ASEAN và niềm tin vào 'hiến chương xanh' trong giải quyết vấn đề Biển Đông

Vy An
Baoquocte.vn. Trong khuôn khổ Hội thảo Khoa học quốc tế về Biển Đông lần thứ 13 được tổ chức trong 2 ngày 18-19/11 vừa qua, các chuyên gia từ nhiều nước đánh giá vai trò quan trọng của ASEAN đối với việc đảm bảo an ninh khu vực và trong việc giải quyết những bất đồng tại Biển Đông.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Khai mạc Hội thảo quốc tế về Biển Đông ‘Nhìn lại quá khứ vì một tương lai tươi sáng hơn’
Đông đảo các chuyên gia, học giả tham dự Hội thảo Khoa học quốc tế về Biển Đông lần thứ 13.

Ứng xử trước cạnh tranh Mỹ-Trung Quốc

Các chuyên gia đã đưa ra những nhận định về cục diện khu vực, đặc biệt là cạnh tranh Mỹ-Trung Quốc tại Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

Đại sứ Bilahari Kausikan, cựu Bí thư Thường trực Bộ Ngoại giao Singapore cho rằng có sự khác biệt giữa cuộc cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc và cạnh tranh giữa Mỹ và Liên Xô thời kỳ chiến tranh Lạnh.

Mỹ - Trung Quốc chủ yếu cạnh tranh thiên về lĩnh vực kinh tế, thương mại, công nghệ và ngoại giao. Ngoài ra, các quốc gia phụ thuộc lẫn nhau nhiều hơn, có nhu cầu phát triển kinh tế và xu hướng hợp tác giữa nhiều bên nhằm tránh xung đột và hạn chế đối đầu.

Cùng quan điểm với Đại sứ Bilahari Kausikan, Tiến sĩ Zach Cooper, chuyên viên cao cấp Viện doanh nghiệp Mỹ cho rằng Chiến tranh Lạnh không phải là phép so sánh tốt với những gì đang xảy ra.

Liên quan tới cách ứng xử của ASEAN trước cục diện cạnh tranh Mỹ-Trung Quốc đang vô cùng phức tạp như hiện nay, bà Shuxian Luo, nghiên cứu viên tại Viện Brookings của Mỹ sử dụng 3 cụm từ để miêu tả chiến lược của ASEAN: Phòng ngừa rủi ro, Ràng buộc và Cân bằng sức mạnh mềm.

Theo bà Luo, một chiến lược như vậy đã giúp ASEAN đạt được thành công đáng kể trong việc mang lại sự ổn định và phát triển cho khu vực. Điều đó cũng khiến ASEAN trở thành “người trung gian, nhà môi giới trung thực và cầu nối giữa các cường quốc”.

Nhằm tiếp tục cân bằng, ASEAN cần thúc đẩy quan hệ và ảnh hưởng với cả Trung Quốc và Mỹ, đồng thời thu hút và tập hợp những nước trung lập khác có chung mối quan tâm và mục tiêu với ASEAN.

Cơ sở pháp lý quốc tế

Vai trò của Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982 được thảo luận rộng rãi trong khuôn khổ Hội thảo lần này.

Các diễn giả bàn về việc vận dụng, áp dụng công ước trong việc xác lập các vùng biển ở thềm lục địa thuộc chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán của mỗi quốc gia trong Biển Đông.

Nhiều học giả đánh giá cao vai trò của UNCLOS, coi nó như một "hiến chương xanh" của nhân loại, có thể tạo ra các quy chế pháp lý quan trọng để mỗi quốc gia căn cứ vào đó xác định phạm vi vùng biển của mình phù hợp với những điều khoản của công ước.

Bà Yan Yan, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Luật và Chính sách Đại dương thuộc Viện Nghiên cứu Biển Đông Quốc gia (NISCSS), Trung Quốc cho rằng UNCLOS 1982 còn một số điều chưa được chi tiết, cụ thể, thậm chí theo họ là "mơ hồ" nên đã bị các nước khác lợi dụng, đưa ra yêu sách vô lý.

Thế nhưng, ngay sau ý kiến này, nhiều chuyên gia có những bình luận đáp lại, cho rằng mặc dù UNCLOS còn một số quy định cần được cụ thể hóa hơn nhưng công ước này vẫn là cơ sở pháp lý quốc tế để các nước xác định phạm vi vùng biển hợp pháp của họ.

Công ước cũng là cơ sở để các nước giải quyết tranh chấp trong những vùng biển chồng lấn, tạo cơ chế để các bên giải quyết xung đột một cách rõ ràng theo luật pháp quốc tế.

Bên cạnh đó, chuyên gia Jay Batongbacal, Đại học Philippines cũng nhấn mạnh các bên cần coi trọng và tuân thủ phán quyết của Tòa Trọng tài năm 2016. Các nhà nghiên cứu khuyến nghị các bên tuân thủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và hướng tới xây dựng hiệu quả Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC), đây có thể là những khuôn khổ pháp lý bổ sung cho UNCLOS trong giải quyết các vấn đề liên quan tới Biển Đông.

