Sự tích làng Ông già Noel ở Phần Lan

Làng Ông già Noel ở Rovaniemi là một trong những điểm du lịch chính của Phần Lan và Bắc Âu.(Nguồn: Getty)

Mỗi năm, Làng Ông già Noel đón hơn nửa triệu khách du lịch từ khắp nơi trên thế giới đến thăm, chủ yếu là vào mùa Đông và mùa Thu. Nhưng trong số hàng chục triệu người đã đặt chân đến nơi này kể từ khi căn nhà đầu tiên bắt đầu được xây dựng đến nay, chắc ít người để ý ở trung tâm hiện giờ của ngôi làng nhộn nhịp này có một ngôi nhà nhỏ, độc đáo, trưng bày những hiện vật giới thiệu về sự ra đời của nó và lịch sử du lịch trên Đường Bắc Cực.

Chính người viết bài này cùng bạn bè đã hai lần đến thăm ngôi làng này (lần đầu vào tháng 9/2002 và lần hai vào tháng 9/2020) cũng mới được biết về lịch sử ra đời thú vị của căn nhà và ngôi làng 70 tuổi.

Chuyến thăm định mệnh

Câu chuyện bắt đầu từ hậu quả của Thế chiến II. Rovaniemi đã phải chịu đựng rất nhiều tổn thất trong chiến tranh. Vào tháng 10/1944, mặc dù phần lớn người dân đã được sơ tán, nhưng thành phố Rovaniemi bị quân đội Đức đốt cháy gần như hoàn toàn. Hơn 90% các tòa nhà đã bị phá hủy, thành phố và khu vực lân cận tràn ngập mìn Đức cài lại khi rút lui.

Việc tái thiết Rovaniemi sau chiến tranh diễn ra rất chậm chạp và khó khăn, vì vùng này thiếu cả vật liệu xây dựng và lương thực cho người dân trong thời gian đó. Vì vậy, Rovaniemi và vùng Lapland rộng lớn là một trong những nơi nhận viện trợ đầu tiên ở Phần Lan sau chiến tranh do Cơ quan Cứu trợ và Tái thiết của Liên hợp quốc (UNRRA), tiền thân của UNICEF ngày nay cung cấp.

Đệ nhất phu nhân Eleanor Roosevelt, góa phụ của Franklin D. Roosevelt - Tổng thống Mỹ từ năm 1933-1945, được nhiều người biết đến như là “linh hồn” của UNRRA. Bà Roosevelt, một nhà hoạt động nổi tiếng thế giới về tinh thần nhân đạo, đã quyết định đến thăm Rovaniemi vào tháng 6/1950, để được tận mắt chứng kiến tiến trình tái thiết sau chiến tranh. Trong chuyến đi đến thăm thủ đô Lapland của Phần Lan này, bà cũng bày tỏ mong muốn được bước qua Đường Bắc Cực ở đây.

Đón Đệ nhất phu nhân Mỹ Eleanor Roosevelt thăm Rovaniemi vào tháng 6/1950. (Ảnh tư liệu)

Tin tức về chuyến thăm của bà Roosevelt tới Đường Bắc Cực đến với giới chức Rovaniemi chỉ hai tuần trước khi bà đến, khiến họ đứng trước những thách thức rất lớn trong việc thực hiện mong muốn của bà. Vì lúc bấy giờ, Đường Bắc Cực không có gì ngoài một vùng đầm với những bóng cây lúp xúp, hoang vu. Nhưng, những người đứng đầu Rovaniemi không thể khước từ. Họ đã gặp nhau tại khách sạn huyền thoại Pohjanhovi và nhất trí xây dựng một căn nhà nhỏ tại Đường Bắc Cực để chào đón bà Roosevelt.

Chạy đua với thời gian

Người đứng đầu chính quyền Rovaniemi lúc bấy giờ là ông Lauri Kaijalainen, đã giúp lãnh đạo vùng việc xây dựng bằng cách tìm một mảnh đất thích hợp cho một căn nhà gỗ giáp với Quốc lộ 4 về phía Bắc. Mảnh đất chỉ cách vị trí địa lý chính xác của Đường Bắc Cực hơn 100 mét về phía Nam đã được một người dân địa phương hiến tặng, vì vị trí chính xác của đường này vào năm 1950 là đầm lầy và không phù hợp với bất kỳ loại công trình xây dựng nào.

