75 năm kết thúc Thế chiến II (1945-2020): Dư âm và bài học

Minh Vương
TGVN. Dù đã khép lại được ba phần tư thế kỷ, song xung đột khốc liệt nhất lịch sử loài người và dư âm của nó vẫn còn đây, cùng nhiều bài học đong đầy giá trị.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
75 nam ket thuc the chien ii 1945 2020 du am va bai hoc Mật vụ ngăn chặn Thế chiến II
75 nam ket thuc the chien ii 1945 2020 du am va bai hoc Chiếc máy mã hóa từ Thế chiến II được bán với giá kỷ lục
75 nam ket thuc the chien ii 1945 2020 du am va bai hoc
Ngày 7/5/1945, Tướng Đức Alfred Jodl (giữa) đã ký thỏa thuần đầu hàng của toàn bộ lực lượng Đức tại Rheims, Pháp. (Nguồn: AP)

Năm 1945 chứng kiến sự tan rã của chủ nghĩa phát xít: Người Đức đặt bút ký vào bản hiệp ước đầu hàng vô điều kiện, người Nhật trao quyền điều chỉnh Hiến pháp cho tướng Douglas MacArthur, còn chế độ độc tài tại Italy kết thúc bằng cái chết của Mussolini. Ngạn ngữ phương Tây có câu: “Khi một cánh cửa khép lại, một cánh cửa khác sẽ mở ra” – sự chấm dứt của Thế chiến II đã mở ra giai đoạn mới trong lịch sử nhân loại.

Tuy nhiên, đối với Nga và Nhật Bản, Thế chiến II chưa thực sự chấm dứt, khi hai bên đã trì hoãn việc ký kết hiệp định hòa bình do tranh chấp chủ quyền liên quan đến quần đảo Kuril, bao gồm bốn đảo Iturup, Kunashir, Shikotan và Habomai. Các thỏa thuận gần đây nhất, bao gồm cả việc cùng nhau khai thác lợi ích kinh tế trên những đảo này đều chưa mang lại kết quả cuối cùng.

Trong khi đó, quá khứ đau thương giữa Hàn Quốc, Triều Tiên và Nhật Bản trong Thế chiến II vẫn chưa thể được gác lại. Những tranh cãi xung quanh đền bù cho tội ác chiến tranh của quân đội đế quốc Nhật Bản trong giai đoạn chiếm đóng Bán đảo Triều Tiên như phụ nữ mua vui tiếp tục là rào cản lớn. Xung đột quanh vấn đề chủ quyền quần đảo Dokdo/Takeshima, cũng như căng thẳng thương mại càng khiến hai quốc gia láng giềng luôn ở trạng thái “rất gần, rất xa”.

Thế chiến II còn để lại rất nhiều bài học cho hậu thế, song cái giá của nó là không hề rẻ: 70 – 85 triệu người, tương đương với 3% dân số ở thời điểm bấy giờ, đã vĩnh viễn chẳng thể nhìn thấy ánh mặt trời một lần nữa.

Thứ nhất, các cường quốc đã học cách kiềm chế và tìm kiếm, tối đa hóa lợi ích mà không phải sử dụng vũ lực. Kể từ Thế chiến II tới nay, cộng đồng quốc tế không phải chứng kiến thêm bất kỳ cuộc xung đột cục bộ nào giữa các cường quốc. Ai cũng hiểu rằng chiến tranh không có kẻ thắng, chỉ có người mất ít và kẻ thiệt nhiều.

Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là chiến tranh đã lùi xa. Khái niệm “Hòa bình kéo dài” hay “Hòa bình Mỹ” không áp dụng cho nhiều cuộc nội chiến kéo dài, vô vàn xung đột ủy nhiệm hay đụng độ quân sự dù ngắn nhưng ác liệt giữa các nước. Đáng ngại hơn, trong bối cảnh cạnh tranh nước lớn gay gắt và lấn át mặt hợp tác, xung đột về mặt lợi ích hoàn toàn có thể đẩy thế giới chìm vào trong sự hỗn loạn một lần nữa.

