Người dân trong bản kể lại, tối 22/6, trời bắt đầu mưa lớn không ngớt, sáng 24/6 nước ồ ạt tràn về. Ngọn núi phía sau bản Tùng Nùn bắt đầu có hiện tượng sạt lở. Ngay sau đó, lũ ống bất ngờ ập xuống, cuốn theo đất đá quét qua bản làm người dân trở tay không kịp. Người dân ở đây đã lâu, đối mặt với nhiều cơn lũ nhưng không thể nào tưởng tượng nổi sức tàn phá khủng khiếp của trận lũ này, nó ồng ộc thốc xuống cuốn sạch mọi thứ trong bản.
Ám ảnh kinh hoàng
Cuộc sống của người dân nơi đây vốn đã rất khó khăn, chủ yếu trông chờ vào những ruộng lúa nương ngô nhưng nay lũ đến, mọi thứ đã bị tàn phá, hư hỏng nặng nề. Việc đi lại của bà con trong bản cũng gặp rất nhiều khó khăn. Là một bản làng vốn yên bình, nhỏ bé, người dân sống dựa vào núi, với những vạt lúa, nương ngô… nhưng nay cuộc sống của người dân nơi đây bỗng bị đảo lộn hoàn toàn chỉ trong nháy mắt.
| Căn nhà chị Tráng Thị Mua bị dòng xoáy lũ trượt qua và cuốn theo tất cả những gì có trong căn nhà bỏ trống chỉ trực sụp đổ sau cơn bão. (Ảnh: Nguyễn Hồng) |
Cơn lũ đến, cuốn theo căn nhà của chị Đào Thỷ Mỵ cùng 6 căn nhà khác trong bản. Chị phải cùng các con bồng bế kéo nhau ra trường mầm non Tùng Nùn ở tạm trong khi chờ cất lại căn nhà mới. Tay bế đứa con nhỏ, chốc chốc chị ngước đôi mắt mệt mỏi nhìn lên, kể lại buổi sáng kinh hoàng hôm ấy.
Sáng hôm ấy, trời vẫn mưa trắng núi như 2 ngày trước, chị cùng 3 con vẫn sinh hoạt trong căn nhà như thường ngày. Chị Mỵ vẫn chỉ nghĩ trời chỉ mưa bình thường, đến khi nghe tiếng nước ào ào đổ về. Chị cùng 3 đứa con nhỏ bỏ nhà cửa, kéo nhau, cứ thế chạy miết. Giọng chị vẫn còn run run, bởi suýt chút nữa, chị cùng đàn con thơ cũng đã theo dòng nước kia mà trôi theo dòng sông Miện ngày ngày vẫn lặng lẽ chảy qua thôn.
Chị Mỵ sống ở Tùng Nùn hơn 10 năm nay, nhưng chưa từng gặp cơn lũ nào khủng khiếp như vậy. Trời mới chỉ mưa một ngày, một đêm mà đã khiến những tảng đá to như căn nhà trôi thẳng từ trên đỉnh núi xuống, vùi lấp cả một ngôi làng hàng chục nóc nhà.
Nỗi đau để lại
Cơn lũ lịch sử quét qua ngôi làng bình yên Tùng Nùn đã để lại nỗi đau cho biết bao gia đình, mất nhà cửa, vật nuôi và hoa màu. Nhưng nỗi đau đó còn dâng lên gấp bội khi anh Lò Chính Cồ đã vĩnh viễn mất đi người vợ thân yêu - chị Giàng Thị Lầu (41 tuổi) và con gái Lò Thị Và (5 tuổi), cùng cả căn nhà vợ chồng đã cố gắng trong nhiều năm mới cất lên được chưa lâu.
| Anh Lò Chính Cồ với đống đồ còn sót sau cơn lũ kinh hoàng. (Ảnh: Nguyễn Hồng) |
Sáng 24/6, cơn mưa không còn chỉ là trận mưa đầu mùa, nó là một cơn lũ lớn. Từng tảng đá to như những căn nhà cùng nước mưa sối thẳng xuống đường đi, rồi ầm ầm trút xuống, đổ ụp lên những mái nhà nằm nép dưới chân núi. Ngôi nhà anh Cồ và chị Lầu hứng chịu đầu tiên.
Những người dân xung quanh, run run kể lại, chị Lầu cố bế đứa con 1 tuổi, cùng con gái 5 tuổi Lò Thị Và lên gác trên trong căn nhà sàn đặc trưng của người dân tộc Mông. Thế nhưng, may mắn không đến với chị và con gái, căn nhà cứ thế theo dòng nước chảy đi, chị cùng con gái bị căn nhà đổ sập lên, đứa con 1 tuổi trôi theo dòng nước và thật thần kỳ, còn sống sót nhờ sự cứu giúp của những người xung quanh.
Khoảng 12 giờ trưa ngày 24/6, anh Lò Chính Cồ đang làm thuê bên kia biên giới, chuẩn bị ăn trưa sau một buổi sáng phát cỏ mệt nhoài trong rừng thì có chuông điện thoại reo. Người quản lý gọi anh ra nghe máy. Anh Cồ rùng mình, như chết lặng khi được một người trong bản thông báo lũ dữ vừa quét qua bản. Biết có chuyện chẳng lành, anh bỏ dở bát cơm, cùng mấy người trong bản bắt vội chuyến xe về bản.
