| Cậu bé 15 tuổi làm việc ở cửa hiệu sửa chữa xe máy ở Vĩnh Thạnh, Đồng Tháp phụ giúp gia đình kiếm thêm thu nhập. (Nguồn: UNICEF) |
Đặc biệt, trong bối cảnh đại dịch Covid-19 tiếp tục kéo dài kéo theo những hệ lụy nguy hiểm đối với mọi đối tượng trên toàn cầu, ILO cảnh báo, số lao động trẻ em trên toàn thế giới sẽ tăng lên thêm 8,9 triệu vào năm 2022.
Giảm tỉ lệ lao động trẻ em xuống dưới 4,9% vào năm 2025
Tại Việt Nam, theo kết quả khảo sát quốc gia về lao động trẻ em năm 2018, lao động trẻ em từ 5-17 là 1.031.944 em (chiếm 5,4% tổng số trẻ em trong độ tuổi này), thấp hơn so với các nước trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương và toàn cầu ở năm 2016.
Phát biểu tại một hội thảo trực tuyến-trực tiếp do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐTBXH) cùng ILO và Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) tổ chức ngày 1/12, Thứ trưởng Bộ LĐTBXH Nguyễn Thị Hà cho hay: "Lao động sớm sẽ ảnh hưởng đến việc học tập, phát triển thể chất và tâm lý của trẻ em".
Bên cạnh đó, trường hợp có lao động trẻ em trong chuỗi cung ứng các mặt hàng như dệt may, thủy sản, nông sản thì nguy cơ bị phạt rất cao do Chính phủ Việt Nam đã ký nhiều hiệp định thương mại quốc tế.
Tuy nhiên, bà Hà thừa nhận, việc phát hiện ra các trường hợp là lao động trẻ em thường gặp không ít khó khăn do các em thường làm việc ở trong lĩnh vực nông nghiệp và nơi khó can thiệp, kiểm tra như: hộ gia đình, cơ sở kinh doanh nhỏ lẻ, khu vực phi chính thức".
Mặc dù vậy, trong những năm qua, công tác phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em luôn được Đảng, Quốc hội, Chính phủ quan tâm đầu tư. Việt Nam đã tham gia, phê chuẩn các điều ước quốc tế nhằm bảo đảm thực hiện quyền trẻ em.
| Chương trình mục tiêu quốc gia thể hiện ý chí chính trị mạnh mẽ của Chính phủ Việt Nam nhằm bảo đảm một tương lai tốt đẹp hơn cho các thế hệ tương lai. |
Thủ tướng Chính phủ cũng đã phê duyệt Chương trình quốc gia về phòng ngừa và giảm thiểu trẻ em lao động trái quy định của pháp luật giai đoạn 2021-2025, định hướng đến 2030 theo Quyết định số 782/QĐ-TTg ngày 27/5/2021.
Mục tiêu chính của Chương trình là giảm tỉ lệ lao động trẻ em từ 5-17 tuổi xuống dưới 4,9% vào năm 2025 và 4,5% vào năm 2030.
Chương trình được xây dựng dựa trên những thành công và bài học kinh nghiệm từ việc thực hiện Chương trình phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em giai đoạn 2016-2020, do Bộ LĐTBXH chủ trì với sự hỗ trợ kỹ thuật của ILO và UNICEF.
Để đạt được mục tiêu đề ra, theo Thứ trưởng Nguyễn Thị Hà, các bộ ngành, đoàn thể, địa phương và các tổ chức chủ động triển khai xây dựng các kế hoạch, các giải pháp phù hợp với thực tiễn để làm tốt hơn công tác phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em theo trách nhiệm của mỗi cơ quan, tổ chức;
Cần tiếp tục thực hiện tốt các chính sách hỗ trợ người lao động gặp khó khăn trong bối cảnh đại dịch Covid-19 theo Nghị quyết số 68/NQ-CP, Nghị quyết số 126/NQ-CP;
Bên cạnh đó, cần lồng ghép các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp của Chương trình trong việc triển khai thực hiện các Chương trình mục tiêu: Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025, Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, cùng các kế hoạch, đề án của bộ, ngành, địa phương”.
Thể hiện ý chí chính trị mạnh mẽ của Việt Nam
Cũng tại Hội thảo, chuyên gia cao cấp của ILO Bharati Pflug nhấn mạnh những tác động có hại của lao động trẻ em.
Bà đồng thời lưu ý rằng, lao động trẻ em không chỉ gây rủi ro về uy tín cho Việt Nam với tư cách là một đối tác thương mại quốc tế và làm suy yếu năng lực của lực lượng lao động tương lai của đất nước, mà còn làm xói mòn quyền của trẻ em và gia tăng tình trạng nghèo đói theo chu kỳ.
Theo chuyên gia ILO: “Việt Nam đã cam kết tuân thủ các tiêu chuẩn lao động quốc tế, bao gồm xóa bỏ lao động trẻ em, theo yêu cầu của các Hiệp định Thương mại tự do thế hệ mới. Việc thực hiện Chương trình quốc gia phòng ngừa giảm thiểu lao động trẻ em sẽ bảo đảm cam kết này được áp dụng trên thực tế".
Bà Pflug nhấn mạnh, Chương trình mục tiêu quốc gia thể hiện ý chí chính trị mạnh mẽ của Chính phủ Việt Nam nhằm bảo đảm một tương lai tốt đẹp hơn cho các thế hệ tương lai, tạo điều kiện cho Việt Nam hội nhập sâu rộng hơn vào nền kinh tế toàn cầu.
Đồng quan điểm, Phó trưởng đại diện UNICEF tại Việt Nam Lesley Miller cho biết: “Lao động trẻ em có thể phòng ngừa được thông qua các cách tiếp cận tích hợp đồng thời giải quyết tình trạng nghèo đói, thiếu thốn và bất bình đẳng, cải thiện khả năng tiếp cận với dịch vụ bảo trợ xã hội, chất lượng giáo dục và huy động sự ủng hộ của cộng đồng đối với việc tôn trọng quyền trẻ em".
Bên cạnh đó, quan chức UNICEF lưu ý "cần chú trọng thúc đẩy các quy định về điều kiện lao động đối với trẻ em đủ tuổi lao động; thúc đẩy các chuẩn mực xã hội và thái độ của công chúng trong việc phản đối lao động trẻ em; đưa các mối quan tâm về lao động trẻ em vào các kế hoạch giáo dục; thúc đẩy khu vực tư nhân và tổ chức xã hội cùng hành động để xóa bỏ lao động trẻ em”.