75 nam ket thuc the chien ii 1945 2020 du am va bai hoc
Đài tưởng niệm Thế chiến II tại Washington DC, Mỹ.

Thứ hai, giai đoạn hậu chiến chứng kiến sự trỗi dậy và vai trò trụ cột của các tổ chức quốc tế như Liên hợp quốc, Ngân hàng Thế giới, Quỹ Tiền tệ Quốc tế trong tái thiết thế giới thời hậu chiến. Thêm vào đó, sự hình thành, phát triển của các tổ chức khu vực hậu Thế chiến II như Liên minh châu Âu (EU), Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) hay Liên minh châu Phi (AU) là cần thiết nhằm tăng cường tiếng nói của các nước vừa và nhỏ, đẩy mạnh hợp tác, giảm thiểu xung đột về lợi ích thông qua biện pháp hòa bình.

Tuy nhiên, điểm yếu của những tổ chức này là sự phụ thuộc vào hợp tác quốc tế giữa các quốc gia và vai trò dẫn dắt, đóng góp và xây dựng của các cường quốc, hai yếu tố đang ngày cảng trở nên “khan hiếm” trong giai đoạn gần đây. 75 năm sau Thế chiến II, chủ nghĩa đa phương tiếp tục là xu thế lớn của thời đại, song đang gặp phải lực cản đáng kể từ chủ nghĩa đơn phương do một số quốc gia khởi xướng và dẫn dắt.

Lịch sử có xu hướng lặp lại chính nó. Một lần nữa, cộng đồng quốc tế đứng trước một kẻ thù chung, virus SARS-CoV-2. Đoàn kết là sức mạnh, nhưng làm sao để tìm kiếm sự hợp tác, kết dính đó giữa một thế giới nhiều chia rẽ, lắm rạn nứt, vô vàn bất đồng chính trị, xung đột về mặt lợi ích là bài toán không hề đơn giản dành cho tất cả các quốc gia.

Câu trả lời đúng có thể giúp loài người vượt qua kẻ thù chung; câu trả lời sai có thể mang đến đáp án tương tự, nhưng với cái giá lớn ngang ngửa, thậm chí vượt quá những gì thế giới từng trải qua ba phần tư thập kỷ trước. Để rồi 75 năm sau, hậu thế sẽ một lần nữa lấy đại dịch Covid-19 làm cột mốc, suy ngẫm về những bài học xương máu mà ông cha họ để lại ở thời đại hậu SARS-CoV-2.

Do đó, nhìn về quá khứ, ngẫm về hiện tại để hướng đến tương lai nhân dịp kỷ niệm 75 năm kết thúc Thế chiến II ít nhiều sẽ giúp loài người tìm kiếm câu trả lời còn thiếu để đối phó với kẻ thù chung mang tên SARS-CoV-2.

75 nam ket thuc the chien ii 1945 2020 du am va bai hoc Đức phá thành công quả bom từ Thế chiến II nằm dưới đáy sông

Quả bom thời Thế chiến 2 mà các lính cứu hỏa tìm thấy khi họ đang tập lặn trên một con sông ở thành phố ...

75 nam ket thuc the chien ii 1945 2020 du am va bai hoc Hong Kong: Phát hiện thêm một quả bom chưa nổ từ Thế chiến II

Giới chức Hong Kong đang tiến hành xử lý một quả bom chưa nổ từ thời Thế chiến thứ II còn sót lại tại công ...

75 nam ket thuc the chien ii 1945 2020 du am va bai hoc Đức nhận lại nhiều bức tranh thất lạc từ thế chiến II

AFP vừa cho biết, Bộ Ngoại giao Mỹ đã trao cho một nhà ngoại giao Đức năm bức tranh mất tích từ thời Chiến tranh ...

