuỗi cung ứng, kiểm soát biên giới, khoáng sản then chốt và vận hành Thỏa thuận kinh tế Mỹ-Mexico-Canada (USMCA), chuyển đổi năng lượng và hợp tác quản lý sông Columbia.
Trên khía cạnh an ninh, ông Joe Biden và ông Justin Trudeau có thể bàn về viện trợ cho Ukraine, Haiti Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), nỗ lực chung để hiện đại hóa Bộ Tư lệnh Phòng thủ không gian Bắc Mỹ (NORAD) sau vụ khinh khí cầu Trung Quốc “đi lạc” vào vùng trời hai nước.
Nhóm lại ngọn lửa thân tình giữa tiết trời Ottawa lạnh lẽo sẽ là nhiệm vụ then chốt của ông Joe Biden trong chuyến thăm láng giềng “vừa quen, vừa lạ” này.