Đến trưa ngày 25/6, anh mới về đến Tùng Nùn. Trước mắt anh là một cảnh tượng tan hoang. Chỗ ngôi nhà thân thuộc của anh sau nửa năm đi làm ăn xa nay chỉ còn là một bãi đất trống. Lũ đã cuốn trôi ngôi nhà của anh cùng vợ và con gái mới lên 5 tuổi. Chiều 26/6, anh Cồ cùng những người trong bản lặng lẽ lo hậu sự cho người vợ và đứa con thơ bị lũ cuốn trôi trong nỗi đau xé ruột lớn nhất trong đời người đàn ông khắc khổ, dù chỉ mới 40 tuổi.
Anh Lò Chính Cồ bước qua khoảng đất trống, nơi tưởng chừng như chưa từng có căn nhà anh đứng đó... nhưng mọi thứ đều đã trôi theo dòng lũ. Trở về... khuôn mặt anh thất thần, đi qua những đồ vật thân quen còn sót lại, anh nhặt từng chiếc nồi, chiếc mũ, chiếc áo của người dân tộc Mông, những bộ trang phục mà vợ và con anh vẫn mặc hàng ngày...
Nhưng từ nay, những chiếc mũ, chiếc áo và cả những đôi giày vẫn còn đó, nhưng vợ và con anh đều đã không còn. Anh ngửa mặt lên trời, bầu trời vẫn ảm đạm một màu xám xịt.
Anh Lù Mí Vạc, ngồi góc cửa, trong căn nhà không có điện từ hôm lũ tới. Anh kể, "hôm đó, bỗng nhiên mọi thứ tràn đến, đúng là nhanh như lũ, chỉ kịp chạy thoát khỏi cơn lũ mà không kịp mang theo đồ đạc gì". Phía trong, căn nhà trống không, vẫn còn vương nước mưa và bùn đất, cùng mấy bộ quần áo còn sót lại phơi trên cao.
Anh Vạc mong rằng, cuộc sống của bà con sẽ sớm được trở lại như trước đây, những đau thương mất mát sẽ dần trôi qua để bà con tiếp tục cuộc sống mới.
Theo trung tâm khí tượng thủy văn, bắt đầu từ đêm 22/6 ở miền núi một số nơi có mưa, nhưng mưa gia tăng từ đêm 23/6 và kéo dài đến đêm 24/6, tập trung ở miền núi phía Bắc từ Cao Bằng đến Lai Châu. Lượng mưa phổ biến từ 100 - 200mm, riêng hai tỉnh Hà Giang và Lai Châu có lượng mưa 300 - 400mm, là lượng mưa lớn trong vòng 24 giờ.
Nguyên nhân gây mưa thì đây là dạng xoáy thấp phát triển trên các tầng cao khí quyển khác nhau từ mặt đất đến 5.000 mét, có gió mạnh, gây mưa như xoáy thấp nhiệt đới gây bão tương đương với một cơn bão trên biển,. Xoáy thấp này đã gây mưa trong 2 - 3 ngày. Đây là hình thế điển hình gây mưa trong tháng 6.
Do tình trạng mưa lớn trong thời gian ngắn và với địa hình chia cắt của các tỉnh miền núi phía Bắc, nhiều thung lũng lòng chảo nên việc dồn lượng mưa vào một vài khu vực rất lớn. Đồng thời, do liên tục có mưa khiến thổ nhưỡng, đất đai tích nhiều nước, khi nước rơi xuống, khả năng giữ nước không có, chỉ có nước trên bề mặt. Như vậy gây ra trận mưa lớn, lũ quét cho các tỉnh miền núi phía Bắc.
Đồng lòng vượt qua cơn lũ
Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Lùng Tám Phí Thanh Sơn cho biết, lũ ống xảy ra mạnh hơn tại thôn Tùng Nùn, khiến 2 người chết, 7 ngôi nhà bị cuốn trôi hoàn toàn, khoảng 50ha ngô không cho thu hoạch, tài sản đồ dùng mất hết. Những hộ gia đình nhà bị cuốn trôi hoàn toàn hiện đã về ở nhờ tại gia đình họ hàng và hàng xóm, chỉ còn một hộ vẫn đang ở tạm tại nhà văn hóa.
Sau cơn lũ, cán bộ dân quân, bộ đội, công an xã đã cùng bà con dọn dẹp bùn đất còn lại trong căn nhà, tìm kiếm những gì còn sót lại, phun thuốc khử trùng… để đảm bảo cuộc sống ổn định cho bà con. Ông Sơn cho biết thêm, những hộ gia đình bị lũ cuốn trôi, xã sẽ cố gắng giúp đỡ để bà con sớm dựng lại nhà, yên tâm ổn định đời sống.
Nhìn khung cảnh tan hoang tại thôn nghèo Tùng Nùn mới thấy sức tàn phá của thiên nhiên khốc liệt, dữ dội đến nhường nào. Hàng ngày, cuộc sống đồng bào nơi đây vốn đã thiếu thốn, khó khăn đủ bề, nay lại càng trở nên cùng quẫn, không biết đi đâu, về đâu khi nhà cửa bị cuốn theo mưa lũ trôi xuống dòng sông Miện. Những cánh đồng ngô sắp đến ngày thu hoạch nay bị vùi lấp, lơ thơ lại vài gốc gãy rạp, đường sá chia cắt bởi cả tảng đất đá chắn ngang.
Sau cơn lũ quét kinh hoàng, bà con nơi đây lại trở về tay trắng. Cuộc sống của những người dân bản nơi đây đã khó khăn lại càng thêm chồng chất. Để ổn định lại cuộc sống, dựng được lại mái nhà để trú nắng trú mưa…bà con cần có sự hỗ trợ từ chính quyền, từ cộng đồng để vượt qua khó khăn này. Hy vọng nỗi đau sẽ sớm qua đi bằng sự đồng cảm, tấm lòng của người dân cả nước hướng về Tùng Nùn, một vùng quê nghèo khó nơi biên cương tổ quốc.