Vụ tấn công cựu Tổng thống Trump ảnh hưởng thế nào đến cục diện bầu cử Mỹ 2024?

Các nhà lập pháp đảng Cộng hòa cho biết họ sẽ mở các cuộc điều tra nhanh về cách thức kẻ xả súng đã đánh lừa được các nhân viên mật vụ, trèo lên nóc một tòa nhà gần nơi cựu Tổng thống Donald Trump đang phát biểu tại cuộc vận động bầu cử ở Pennsylvania ngày 13/7 để bắn nhiều phát trước khi bị tiêu diệt.

Trong khi thông tin về vụ việc vẫn còn khá thưa thớt, các phương tiện truyền thông ban đầu cho biết, kẻ nổ súng ở bên ngoài phạm vi an ninh của khu vực vận động tranh cử. Ít nhất một người được phỏng vấn cho biết anh này đã cố gắng báo động cho cảnh sát và Sở mật vụ Mỹ (hay còn gọi là Cơ quan mật vụ Mỹ - United States Secret Service) nhưng không có kết quả.

Thất bại an ninh

Những người ủng hộ ông Trump chỉ trích Sở mật vụ, cơ quan chịu trách nhiệm chính bảo vệ ông với tư cách là một cựu Tổng thống Mỹ.

Thậm chí, tỷ phú Mỹ Elon Musk, người được cho là đã quyên góp một khoản tiền rất lớn để hỗ trợ cho chiến dịch tranh cử của cựu Tổng thống Trump, kêu gọi lãnh đạo cơ quan này từ chức.

Nhà hoạt động bảo thủ Jack Posobiec đặt câu hỏi trên trang mạng xã hội X: “Làm thế nào mà một tay bắn tỉa với bộ súng trường đầy đủ lại được phép bò lên mái nhà rất gần với một ứng cử viên tổng thống?".

Chủ tịch Hạ viện đảng Cộng hòa Mike Johnson cho biết trên mạng xã hội rằng, Hạ viện sẽ yêu cầu Giám đốc Sở mật vụ Mỹ Kimberly Cheatle và các quan chức khác từ Bộ An ninh nội địa Mỹ (DHS) và Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) có mặt tại phiên điều trần càng sớm càng tốt".

Ngay sau vụ xả súng, Sở mật vụ đã bắt đầu điều tra và thông báo ngắn gọn cho đương kim Tổng thống Joe Biden của đảng Dân chủ - đối thủ của cựu Tổng thống Trump trong cuộc bầu cử vào tháng 11.

Ông Ben Maser, thợ hàn 41 tuổi, đứng bên ngoài khu vực Butler cho hay, ông đang lắng nghe ông Trump phát biểu thì nhận thấy hai sĩ quan đang cố gắng tìm kiếm ai đó. Sau đó, ông đã giúp cơ quan an ninh rà soát quanh khu vực.

"Tôi đã nhìn thấy đối tượng tình nghi trên mái nhà. Tôi nói với viên cảnh sát rằng đối tượng ở trên đó. Anh này sau đó đã tỏa đi tìm đối tượng khả nghi", ông Maser nhớ lại.

Joseph LaSorsa, cựu nhân viên mật vụ từng tham gia bảo vệ các tổng thống, cho biết, cuộc tấn công chắc chắn sẽ dẫn đến việc xem xét lại tình hình an ninh của cựu Tổng thống Trump và trong tương lai, ông này có thể sẽ được bảo vệ giống như một tổng thống đương nhiệm.

“Sẽ có một cuộc 'rà soát chuyên sâu' về vụ việc. Điều này không được phép xảy ra", ông LaSorsa nhận định.

Vụ ám sát ông Trump là vụ nổ súng đầu tiên nhằm vào một cựu Tổng thống Mỹ hoặc ứng cử viên của đảng lớn kể từ vụ ám sát cựu Tổng thống đảng Cộng hòa Ronald Reagan, người đã ở Nhà Trắng từ năm 1981 đến năm 1989.

Điều này đặt ra câu hỏi ngay lập tức về những thất bại an ninh của Sở mật vụ, cơ quan đảm nhiệm sự bảo vệ trọn đời cho các cựu tổng thống, bao gồm cả ông Trump.

Trong một tuyên bố gần đây, Sở mật vụ Mỹ cho biết cơ quan này đã bổ sung “các nguồn lực và khả năng bảo vệ” cho kế hoạch bảo đảm an ninh của cựu Tổng thống Mỹ, nhưng không cung cấp thêm thông tin chi tiết.

Một đặc vụ đã nghỉ hưu nhận định, vụ việc sẽ dẫn đến một cuộc đánh giá nội bộ và lý tưởng nhất là cần một cuộc đánh giá bởi cả các cơ quan bên ngoài. “Mức độ nghiêm trọng của sự việc đòi hỏi phải xem xét kỹ lưỡng để ngăn chặn những thất bại như vậy trong tương lai và bảo đảm trách nhiệm giải trình ở mọi cấp độ”, cựu đặc vụ cho hay.

