APEC: Nền tảng tốt nhất để thảo luận các RTA/FTA

Đối thoại do Bộ Công Thương phối hợp với Ban Thư ký APEC Quốc gia 2017 và Ban Thư ký APEC Quốc tế tổ chức.

Đây là sự kiện quan trọng ở cấp Quan chức Cao cấp APEC (SOM) và được chờ đợi hàng năm để các thành viên chia sẻ quan điểm, kinh nghiệm trong đàm phán, ký kết và thực thi các Hiệp định Thương mại khu vực (RTAs) và các Hiệp định Thương mại tự do (FTAs) tại châu Á - Thái Bình Dương.

Thành phần tham dự bao gồm các trưởng SOM APEC, các quan sát viên chính thức của APEC, các diễn giả, đại biểu đến từ các nền kinh tế thành viên APEC và Việt Nam, giới học giả và đại diện cộng đồng doanh nghiệp.

Phát biểu khai mạc Đối thoại, Chủ tịch SOM APEC 2017 Bùi Thanh Sơn nhấn mạnh, với hơn một nửa các FTA ​​trên thế giới đều bắt nguồn từ khu vực châu Á – Thái Bình Dương, APEC có thể coi là nền tảng tốt nhất để thảo luận các RTA/FTA. Trong gần 30 năm qua, các RTA/FTA tại khu vực APEC- nơi tập trung hơn 12 tổng số các FTA trên thế giới, đã phát triển mạnh mẽ cả về số lượng, quy mô và tính chất. Theo thống kê của Ban Thư ký APEC quốc tế, tính đến năm 2016, hiện có hơn 165 FTA, trong đó bao gồm ít nhất một thành viên APEC đã đi vào.hiệu lực, gần 62 RTA/FTA đã được ký kết và thực thi giữa nội bộ các thành viên APEC.

Ngày càng có nhiều FTA thế hệ mới được đàm phán và ký kết tại khu vực, tập trung vào các vấn để thương mại và đầu tư thế hệ mới, các vấn để sau biên giới cũng như các rào cản mang tính phi thuế (với tính chất phức tạp và hệ lụy to lớn cho thương mại và đầu tư trong khu vực).

“Chủ đề của buổi Đối thoại cũng phù hợp với chủ đề của năm APEC 2017 ‘Tạo động lực mới, cùng vun đắp tương lai chung’. Với chủ đề của năm, các nền kinh tế thành viên xác định đẩy mạnh liên kết kinh tế khu vực sâu rộng, tiếp tục là một trọng tâm hợp tác của APEC, trong đó có nội dung thúc đẩy các RTA/FTA và hướng tới hình thành một Khu vực Thương mại Tự do (ETAAP) trong tương lai, sau khi đã hoàn thành mục tiêu Bogor”, Thứ trưởng thường trực Bùi Thanh Sơn khẳng định.

Theo Chủ tịch SOM APEC 2017, trong bối cảnh kinh tế, thương mại thế giới và khu vực có dấu hiệu phục hồi tích cực, việc tranh thủ tối ưu các lợi ích từ các RTA/FTA có ý nghĩa rất quan trọng nhằm tạo động lực mới cho sự tăng trưởng kinh tế, thương mại và đầu tư trong khu vực. Nhờ vào tác động của các FTA, giao dịch thương mại nội khối của APEC đã tăng từ 2,3 nghìn tỷ USD lên 6,3 nghìn tỷ USD trong giai đoạn từ năm 2000 đến năm 2016.

APEC cũng đang trong quá trình phần đấu hoàn thành mục tiêu Bogor về tự do hóa và thuận lợi hóa thương mại và đầu tư vào năm 2020 cũng như xác định một viễn cảnh cho APEC về việc thành lập Khu vực tự do thương mại châu Á – Thái Bình Dương (FTAAP).

Theo đó, năm 2010, tại Yokohama (Nhật Bản), các Nhà Lãnh đạo APEC đã tuyên bố “Lộ trình hướng tới FTAAP” (Pathway to FTAAP), trong đó nêu rõ, các nền kinh tế thành viên APEC sẽ hướng tới một hiệp định tự do thương mại toàn diện trong khu vực, dựa trên các RTA/FTA hiện hành hoặc đang trong tiến trình đàm phán như ASEAN+3, ASEAN+6 và Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP).

Cũng tại Hội nghị cấp cao APEC lần thứ 24 diễn ra tại Lima (Peru) tháng 11/2016, các nhà Lãnh đạo APEC đã thông qua Nghiên cứu Chiến lược Chung về FTAAP và ra Tuyên bố Lima về FTAAP, trong đó giao các Bộ trưởng và SOM tiếp tục nghiên cứu đóng góp của các FTA trong khu vực đối với việc hình thành FTAAP, nhấn mạnh APEC cần tiếp tục vai trò “ươm mầm” và củng cố các sáng kiến hỗ trợ việc hình thành FTAAP trong tương lai, trong đó chú trọng quá trình xây dựng năng lực cho các thành viên đang phát triển.

“Không ai có thể bác bỏ các lợi ích ‘động’ và ‘tĩnh’ to lớn mà các FTA mang lại cho tăng trưởng kinh tế, tiếp cận thị trường, thu hút đầu tư nước ngoài (FDI) cũng như cải cách thể chế trong nước. Tuy nhiên, trong bối cảnh kinh tế toàn cầu và khu vực hiện nay, với tác động của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, mục tiêu của APEC là làm sao để tận dụng tối đa những lợi ích kinh tế xã hội do các FTA mang lại, đồng thời giảm thiểu các tác động bất lợi phát sinh từ chi phí điều chỉnh, sự bất bình đẳng gia tăng”, Thứ trưởng thường trực Bùi Thanh Sơn chỉ rõ.

Chủ tịch SOM APEC 2017 nhận định, với sự đa dạng về kinh tế, chính trị và bối cảnh phát triển khác nhau trong khu vực, việc APEC tiến hành chia sẻ thông tin, trao đổi kinh nghiệm và thảo luận chính sách về đàm phán và ký kết các RTA/FTA hết sức hữu ích, thực tế và cần thiết để cùng nhau phát triển kinh tế,.ổn định xã hội và chia sẻ thịnh vượng chúng trong toàn khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

Trong một ngày làm việc, các đại biểu đã cùng nhau thảo luận sôi nổi nhiều chủ đề liên quan: Sự tham gia của các bên liên quan vào các RTA/FTA; Các bài học từ những RTA/FTA và đánh giá mức độ ảnh hưởng; Thương mại trong dịch vụ và đầu tư trong các RTA/FTA…