Theo đài truyền hình NHK, ngày 20/11, Việt Nam, nước chủ trì EAS năm 2020, đã công bố Tuyên bố Chủ tịch, trong đó bày tỏ “quan ngại sâu sắc” về Biển Đông, nơi Trung Quốc đang tăng cường sự hiện diện của mình.
Đây là lần đầu tiên trong vòng 5 năm qua, EAS sử dụng lời lẽ mạnh mẽ như vậy.
EAS năm 2020 được tổ chức trực tuyến hôm 14/11, với sự tham gia của 18 quốc gia và dưới sự chủ trì của Việt Nam.
| Tuyên bố Chủ tịch Hội nghị Cấp cao Đông Á bày tỏ ‘quan ngại sâu sắc’ về Biển Đông. (Ảnh: Nguyễn Hồng) |
Tuyên bố Chủ tịch EAS đã đề cập tới tình hình ở Biển Đông nhưng không chỉ đích danh Trung Quốc. Văn bản này có đoạn: “Một số nhà lãnh đạo đã nêu ra các quan ngại nghiêm trọng về các diễn biến, trong đó có việc cải tạo đất, các hoạt động và sự cố nghiêm trọng ở khu vực này”.
NHK đánh giá, lời lẽ sử dụng trong Tuyên bố Chủ tịch năm 2020 khác hẳn so với các tuyên bố trước đó, vốn chỉ khẳng định các nhà lãnh đạo “đã lưu ý một số quan ngại” về vấn đề này. Các nhà quan sát cho rằng điều này có thể phản ánh ý định của Việt Nam, nước có tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc trong khu vực này.
Bên cạnh đó, tuyên bố cũng cho biết các nhà lãnh đạo nhấn mạnh tầm quan trọng của Tầm nhìn ASEAN về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, một khái niệm về vai trò của ASEAN ở khu vực này. Văn bản này nêu rõ các nguyên tắc nhấn mạnh sự công khai, minh bạch và tôn trọng luật pháp quốc tế của ASEAN.