 |
| Chỉ số CSI 300 lao dốc trong ngày đầu năm 2016. (Nguồn: Bloomberg) |
Khởi đầu không thể tệ hơn
Ngày giao dịch đầu tiên của năm 2016 đã biến thành thảm họa đối với thị trường chứng khoán (TTCK) Trung Quốc. Tất cả các bảng điện tử đều đỏ rực, hơn 7.000 tỷ USD đã “bốc hơi”. Đến 13h34’ chiều 4/1/2016, (giờ Bắc Kinh), toàn bộ các giao dịch trên TTCK Trung Quốc đã phải ngừng lại theo lệnh, sau khi chỉ số của 300 cổ phiếu blue-chip (CSI 300 Index) mất 7%. Chỉ cách đó 15’, khi thị trường sụt giảm 5%, hầu hết các giao dịch đã bị đóng băng để ngăn chặn làn sóng tháo chạy của các nhà đầu tư, nhưng điều đó không đạt kết quả.
TTCK của nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới đã bắt đầu làn sóng tháo chạy sau khi các dữ liệu mới được công bố cho thấy, lĩnh vực sản xuất công nghiệp của Trung Quốc không được như kỳ vọng.Trong nhiều tháng qua, các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc đã tìm đủ mọi cách để vực dậy TTCK nước này, sau khi có nhiều tín hiệu cho thấy kinh tế Trung Quốc có mức tăng trưởng thấp nhất kể từ năm 1990 đến nay. Trước đó, từ giữa tháng 6/2015 đến tháng 8/2015, TTCK Trung Quốc cũng đã nhiều phen chao đảo.
Cơn bán tháo trên TTCK Trung Quốc đã nhanh chóng lan rộng ra toàn cầu, trong nỗi bất an của các nhà đầu tư về triển vọng tăng trưởng kinh tế Trung Quốc và thế giới. Tình trạng bán tháo xuất hiện ở nhiều thị trường khi các cổ phiếu châu Á và Mỹ cũng gặp tình trạng thua lỗ.
Tính đến cuối phiên giao dịch đầu tiên, Dow Jones đã có khởi đầu tệ nhất kể từ năm 2008 khi giảm tới 467 điểm trước khi hồi phục, nhưng cũng chỉ lấy lại được một nửa số điểm bị mất. Còn chỉ số S&P 500, dù chỉ giảm 0,7%, nhưng cũng là một trong sáu khởi đầu tệ nhất của chỉ số này kể từ năm 1927.
Ở châu Âu, chỉ số Stoxx Europe 600 giảm 2,5% với gần 580 cổ phiếu giảm điểm. Chỉ số DAX của TTCK Đức, một trong những chỉ số diễn biến tốt nhất trong năm 2015, cũng giảm tới 4,3% trong phiên hôm qua.
Chỉ số MSCI World Index thì có phiên khởi đầu tệ nhất trong ít nhất 3 thập kỷ với mức giảm 2,1%, trong khi các thị trường mới nổi giảm điểm mạnh nhất kể từ tháng 8. Còn chứng khoán châu Á có phiên giảm điểm mạnh nhất trong 3 tháng.
Tác dụng ngược?
Theo giới phân tích, mảng sản xuất yếu kém của Trung Quốc có thể được bù đắp bằng sự trở lại mạnh mẽ của ngành dịch vụ (trong quý II và quý III). Tuy nhiên, nhiều người lại cho rằng, việc Bắc Kinh để cho Nhân dân tệ rơi xuống mức thấp nhất trong gần 5 năm sẽ khiến nhà đầu tư nghĩ rằng, Chính phủ Trung Quốc đang lo lắng về sức khỏe của nền kinh tế.
Đà lao dốc chóng vánh của TTCK cho thấy, các biện pháp được thiết kế để khôi phục sự bình ổn trên một trong những thị trường biến động mạnh nhất thế giới đang gây ra hiệu ứng ngược. Một trong các biện pháp đang được tranh cãi là cơ chế tự ngắt của TTCK.
Ở Mỹ, sàn New York hay Nasdaq sẽ ngừng giao dịch trong 15 phút nếu chỉ số S&P 500 giảm 7% và sẽ đóng cửa sớm nếu mức giảm lên đến 20%. Không giống như cơ chế tự ngắt phổ biến trên, ngưỡng mà Trung Quốc đưa ra quá thấp. Theo quy định vừa được ban hành tháng trước, nếu chỉ số CSI 300 mất 5%, TTCK Trung Quốc sẽ ngừng giao dịch trong 15 phút. Và nếu mức giảm lên 7%, thị trường sẽ đóng cửa đến hết ngày. Người ta tính toán rằng, nếu cơ chế tự ngắt được áp dụng sớm, thì chỉ tính riêng trong mùa hè vừa qua, TTCK Trung Quốc sẽ phải đóng cửa sớm tới 20 lần.
Cơ chế tự ngắt là nỗ lực mới nhất mà Bắc Kinh tung ra để kiềm chế biến động của TTCK. Cơ chế mới này được đề xuất từ tháng Chín và đã sửa đổi vài lần, trong đó có việc rút ngắn thời gian ngừng giao dịch từ 30 phút xuống 15 phút. Ngày 1/4 là lần đầu tiên, những quy định này được áp dụng.
Phân tích sự cố vừa qua trên TTCK Trung Quốc, “nhà đầu tư lo sợ rằng họ sẽ không thể bán nữa khi lệnh ngừng giao dịch được áp dụng. Cơ chế này đã làm giảm thanh khoản trên thị trường, khiến giá lên xuống quá nhanh", nhận định của Giám đốc quỹ đầu tư tại Changan Fund Management, ông Luan Shaofei. Nhưng các nhà quản lý Trung Quốc tin rằng, mọi việc sẽ trở nên suôn sẻ, khi các nhà đầu tư quen với cơ chế mới.
Còn theo Zhang Gang, Chiến lược gia của Central China Securities, "qQuy định mới đã gây áp lực bán và tâm lý hoảng loạn khi thị trường gần chạm mốc ngừng giao dịch, vì nhà đầu tư chưa quen”.
Tất nhiên, người ta hy vọng rằng, mọi việc sẽ dần ổn định trong thời gian tới. Tuy nhiên, trên TTCK Trung Quốc, các nhà đầu tư nhỏ lẻ ngày càng sử dụng nhiều đòn bẩy và lại đang tạo ra một đợt tăng giá mạnh mẽ sau khi 5.000 tỷ USD bị thổi bay khỏi thị trường trong mùa hè vừa qua.
