Nhiệt độ Trái Đất nóng lên nhanh chóng, kèm theo các biến đổi môi trường đáng sợ, đe dọa các vùng rừng Taiga mênh mông của nước Nga và kể cả các căn cứ quân sự Mỹ ven bờ biển. Và, một ảnh hưởng xấu rõ rệt nhất là nguy cơ xung đột gia tăng tại nhiều quốc gia đa sắc tộc.
| Nhiều nơi trên thế giới đang bị nạn khô hạn nghiêm trọng do vấn đề biến đổi khí hậu. (Nguồn: Daily Mail) |
Cơ quan quốc gia về đại dương và khí quyển (NOAA) của Mỹ cho biết, trong khoảng thời gian nói trên, nhiệt độ trung bình của Trái đất đã tăng 0,2°C so với năm ngoái, tăng so với nhiệt độ trung bình trong thế kỷ trước là 1,05°C. Tháng 6 vừa qua là tháng nóng nhất trên Trái Đất từ trước đến nay.
Còn theo Giám đốc Trung tâm Goddard thuộc Cơ quan Hàng không Vũ trụ (NASA) của Mỹ, ông Gavin Schmidt, nhiệt độ trung bình trong 6 tháng đầu năm nay đã tăng 1,3°C so với cuối thế kỷ XIX, gần bằng mức nhiệt trong “phương án B” (giữ nhiệt độ không tăng quá 1,5°C so với thời tiền công nghiệp), được thông qua trong Hội nghị Thượng đỉnh về khí hậu (COP21) tại Paris.
Theo chuyên gia của NASA, chỉ khoảng 40% mức tăng nhiệt độ đầu năm nay là do hiện tượng El Nino - mang dòng hải lưu nóng từ Xích đạo lan ra khắp nơi, xuất hiện năm ngoái và đang chấm dứt. Trong khi đó, 60% còn lại do các yếu tố khác, đặc biệt là việc Bắc Cực bị hâm nóng, do khí thải gây hiệu ứng nhà kính.
Hiện tượng Trái Đất nóng lên được quan sát thấy ở mọi nơi, trước hết là trên hầu hết các đại dương, nhưng mức nhiệt độ tăng đáng ngại nhất là tại Bắc Cực. Theo NASA và NOAA, diện tích băng Bắc Cực trong tháng 6 giảm mạnh nhất (1,3 triệu km² so với mức trung bình từ năm 1981 đến 2010 và giảm 259.000 km² so với năm 2010, năm băng tan nhiều nhất so với trước đó). Mùa Đông năm nay, nhiệt độ nhiều nơi tại Bắc Cực đã vượt 0°C, cao hơn đến 20°C so với nhiệt độ trung bình hàng năm ở nơi đây.
Xung đột vũ trang gia tăng
Một trong những tác động tiêu cực rõ ràng nhất của việc Trái Đất bị nóng lên nói chung là nguy cơ xung đột vũ trang gia tăng tại những quốc gia đa sắc tộc.
Theo một nghiên cứu của Viện Hàn lâm Khoa học Mỹ, công bố ngày 25/7, trong khoảng thời gian từ năm 1980 đến 2010, thời điểm bùng phát 23% trong số các cuộc xung đột vũ trang tại 5 quốc gia đa sắc tộc (trong đó có Syria, Afghanistan và Somalia) trùng với thời điểm xảy ra các thảm họa thiên nhiên, đặc biệt là tình trạng hạn hán.
Hay, theo Tiến sĩ Carl Schleussner (thuộc Viện Nghiên cứu Tác động Khí hậu Potsdam, Đức): “Tình trạng thiên tai không trực tiếp gây ra các xung đột, nhưng có thể làm gia tăng nguy cơ bắt nguồn từ một bối cảnh cụ thể. Và ¼ các cuộc xung đột ở các nước trùng với thiên tai và biến đổi khí hậu. Do đó, sự nóng lên toàn cầu, nước biển dâng, mùa màng thất bát, thiếu nước và lũ lụt cũng là tác nhân gây ra chiến tranh”.
Ngày 28/07, Tổ chức Lương Nông Liên hợp quốc (FAO) đã kêu gọi cứu trợ khẩn cấp 109 triệu USD để cung cấp giống, phương tiện và phân bón cho 10 quốc gia miền Nam châu Phi đang bị nạn khô hạn nghiêm trọng, giúp họ có thể tự sản xuất lương thực mà không phụ thuộc vào cứu trợ nhân đạo. Và để tái khởi động toàn bộ nền kinh tế bị tê liệt vì hạn hán, khu vực này cần đến 2,7 tỷ USD.
Được biết, khoảng 23 triệu người châu Phi, từ Madagascar, đến Mozambic, Nam Phi, Tanzania… đang bị đói nặng. Còn theo một số tổ chức quốc tế khác, có đến 40 triệu người bị đói tại miền Nam và miền Đông châu Phi. Theo Tổ chức Cứu trợ trẻ em (Save the Children), có đến 26,5 triệu trẻ em châu Phi bị suy dinh dưỡng, thiếu nước và bị nhiều bệnh tật đe dọa.
Dự kiến, vấn đề xung đột sẽ vẫn còn tiếp tục gia tăng đến năm 2030 với số người chết tăng thêm 393.000 người.
Các cường quốc cũng gặp khó
Vấn đề nắng nóng không chỉ xảy ra xung đột ở các quốc gia đa sắc tộc mà còn là thách thức lớn đối với một số cường quốc trên thế giới.
Tại Nga, nắng nóng cũng đang đe dọa nghiêm trọng đến nước này. Tuy nhiên, bên cạnh việc dường như không công nhận mức độ thiệt hại, chính quyền các địa phương cũng chưa sẵn sàng để đối phó.
Theo đại diện của tổ chức bảo vệ môi trường Greenpeace, tại nhiều khu vực ở Siberi, nhân viên cứu hỏa từ chối đi dập cháy rừng vì không có lương. Theo số liệu thống kê của Greenpeace và một số tổ chức bảo vệ môi trường khác, tại Nga có đến gần 7 triệu hecta rừng bị cháy trong năm nay, gấp khoảng 10 lần so với con số được công bố.
Trong khi đó, tại Mỹ, nhiệt độ tăng nhanh chóng khiến hơn khoảng 100 căn cứ quân sự Mỹ bị nạn nước biển dâng cao và bão tố đe dọa. Theo báo cáo của tổ chức phi chính phủ Mỹ Union of Concerned Scientists (UCS), tình hình đặc biệt đáng ngại tại bờ biển miền Đông và vùng vịnh Mexico, bốn trong số 18 căn cứ được nghiên cứu, có thể mất từ 75 - 95% diện tích trước khi đến cuối thế kỷ.