Căn nhà này phải được dựng lên và hoàn thành trong vòng chưa đầy hai tuần. Không để lãng phí thời gian, kiến trúc sư địa phương Ferdinand Salokangas, đã thức suốt đêm sau khi gặp lãnh đạo thành phố để hoàn thành bản thiết kế căn nhà. Chỉ tám ngày trước khi vị khách danh dự đến, những cây gỗ có thể dùng để xây nhà mới được kéo lên từ sông Ounasjoki. Theo thiết kế, số lượng gỗ cần thiết “đủ để xây dựng một ngôi nhà có thể chứa được một số lượng người chở đầy trong một chiếc xe bus”.

Dưới sự lãnh đạo của thợ xây dựng tài ba Yrjö Kamunen, những người thợ mộc lành nghề đã gấp rút làm việc hai ca/ngày để xây dựng căn nhà. Trong những ngày cuối cùng của quá trình xây dựng, họ đã làm việc suốt ngày đêm và hoàn thành căn nhà chỉ trong một tuần. Đặc biệt hơn, cánh cửa của căn nhà được lắp đúng lúc máy bay chở bà Roosevelt hạ cánh ở sân bay Rovaniemi cách đó không xa.

Chủ Nhật, ngày 11/6/1950, căn nhà đã đón tiếp vị khách quý. Một ngày nắng đầu mùa Hè đã đi vào lịch sử của ngôi làng và cả vùng Lapland khi người dân Rovaniemi cùng dàn hợp xướng địa phương nồng nhiệt chào đón nguyên Đệ nhất phu nhân Mỹ. Bà Roosevelt cũng vinh dự được gửi tấm bưu thiếp đầu tiên từ Rovaniemi với con tem Đường Bắc Cực, được cho là gửi tới người bạn của bà và là Tổng thống Mỹ lúc bấy giờ là Harry S. Truman. Căn nhà gỗ nhỏ đó được đặt tên là Nhà Roosevelt.

Biểu trưng của tinh thần tương trợ

Ngoài việc mang lại hy vọng về một ngày mai tốt đẹp hơn cho những người dân Lapland sau chiến tranh, chuyến thăm của bà Roosevelt cũng có ý nghĩa quan trọng đối với du lịch địa phương. Căn nhà mang tên bà đánh dấu nỗ lực đầu tiên thu hút ngày càng nhiều du khách dừng chân tại Đường Bắc Cực, thưởng thức một tách cà phê, mua quà lưu niệm và gửi bưu thiếp về nhà. Căn nhà chỉ mở cửa vào mùa Hè trong những năm đầu, đã thu thập hàng nghìn tên trong sổ lưu bút của du khách mỗi năm.

Ngôi nhà mang tên bà Eleanor Roosevelt ở Rovaniemi ngày nay.

Trong sổ lưu bút của ngôi nhà, người ta không chỉ thấy có những cái tên của du khách bình thường mà còn tìm thấy tên của nhiều nhân vật nổi tiếng thế giới trong thế kỷ XX, trong đó có Tổng thống Mỹ Lyndon B. Johnson và vợ, Tổng Bí thư Liên Xô Leonid Brezhnev, Tổng thống Nam Tư Josip Broz Tito, Thái tử Thụy Điển Carl Gustav, Đức vua Iran Mohammad Reza Pahlavi, Tổng thống Senegal Léopold Sédar Senghor, và Thủ tướng Israel Golda Meir.

Ngày nay, căn nhà gỗ nhỏ, khiêm tốn và độc đáo này nằm lọt thỏm giữa những công trình khác của làng Ông già Noel không ngừng được mở rộng, không chỉ tượng trưng cho sự hợp tác của Mỹ và Phần Lan, mà như nói lên rằng khi các quốc gia khác nhau hỗ trợ lẫn nhau trong thời gian thử thách, có thể đem đến điều tốt đẹp và lịch sử như Làng ông già Noel, thu hút hàng triệu khách du lịch và những người theo dõi Giáng sinh truyền thống qua các phương tiện truyền thông trên khắp thế giới hàng năm.

Mùa Hè 2020, Tham tán Đại sứ quán Mỹ tại Phần Lan Ian Campbell, đã đến thăm Làng Ông già Noel và dự lễ kỷ niệm 70 năm xây dựng ngôi nhà mang tên bà Eleanor Roosevelt. Chuyến thăm đã đem đến sự ra đời của Làng Ông già Noel ở Rovaniemi và mở đường cho ngành du lịch nơi Bắc Cực này.

Nếu có dịp đến Phần Lan và thăm Làng Ông già Noel, bạn đừng quên ghé qua ngôi nhà bé nhỏ đó ở trung tâm của ngôi làng, ngay sát đường Chí tuyến Bắc.