ASEAN - nhân tố khó thay thế

Các nhà nghiên cứu cũng thảo luận sôi nổi về vai trò của Nhóm Bộ tứ (Quad), gồm Mỹ, Australia, Ấn Độ và Nhật Bản và Thỏa thuận quốc phòng mới giữa ba nước Mỹ, Anh và Australia (AUKUS) trong cấu trúc an ninh khu vực. Đặc biệt, các nhà nghiên cứu nhìn nhận Quad và AUKUS trong tương quan với vai trò của ASEAN.

Nhiều đề xuất hướng tới tương lai tươi sáng hơn tại Biển Đông
Nguyên Thứ trưởng Ngoại giao Phạm Quang Vinh điều phối phiên thảo luận "ASEAN và Quad trong cấu trúc khu vực". (Ảnh: QT)

Đại sứ Igor Driesmans, Trưởng phái đoàn Liên minh châu Âu (EU) tại ASEAN cho rằng: “Nhìn tổng thể khu vực chưa có nhân tố nào có thể thay thế được vai trò của ASEAN”.

Theo Đại sứ Igor Driesmans, dù là Quad hay AUKUS, mục tiêu quan trọng nhất vẫn cần là đảm bảo một khu vực châu Á-Thái Bình Dương hòa bình, ổn định, vì lợi ích chung của các nước. Vai trò của ASEAN trong khu vực và trong giải quyết các vấn đề liên quan tới Biển Đông rất quan trọng

“Biển Đông đang có sự gia tăng căng thẳng, ASEAN có vai trò quan trọng trong đảm bảo hòa bình, ổn định tại Biển Đông. Chúng tôi ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN và cam kết tham gia tích cực các cơ chế do ASEAN dẫn dắt để giải quyết những nguy cơ về an ninh, trong đó có an ninh hàng hải truyền thống và phi truyền thống. Tất cả các quốc gia phải hướng tới định hướng một cấu trúc khu vực đủ mạnh, lấy ASEAN làm trung tâm”, Đại sứ Igor Driesmans nhấn mạnh.

Nhằm duy trì vai trò không thể thay thế ASEAN trong khu vực, theo Tiến sĩ Rizal Sukma, học giả cao cấp tại Trung tâm Nghiên cứu chiến lược quốc tế ở Jakarta, Indonesia cho rằng việc xây dựng những nền tảng đối thoại từ nhỏ đến lớn rất quan trọng.

Cách tiếp cận của ASEAN trước cạnh tranh nước lớn cũng cần xem xét. Tiến sĩ Rizal Sukma cho rằng ASEAN có thể cân nhắc hợp tác với các liên minh như Quad hay AUKUS để các quốc gia cùng nhau giải quyết các mối nguy cơ an ninh truyền thống và phi truyền thống.

Tiến sĩ Rizal Sukma bày tỏ: “Hiện nay, rất mừng ASEAN đã đưa ra Tài liệu Quan điểm của ASEAN về Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương (AOIP), đây có thể được coi là kim chỉ nam để ASEAN đồng thuận trước các vấn đề liên quan tới Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương”.

Theo Tiến sĩ Rizal Sukma, ASEAN cần nhận thức rõ rằng các thành viên không thể tư duy riêng lẻ và phải giải quyết vấn đề với tư duy tập thể, của một khối đoàn kết. Điều này càng cần thiết khi cạnh tranh nước lớn gia tăng.

Triển vọng tươi sáng trong xử lý các vấn đề Biển Đông

Triển vọng tươi sáng trong xử lý các vấn đề Biển Đông

Bên lề Hội thảo khoa học quốc tế về Biển Đông lần thứ 13 với chủ đề “Nhìn lại quá khứ vì một tương lai ...

Lập trường của Việt Nam về Biển Đông là rõ ràng và nhất quán

Lập trường của Việt Nam về Biển Đông là rõ ràng và nhất quán

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng khẳng định lập trường của Việt Nam về chủ quyền đối với quần đảo Trường ...

Bài viết cùng chủ đề

Đường biên hòa bình

Đọc thêm

Ý nghĩa Sao Thái Âm tại Cung mệnh và Cung mệnh phu thê

Ý nghĩa Sao Thái Âm tại Cung mệnh và Cung mệnh phu thê

Trong Tử vi Đẩu số, sao Thái Âm được coi là chòm sao cát tinh, mang đến nhiều ý nghĩa tốt đẹp cho người sở hữu. Vậy sao Thái Âm ...
Mệnh vô chính diệu là gì? Đặc điểm người có mệnh vô chính diệu

Mệnh vô chính diệu là gì? Đặc điểm người có mệnh vô chính diệu

Mệnh vô chính diệu được xem là cách cục đặc biệt trong lá số tử vi. Bởi cung Mệnh không có chính tinh tọa thủ, muốn luận giải phải nhờ ...
Nhận định, soi kèo Newcastle vs West Ham, 19h30 ngày 30/3 - Vòng 30 Ngoại hạng Anh