Minh Vương

Xem nhiều

Đọc thêm

PetroVietnam bắt tay Petronas mở rộng hợp tác phát triển năng lượng tái tạo

PetroVietnam bắt tay Petronas mở rộng hợp tác phát triển năng lượng tái tạo

PetroVietnam bắt tay đối tác Malysia - Petronas mở rộng hợp tác phát triển năng lượng tái tạo...
Bài tarot hôm nay 24/11: Tuần này của bạn có gì đáng chú ý?

Bài tarot hôm nay 24/11: Tuần này của bạn có gì đáng chú ý?

Thông qua một lá bài tarot, bạn sẽ khám phá những thông điệp quan trọng trong tuần này dành riêng cho bạn. Hãy rút ngay một lá bài để cùng ...
Nhận định trận đấu Man City vs Tottenham, 00h30 ngày 24/11

Nhận định trận đấu Man City vs Tottenham, 00h30 ngày 24/11

Nhận định trận đấu Man City vs Tottenham tại vòng 12 giải Ngoại hạng Anh, diễn ra vào lúc 00h30 ngày 24/11.
Khẳng định sẵn sàng đàm phán với Mỹ, Trung Quốc nói có khả năng 'giải quyết và chống chọi' với tác động từ cú sốc bên ngoài

Khẳng định sẵn sàng đàm phán với Mỹ, Trung Quốc nói có khả năng 'giải quyết và chống chọi' với tác động từ cú sốc bên ngoài

Trung Quốc sẵn sàng tiến hành đối thoại tích cực với Mỹ trên nguyên tắc tôn trọng lẫn nhau và thúc đẩy quan hệ thương mại-kinh tế song phương.
Kết quả xổ số hôm nay, 23/11: XSMN 23/11/24 - Xổ số TP.HCM, xổ số Long An, xổ số Bình Phước và xổ số Hậu Giang

Kết quả xổ số hôm nay, 23/11: XSMN 23/11/24 - Xổ số TP.HCM, xổ số Long An, xổ số Bình Phước và xổ số Hậu Giang

XSMN 23/11 - Trực tiếp kết quả xổ số miền Nam 23/11/2024. Kết quả xổ số hôm nay 23/11, được các công ty Xổ số TP.HCM, Long An, Bình Phước ...
Tổng Bí thư Tô Lâm gặp mặt kiều bào tiêu biểu, doanh nhân người Việt tại các nước ASEAN

Tổng Bí thư Tô Lâm gặp mặt kiều bào tiêu biểu, doanh nhân người Việt tại các nước ASEAN

Sáng 23/11, Tổng Bí thư Tô Lâm đã có cuộc gặp gỡ thân mật với đại diện kiều bào tiêu biểu, trí thức, doanh nhân người Việt tại các nước ...
Triều Tiên cảnh báo gắt về tập trận 3 bên Mỹ-Nhật-Hàn; Washington nhắc lại cam kết an ninh ‘vững chắc như thép’ với Seoul

Triều Tiên cảnh báo gắt về tập trận 3 bên Mỹ-Nhật-Hàn; Washington nhắc lại cam kết an ninh ‘vững chắc như thép’ với Seoul

Bình Nhưỡng lên án Mỹ tiến hành các cuộc tập trận chung và triển khai khí tài tại Bán đảo Triều Tiên, cảnh báo có thể leo thang thành chiến tranh.
Nga hạ 5 UAV của Ukraine, nêu quan điểm dùng vũ khí hạt nhân, nói xung đột chỉ có thể kết thúc nếu NATO ngừng làm một việc

Nga hạ 5 UAV của Ukraine, nêu quan điểm dùng vũ khí hạt nhân, nói xung đột chỉ có thể kết thúc nếu NATO ngừng làm một việc

Trong học thuyết hạt nhân mới của Nga, ngưỡng sử dụng các loại vũ khí như vậy đã được hạ xuống, có tính đến những rủi ro phát sinh.
Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đề cử loạt lãnh đạo lĩnh vực nhà ở, phòng ngừa dịch bệnh và lao động

Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đề cử loạt lãnh đạo lĩnh vực nhà ở, phòng ngừa dịch bệnh và lao động

Ngày 22/11, Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đã đề cử các vị trí Bộ trưởng Nhà ở và Phát triển đô thị, Giám đốc CDC và Bộ trưởng Lao động.
Iran tập trận quy mô lớn, huy động hơn 60.000 quân tình nguyện, trưng bày vũ khí hiện đại

Iran tập trận quy mô lớn, huy động hơn 60.000 quân tình nguyện, trưng bày vũ khí hiện đại

Iran trưng bày một số thiết bị bay không người lái quân sự cũng như thiết bị phòng thủ trong cuộc tập trận.
Giải quyết xung đột ở Ukraine, nước Nga không đặt hy vọng vào ông Trump hay bất kỳ ai khác, chỉ dựa vào ‘sức mạnh của chính mình’

Giải quyết xung đột ở Ukraine, nước Nga không đặt hy vọng vào ông Trump hay bất kỳ ai khác, chỉ dựa vào ‘sức mạnh của chính mình’

Nga cho hay, Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump có thể đạt được giải pháp cho cuộc xung đột ở Ukraine, nhưng Nga chỉ trông cậy vào chính mình.
Tòa án Hình sự quốc tế ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng Israel, Czech và Bulgaria đồng loạt phản ứng

Tòa án Hình sự quốc tế ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng Israel, Czech và Bulgaria đồng loạt phản ứng

Thủ tướng Czech Petr Fiala coi quyết định của Tòa án Hình sự quốc tế (ICC) là "điều đáng tiếc".
Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Sự trở lại của Tổng thống đắc cử Donald Trump mang nhiều hàm ý cho nước Mỹ và thế giới. Châu Á – Thái Bình Dương trong đó có tiểu vùng Mekong cũng không nằm ...
‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

Quan hệ giữa Mỹ và Iran, từng là đồng minh thân cận thời đầu Chiến tranh Lạnh, đã biến thành đối đầu kéo dài hàng thập kỷ.
Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Cuộc đua vào Nhà Trắng giữa hai ứng cử viên Kamala Harris của đảng Dân chủ và Donald Trump của đảng Cộng hòa sẽ 'ngã ngũ' trong ngày 5/11 (giờ Mỹ).
Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Còn 2 ngày nữa Nhà Trắng sẽ xác định được chủ nhân mới thay thế đương kim Tổng thống Joe Biden. Đó sẽ là ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris hoặc chủ cũ, ông ...
Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ luôn mang nhiều yếu tố bất ngờ, kịch tính, thậm chí có khả năng thay đổi cục diện vào phút chót.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Rất có thể chính sách 'gây áp lực tối đa' của Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ không còn tác dụng với Iran khi ở thời điểm hiện nay.
Ông Donald Trump 'tái xuất': Cục diện Nam bán cầu có đảo chiều?

Ông Donald Trump 'tái xuất': Cục diện Nam bán cầu có đảo chiều?

Sự trở lại của ông Donald Trump không chỉ đánh dấu bước ngoặt trong chính trị Mỹ mà còn hứa hẹn ảnh hưởng sâu rộng đến khu vực Nam bán cầu.
'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

Nhóm các nhà nghiên cứu Mỹ và Trung Quốc đang tiến hành dự án 'hạt hòa bình' nhằm thúc đẩy cân bằng thương mại nông nghiệp giữa hai nước.
Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Mặc dù sắp mãn nhiệm nhưng Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có một quyết định quan trọng liên quan đến xung đột Nga-Ukraine.
Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Tổng thống Joe Biden đã quyết định 'xé rào' vũ khí cho Ukraine. Tuy nhiên, những 'đòn giáng' không thể tạo ra bằng lời nói.
Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Truyền thông Mexico đề cao vị thế và sự tham gia, đóng góp hiệu quả của Việt Nam tại các diễn đàn đa phương gần đây như APEC, G20...
Phiên bản di động