Tại hầu hết các điểm dừng trong chiến dịch tranh cử của ông Trump, cảnh sát địa phương thường sẽ tham gia hỗ trợ Sở mật vụ bảo vệ địa điểm. Đôi khi còn có sự góp mặt của các cơ quan liên quan như DHS, Cục An ninh vận tải...

Bảo đảm an ninh là nhiệm vụ không hề dễ dàng khi các cuộc vận động tranh cử thường có sự tham gia của hàng nghìn người, diễn ra ngoài trời và kéo dài hàng giờ.

Trước mỗi sự kiện, các đặc vụ rà soát địa điểm để phát hiện bom hoặc các mối đe dọa khác, và luôn có một đoàn xe kiên cố hộ tống cựu Tổng thống Trump.

Các quan chức thực thi pháp luật thường dựng rào chắn làm vành đai và yêu cầu tất cả những người tham dự phải đi qua máy dò kim loại để vào địa điểm. Các nhân viên bảo vệ có vũ trang lục soát từng túi xách và thậm chí cả ví của tất cả những người tham dự.

Paul Eckloff, một cựu mật vụ cho rằng, các đặc vụ lẽ ra phải khảo sát trước tất cả các mái nhà bằng đường ngắm. “Tay súng hoặc đã che giấu được bản thân cho đến khi trở thành mối đe dọa, hoặc không phải là mối đe dọa cho đến khi hắn lộ diện vũ khí của mình”.

Ngay sau vụ tấn công chấn động, cựu Tổng thống Mỹ nhanh chóng được các mật vụ bao vây xung quanh tạo thành một lá chắn sống bảo vệ. Các đặc vụ được trang bị vũ khí hạng nặng, mặc áo giáp và súng trường áp sát khu vực sân khấu và rà soát khu vực xung quanh để tìm kiếm mối đe dọa.

Ông Trump sau đó đã được các đặc vụ hộ tống lên một chiếc SUV màu đen và đưa thẳng đến một bệnh viện địa phương.

Tác động đến cuộc bầu cử

Việc tính toán xem ai có khả năng thắng thế trong cuộc đua vào tháng 11 vốn đã bị xáo trộn do các đảng viên Dân chủ nghi ngờ về sức khỏe, sự minh mẫn cũng như sự kiên quyết tham gia tranh cử bất chấp tuổi tác của ông Biden.

Sau vụ tấn công chấn động lần này, ông Biden giờ đây sẽ phải chịu thêm nhiều áp lực, và các nhà phân tích cho rằng, nước Mỹ có thể rơi vào tình trạng bất ổn về chính trị hơn bao giờ hết.

“Tiền đề trọng tâm trong chiến dịch của Tổng thống Biden là cho thấy hình ảnh ông Trump như một kẻ phát xít độc tài, người phải bị ngăn chặn bằng mọi giá. Phần hùng biện đó đã trực tiếp dẫn tới vụ tấn công lần này", Thượng nghị sĩ bang Ohio JD Vance - người nằm trong danh sách rút gọn ứng cử viên Phó tổng thống của ông Trump, bình luận trên X.

Chủ tịch Hạ viện Mỹ Mike Johnson cho biết, Quốc hội “sẽ tiến hành điều tra đầy đủ về thảm kịch để xác định những sai sót an ninh nằm ở đâu”. Phát biểu trên NBC News sáng 14/7, đảng viên Cộng hòa cấp cao nhất cho biết đã đến lúc "từ chối những lời lẽ khoa trương".

“Chúng ta phải hạ nhiệt căng thẳng. Chúng ta cần lãnh đạo của tất cả các đảng lên tiếng và bảo đảm điều đó xảy ra để có thể tiến lên và duy trì xã hội tự do mà tất cả chúng ta đều may mắn có được", ông Johnson nói.

Thượng nghị sĩ bang Florida Rick Scott, một đảng viên Cộng hòa khác trong Ủy ban Đối ngoại Thượng viện, cho rằng những nỗ lực nhanh chóng để tìm ra những câu trả lời sẽ giảm thiểu thiệt hại mà vụ tấn công đã gây ra đối với hình ảnh nước Mỹ.

Ông Casey Burgat, Giám đốc chương trình các vấn đề lập pháp tại Đại học George Washington (Mỹ), cho biết vụ tấn công sẽ có tác động đáng kể đến cuộc bầu cử và nhận thức toàn cầu về sự ổn định của nước Mỹ.

“Trong nước, sự kiện này có khả năng chia rẽ đảng phái sâu sắc thêm và căng thẳng chính trị gia tăng đến đỉnh điểm. Trên bình diện quốc tế, cuộc tấn công làm dấy lên mối lo ngại nghiêm trọng về sự an toàn và an ninh của các nhân vật chính trị ở Mỹ, có khả năng làm suy yếu niềm tin vào sự ổn định và tiến trình dân chủ của đất nước", ông Burgat bình luận.

Nhà chức trách đã xác định được tay súng liên quan đến vụ tấn công cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 13/7 là Thomas Matthew Crooks, 20 tuổi, người đã bị các mật vụ tiêu diệt tại hiện trường sau vụ nổ súng.

Máy bay của cựu Tổng thống Donald Trump đã hạ cánh xuống sân bay Newark ở New Jersey vào sáng 14/7.