| Bom lượn UPAB-1500B của Nga. (Nguồn: Telegraph) |
10 máy bay chiến đấu tối tân nhất của Nga bay qua biên giới Đông Bắc của Ukraine vừa qua được cho là chuẩn bị phóng một loại vũ khí chưa từng xuất hiện trước đó.
Mặc dù báo cáo nhận định rằng kho dự trữ tên lửa không còn như trước đã giảm thiểu khả năng kiểm soát không phận của Moscow, song 11 quả bom lượn được thả vào đêm ngày 24/3 lại xác nhận rằng lực lượng Nga đang thích ứng tốt với tình hình.
Sự xuất hiện gần đây và lợi thế của bom lượn
Bom lượn là những quả bom được gắn thiết bị giúp mở rộng tầm hoạt động, có khả năng bay đủ thấp và đủ xa nhằm tránh bị phát hiện bởi radar phòng không với hệ thống điều hướng có thể thiết lập đường bay tới mục tiêu.
Loại vũ khí này từng thu hút nhiều chú ý bởi một quả bom tương tự đã được thả xuống tại thành phố biên giới Belgorod của Nga giáp Ukraine, phá huỷ nhiều cơ sở hạ tầng.
Chia sẻ với tờ Telegraph, Đại tá Yuriy Ihnat, phát ngôn viên của Lực lượng không quân Ukraine, nói rằng lực lượng Nga đang sử dụng máy bay chiến thuật hoạt động tại biên giới trên bộ lẫn trên biển. Trong đó, Nga có xu hướng sử dụng bom lượn trong khoảng một tháng gần đây và thả ít nhất 20 quả mỗi ngày.
Các nhà phân tích phương Tây cho rằng, nếu Moscow gây sức ép cho Kiev bằng loại khí tài tân tiến này, thì Ukraine có thể buộc phải điều chỉnh kế hoạch tác chiến sắp tới.
Ưu điểm của bom lượn là giá thành sản xuất rẻ hơn so với tên lửa đạn đạo và tên lửa hành trình. Vì vậy, đây là lựa chọn phù hợp cho Nga trong bối cảnh nước này hao hụt kho vũ khí công nghệ cao.
Thông số tầm bắn của bom lượn rơi vào khoảng 30-45 dặm. Yếu tố này cho phép không quân Nga chiến đấu hiệu quả, mà không phải can thiệp đến hoạt động dưới mặt đất. Thực tế chứng minh rằng, hầu hết các cuộc tấn công bằng bom lượn đều được phóng từ lãnh thổ Nga cách biên giới Ukraine 25-30 dặm, qua đó, cho phép máy bay chiến đấu quay đầu lại để tránh bay vào phạm vi phòng không của Kiev.
Kiev đối diện thách thức
Sau khi đổi mới vũ khí từ kho dự trữ của Liên Xô, Kiev nhận ra sự thiếu hụt thiết bị phòng không tầm trung và tầm xa. Trên thực tế, phần lớn bộ máy phòng không tầm ngắn của Ukraine đều nằm ở tiền tuyến. Trong khi hệ thống tên lửa tầm xa được đặt ở sâu trong lãnh thổ, nhằm bảo vệ các thành phố hậu phương khỏi tầm pháo kích và không kích của Nga.
Thời gian gần đây, Nga tiếp tục tăng cường tần suất tấn công tầm xa, sử dụng máy bay không người lái (UAV), tên lửa đạn đạo và tên lửa hành trình nhằm vào các thành phố lớn của Ukraine nhằm làm cạn kiệt kho vũ khí phòng không của nước này.
Các chuyên gia quân sự phương Tây cho rằng Ukraine khó nắm bắt được tầm hoạt động của bom lượn, do radar khó phát hiện vật thể bay có kích thước nhỏ ở độ cao thấp, nên loại vũ khí này ít bị phát hiện bởi radar hơn so với vũ khí tầm xa thông thường.
Hơn nữa, kể cả khi Kiev có thể lần theo dấu vết bom lượn, thì các kỹ thuật gây nhiễu điện tử và chống radar của Nga cũng khiến Ukraine "đau đầu".
"Bài toán" bom lượn này đang thúc giục Kiev chuyển hệ thống phòng không ra khỏi trung tâm dân sự, để hỗ trợ phản không tại tiền tuyến. Tuy nhiên, vì loại tên lửa của hệ thống phòng không phương Tây rất đắt tiền nên vẫn đang được triển khai ngoài khu vực biên giới - nơi dễ hứng chịu đòn tấn công từ Nga.
Bước tiến sắp tới của Ukraine
Theo Đại tá Yuriy Ihnat, giải pháp tốt nhất để đối phó với bom lượn của Nga là các máy bay chiến đấu hiện đại của phương Tây. Đó là những chiếc F-16, có radar và tên lửa không đối không tầm xa, được Kiev ưa chuộng hơn so với loại Sukhoi Su-27 và MiG-29 đã cũ.
Dù vậy, Ukraine nhận thức được rằng không thể trông đợi hoàn toàn vào nguồn viện trợ bên ngoài, mà trên hết, cần tập trung và tự lên kế hoạch kiềm chế sức tấn công của bom lượn.
Đầu tiên, Ukraine cần kiểm soát tốt không phận tại tiền tuyến, nơi quân đội Kiev có thể vướng phải các điểm nghẽn và nhiều khả năng rơi vào tầm bắn của bom lượn. Hơn nữa, nếu như để Nga giành ưu thế trong tranh chấp không phận, thì quân đội Ukraine sẽ khó tập kết và thậm chí, tự đặt cơ sở hậu cần của họ trong trạng thái dễ bị công kích.
Bên cạnh đó, Ukraine cần thuần thục chiến thuật cơ động để giảm thiểu mối đe dọa trên không từ Moscow. Cụ thể, Kiev cần bảo đảm lực lượng được phân tán ra nhiều phía khi không tham chiến, đồng thời, điều khiển đội hình sao cho tập hợp đủ nhanh trong trường hợp khẩn cấp.