Nhận định, soi kèo Newcastle vs West Ham, 19h30 ngày 30/3 - Vòng 30 Ngoại hạng Anh

Nhận định trận đấu, soi kèo Newcastle vs West Ham tại vòng 30 giải Ngoại hạng Anh được diễn ra vào lúc 19h30 ngày 30/3.
Lịch cúp điện An Giang hôm nay ngày 30/3/2024

Lịch cúp điện An Giang hôm nay ngày 30/3/2024

Thông tin lịch cúp điện tại An Giang theo từng khu vực được cập nhật mới nhất từ Điện lực miền Nam ngày 30/3/2024.
Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 30/3 và sáng 31/3: Lịch thi đấu Ngoại hạng Anh vòng 30 -  Brentford vs MU; Bundesliga vòng 27 - Munich vs Dortmund

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 30/3 và sáng 31/3: Lịch thi đấu Ngoại hạng Anh vòng 30 - Brentford vs MU; Bundesliga vòng 27 - Munich vs Dortmund

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 30/3 và sáng 31/3: Lịch thi đấu Ngoại hạng Anh vòng 30 - Brentford vs MU; La Liga vòng 30 - ...
XSMN 29/3, kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. xổ số ngày 29 tháng 3

XSMN 29/3, kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. xổ số ngày 29 tháng 3

XSMN 29/3 - xổ số hôm nay 29/3. trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay 29/3/2024. xo so mien nam. SXMN 29/3. kết quả xổ số ngày ...
Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Cụ thể hóa tầm nhìn chiến lược

Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Cụ thể hóa tầm nhìn chiến lược

Chuyến công du Đông Nam Á của ông Jaishankar không chỉ thúc đẩy quan hệ với từng nước, mà còn góp phần nâng cao ảnh hưởng của Ấn Độ trong khu vực.
Công du New Zealand và Australia, Ngoại trưởng Trung Quốc tạo đà cải thiện quan hệ?

Công du New Zealand và Australia, Ngoại trưởng Trung Quốc tạo đà cải thiện quan hệ?

Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đang thực hiện chuyến công du đến New Zealand và Australia để đẩy nhanh tốc độ cải thiện quan hệ giữa hai bên.
Bước chạy đà ấn tượng

Bước chạy đà ấn tượng

Với Thông điệp liên bang mạnh mẽ, đường như đương kim Tổng thống Joe Biden đã có bước chạy đà ấn tượng cho màn tái đấu giữa hai 'người quen cũ'.
Bầu cử Tổng thống Mỹ: Màn song đấu tái hiện

Bầu cử Tổng thống Mỹ: Màn song đấu tái hiện

Từ nay đến khi cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ diễn ra vào tháng 11 tới, nhiều bất ngờ sẽ còn xảy ra...
Chỗ dựa tinh thần của Tổng thống Palestine

Chỗ dựa tinh thần của Tổng thống Palestine

Việc Tổng thống Palestine lựa chọn đến thăm Thổ Nhĩ Kỳ trong thời điểm hiện nay có thể coi là quyết định khôn khéo.
Xung đột Nga-Ukaine, động thái mới và dự báo cục diện, kết cục

Xung đột Nga-Ukaine, động thái mới và dự báo cục diện, kết cục

Cuộc xung đột ở Ukraine bước sang năm thứ ba khó đoán định.
Thiếu hụt đạn dược trong xung đột với Nga, Ukraine tăng cường sản xuất vũ khí 'cây nhà lá vườn'

Thiếu hụt đạn dược trong xung đột với Nga, Ukraine tăng cường sản xuất vũ khí 'cây nhà lá vườn'

Trong bối cảnh xung đột Nga-Ukraine vẫn tiếp diễn, Kiev đang nỗ lực tự sản xuất vũ khí với sự hỗ trợ của phương Tây để đáp ứng nhu cầu.
Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Việc Mỹ bỏ phiếu trắng với nghị quyết kêu gọi ngừng bắn ở Gaza của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc liệu có thể làm chuyển hướng quan hệ với Israel?
Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Kế hoạch theo Chương trình Không quân Chiến đấu Toàn cầu (GCAP) của Nhật Bản, Anh và Italy báo hiệu sự thay đổi then chốt trong chiến lược an ninh khu vực.
Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ tìm cách tối đa hóa hoạt động ngoại giao để đưa mối quan hệ của Ấn Độ với các đối tác Đông Nam Á lên một tầm cao mới.
Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Khi chính lực lượng IS đã nhận là chủ mưu cuộc khủng bố, Nga vẫn chưa thể vội vàng tin bởi nếu vội tin rất có thể Moscow đã dính bẫy.
Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

EU đồng lòng hỗ trợ Ukraine 'bằng mọi giá' vì hòa bình trong bối cảnh Nga đang dành nhiều lợi thế trong cuộc xung đột.
Phiên bản di động